Η ιστορία της Μεραρχίας Πινερόλο στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας

Σημείο με ιδιαίτερη αξία για την εξέλιξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η 8η Σεπτεμβρίου 1943 καθώς η συνθηκολόγηση (ανακωχή για να χρησιμοποιήσουμε την ακριβή ορολογία των εγγράφων της εποχής) της Ιταλίας και η αποχώρησή της από το πλευρό των Γερμανών, είχε επιπτώσεις και στο στρατιωτικό πεδίο. Από τις ιταλικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην Ελλάδα, μία – και η ιστορία της μετά την 8η Σεπτεμβρίου – είχε ιδιαίτερη σημασία για την αναβάθμιση της ένοπλης ελληνικής αντίστασης. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το βιβλίο στο οποίο θα αναφερθούμε και ο τίτλος του είναι: Μεραρχία Πινερόλο: Χρονικό της αντίστασης και του μαρτυρίου της (Σεπτέμβριος 1943 – Δεκέμβριος 1944), εκδόσεις GRUPPO D’ ARTE ISBN 978-960-98266-0-0, συγγραφέας – ερευνητής Χαράλαμπος Κ. Αλεξάνδρου.

Η ιστορία της Μεραρχίας Πινερόλο στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της ΙταλίαςΌπως αναφέρει ο συγγραφέας: «Η έρευνα για τη Μεραρχία Πινερόλο, ξεκίνησε σαν μία προσπάθεια με κίνητρο την συλλογή κάθε είδους στοιχείων, σχετικά με τη συνεισφορά αξιωματικών και στρατιωτών της στην Ελληνική Εθνική Αντίσταση. Υπήρξε ο μοναδικός μεγάλος στρατιωτικός σχηματισμός, τμήματα του οποίου προσχώρησαν ή και συνεργάστηκαν, μετά την ανακωχή της 8ης Σεπτεμβρίου 1943, με την Ελληνική Αντίσταση».

Το βιβλίο αποδεικνύει την τεράστια ώθηση που έδωσε στις ανταρτικές οργανώσεις ειδικά στην περιοχή της Θεσσαλίας. Πρόσφατα ο συγγραφέας τιμήθηκε από τη Μεραρχία Πινερόλο για τη συμβολή του στη διάσωση της ιστορίας της και η έκδοση του βιβλίου στην ιταλική γλώσσα, είναι πλέον ορατή.

Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι όπως συνέβαινε εκείνη την περίοδο οι επιλογές των Ιταλών ήταν οι εξής:

-η συνέχιση του πολέμου στο πλευρό των Γερμανών

-η παράδοσή τους στους Γερμανούς και η αιχμαλωσία τους και φυσικά ο αφοπλισμός τους

-η συνέχιση του πολέμου στο πλευρό των συμμαχικών δυνάμεων και των ανταρτικών οργανώσεων

-η παράδοσή τους στις συμμαχικές δυνάμεις και τις ανταρτικές οργανώσεις και ο αφοπλισμός τους, ακολούθως ο εγκλεισμός τους σε στρατόπεδο ή περιοχές υπό επιτήρηση και η συντήρησή τους. Συνήθως προσέφεραν με εργασία στις περιοχές αυτές την «ανταποδοτικότητα» που προέκυπτε από τη σίτιση (ελλιπής όπως και για τον ελληνικό πληθυσμό), περιμένοντας όταν οι εξελίξεις το επέτρεπαν τον επαναπατρισμό τους.

Σε πανελλαδική κλίμακα εκφράστηκαν σε διαφορετικές αναλογίες όλες οι παραπάνω επιλογές, με ποιο τραγική την εκδοχή της αντιπαράθεσης Γερμανών – Ιταλών, όπου οι πρώτοι