Στην Κουρτουλούς (απελευθέρωση) την ομάδα των ομογενών της Κωνσταντινούπολης, που από τα σπλάχνα της προήλθε ο Α.Ο. Ταταύλα θα αναφερθούμε στη σημερινή μας ιστορική αναδρομή. Όπως αναφέρεται στην ιστορία της περιοχής, η συνοικία Kurtuluş) είναι ιστορική συνοικία της Κωνσταντινούπολης και βρίσκεται ΒΔ. του Πέραν, κατοικούμενη από τον 16ο αιώνα μέχρι το 1922 αποκλειστικά από Έλληνες, κάποιους Αρμενίους και λιγότερο Εβραίους.
Θεωρείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της συνοικίας αυτής ήταν Χιώτες. Σήμερα η Κουρτουλούς αποτελεί κοσμοπολίτικη συνοικία του δημοτικού διαμερίσματος νοτίου Σισλί της Κωνσταντινούπολης.
Τόσο στα χρόνια που ακολούθησαν τη Μικρασιατική καταστροφή, όσο η μεγάλη πυρκαγιά του 1929 που κάηκαν τα Ταταύλα, επέδρασαν καταλυτικά, καθώς ήδη πολλοί Έλληνες είχαν φύγει για να εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Στον αθλητικό τομέα, μία εμβληματική μορφή ο Μενέλαος Καροτσιέρης έφυγε το 1927 για την Αθήνα, όπου αναδείχθηκε σε πρόεδρο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Πάλης.
Η ομάδα ανασυγκροτήθηκε , βοήθησε το γεγονός ότι σώθηκε από την πυρκαγιά το κτίριο που στεγάζονταν η λέσχη της και σημειώνεται αλλαγή χρωμάτων από μαύρο σε μαύρο-κόκκινο. Η ομάδα με το όνομα αυτό δίνει αγώνες και με τις ελληνικές ομάδες που άρχισαν να επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη μετά το σύμφωνο φιλίας Βενιζέλου – Ινονού.
Στην εφημερίδα «Αθλητικός Τύπος» της 27/11/1931 καταγράφεται η συμμετοχή της Κουρτουλούς σε τουρνουά ποδοσφαίρου, μαζί με άλλους συλλόγους ομογενών καθώς και τουρκικές ομάδες.
Εφημερίδα ΝΕΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 27/12/1931, με τίτλο «Το Κουρτουλούς Κωνσταντινουπόλεως και η Δόξα Δράμα εξήλθον ισόπαλοι με 0-0. Η ανταπόκριση έχει ημερομηνία 26/12 και αναφέρεται στο χθεσινό αγώνα, άρα στις 25/12. Η Κουρτουλούς αναφέρεται ως ισχυρά ομογενής ομάδα (πρώην Ταταύλα)».
Στις 28/12/1931 η εφημερίδα ΝΕΑ ΑΛΗΘΕΙΑ αναφέρθηκε στον αγώνα που έγινε μία ημέρα πριν μεταξύ «της εκ Κωνσταντινουπόλεως ομογενούς ομάδας Κορτουλούς, μετά της πρωταθλητρίας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Φίλιπποι. Νικήτρια ανεδείχθη η Κορτουλούς δια τερμάτων 6-5».
Την ίδια μέρα η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ γράφει: «Μετά από ωραίον και θεαματικόν αγώνα νικήτρια ανεδείχθη η Κουρτουλούς με το αποτέλεσμα 6-5. Το αποτέλεσμα μαρτυρεί πόσο ωραίος ήτο ο αγών».
Στις 30/12/1931 η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ γράφει: «Πληροφορούμεθα εκ Καβάλλας ότι η ομάς των ομογενών της Κωνσταντινουπόλεως Κουρτουλούς, ανεχώρησεν επιστρέφουσα εις την Κωνσταντινούπολιν».
Η παρουσία χιλιάδων θεατών στο γήπεδο ειδικά στην Καβάλα (που οι εφημερίδες της εποχής την έγραφαν με δύο λάμδα) πρέπει να εξεταστεί με τα δεδομένα της εποχής. Η κρίση του καπνεργατικού κλάδου και το παγκόσμιο κραχ του 1929 είχαν σαν συνέπεια στην Καβάλα (και όχι μόνο εκεί) να έχουν αρχίσει τα λαϊκά συσσίτια γιατί ο κόσμος υπέφερε από την πείνα.
Τις μέρες που γίνονταν οι αγώνες, η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 29/12/1931 αναφέρει ότι ο αριθμός των σιτιζομένων είχε φτάσει τους 2.500, με πρόθεση να αυξηθεί ο αριθμός. Στους καταλόγους των συσσιτίων είχαν ενταχθεί 1.828 μαθητές από 12 δημοτικά σχολεία, εκ των οποίων οι 350 ορφανοί, οι 350 τέκνα ανέργων καπνεργατών, οι 248 τέκνα απόρων εργατών από άλλες ειδικότητες, οι 272 τέκνα ανέργων και φτωχών δημοτών και οι λοιποί τέκνα «διαφόρων πτωχών βιοπαλαιστών ως λόγου χάριν εμβαλωματών, λεμβούχων, αχθοφόρων, αναπήρων, κλπ».
Στη Θεσσαλονίκη (δημοσίευμα της 25/12/1931 εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) ο Άρης ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δώσει αγώνα με τον ΠΑΟΚ ή τον Ηρακλή για να ενισχυθούν τα δημοτικά συσσίτια της Θεσσαλονίκης.
Συνεπώς η μαζική προσέλευση του λαϊκού εργατικού στοιχείου στα γήπεδα ήταν η ψυχαγωγία για τους πένητες της εποχής, οι στιγμές χαράς που τους έκαναν να ξεχνούν έστω για λίγο την φτώχεια.
Επίσης η εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, βρίσκονταν σε σημείο που οι συνθήκες διαβίωσής τους, μόνο ικανοποιητικές δεν ήταν και όμως και ρόλο στη συγκρότηση αθλητικών σωματείων στη νέα τους πατρίδα έπαιξαν και έσπευδαν να δουν στο γήπεδο ομάδες που έρχονταν από τους τόπους από τους οποίους ξεριζώθηκαν.
Ποδόσφαιρο λοιπόν όχι μόνο ως άθλημα, αλλά ως κοινωνική διεργασία.
Την περιοδεία της Κουρτουλούς «ζήλεψε» και την αναφέρει σαν παράδειγμα για να γίνουν ανάλογες προσκλήσεις από κρητικές ομάδες προς συλλόγους της Τουρκίας, αλλά και συγκρότηση μικτών κρητικών ομάδων που να βγαίνουν εκτός νησιού για συμμετοχή σε τουρνουά, η εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΝΕΑ που έβγαινε στα Χανιά και κάνει εκτενή αναφορά στις 4/1/1934. Εκεί μαθαίνουμε ότι εκτός από τους αγώνες με Δόξα Δράμας και Φιλίππους, η Κουρτουλούς έπαιξε τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων και με την ΑΕΚ Καβάλας, την οποία κέρδισε με 3-1.
Η χανιώτικη εφημερίδα αναφέρει ότι η Κουρτουλούς είχε νικήσει τη Φενέρ Μπαχτσέ και άλλες διάσημες ομάδες της Τουρκίας, συνεπώς είχε δυναμική.
Συνεχίζουμε με ένα εντυπωσιακό απόσπασμα: «Η Καβάλλα πρώτην φοράν εδέχθη αθλητάς ξένου κράτους. Η υποδοχή ης έτυχον οι Τούρκοι αθληταί υπό του κοινού και ιδιαιτέρως της ενταύθα παροικίας των Κωνσταντινουπολιτών, υπήρξεν πρωτοφανής. Παντού εγένοντο αντικείμενον θερμών εκδηλώσεων.
Η ερυθρά σημαία της ημισελήνου επί διήμερον εκυμάτιζε εις το μέγαρον του Γυμναστηρίου μας και επί των άλλων κοντών εκυμάτιζον Ελληνικαί σημαίαι και τοιαύται των αθλητικών σωματείων μας. Εκείνο όμως που συνεκίνησε τα πλήθη ήτο η γενομένη ανάκρουσις υπό της Μουσικής του τουρκικού εθνικού ύμνου και εν πάση επισημότητα έπαρση της τουρκικής σημαίας και ευθύς αμέσως επακολουθήσασα ανάκρουσις του ελληνικού ύμνου και έπαρσις της ελληνικής σημαίας.
Οι Τούρκοι με ανυψωμένας τας χείρας αναφωνούν Γιασά, γιασά, γιασά, οι δε Έλληνες ζήτω, ζήτω, ζήτω.
Τοιαύτα γεγονότα αμβλύνουν τα μεταξύ των εθνών πάθη και μίση φέρουν αυτά εις στενοτέραν επικοινωνίαν και συσφίγγουν τας μεταξύ αυτών σχέσεις».
Μάλιστα η χανιώτικη εφημερίδα παρουσιάζει και ρεπορτάζ από τον αγώνα της Κουρτουλούς με τη Δόξα Δράμας, με την εντυπωσιακή πληροφορία ότι στο γήπεδο βρέθηκαν τρεις χιλιάδες θεατές. Η Κουρτουλούς είχε στη σύνθεσή της δύο Τούρκους, έναν Αρμένιο, έναν Εβραίο και οι υπόλοιποι ήταν Έλληνες. Ειρηνική πολυεθνική συνύπαρξη και συνεργασία για το χατίρι της στρογγυλής θεάς. «Προ της ενάρξεως η μουσική του Ορφανοτροφείου επαιάνισε τον τουρκικόν ύμνον και ανηγέρθη η ημισέληνος πλησίον της ισταμένης κυανολεύκου. Κατά τον αγώνα αναδείχθησαν αι ομάδες ισόπαλαι».
Θυμίζουμε ότι όλα αυτά συνέβαιναν λίγα χρόνια μετά τη μικρασιατική καταστροφή, οι ομογενείς ήταν Τούρκοι πολίτες οπότε ο τουρκικός εθνικός ύμνος ήταν στα πλαίσια της επίσημης διπλωματικής συμπεριφοράς, μεταξύ δύο χωρών που είχαν ήδη υπογράψει το σύμφωνο Βενιζέλου – Ινονού και είχαν μπει σε περίοδο εξομάλυνσης των σχέσεων τους.
Σε αγώνα με το Πέρα Κλούμπ, που τελικά κέρδισε με 3-0, η Κουρτουλούς (όπως αναγράφει η εφημερίδα «Αθλητικά Χρονικά» στις 21/2/1934»), αγωνίστηκε με τους: Μαρκάκης, Ασμανίδης, Μανιάτης, Νίκος, Φίλιππας, Ζουχτής, Άνθιμος, Πολυγενίδης, Τάλτσος, Αλέκος, Μελετίου.
Έχουμε φτάσει στο 1933 και σε περιοδεία του ο Απόλλων Σμύρνης κερδίζει στο στάδιο Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης ο Απόλλων Σμύρνης κερδίζει με 2-1 την Κουρτουλούς σε αγώνα που έγινε στις 17/6/1933 και η είδηση δημοσιεύτηκε στις 22/6/1933 στην εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ.
Σε αγώνα ρεβάνς ο Απόλλωνας κερδίζει με 2-1 την Κουρτουλούς, με αρκετούς ομογενείς να παρακολουθούν το παιχνίδι, άλλωστε οι δύο ομάδες είχαν κοινή πατρίδα, Σμυρνιοί οι μεν, Κωνσταντινουπολίτες οι δε. Η είδηση αναγράφεται στην εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ της 26/6/1933.
Υπενθυμίζουμε ότι υπήρχαν και άλλες ομάδες ομογενών όπως η Beyoğlu Sports Club στις οποίες είχαμε κάνει αναφορές στο παρελθόν, δείγμα της πολύπλευρης δημιουργικής δράσης των ομογενών στην Κωνσταντινούπολη.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
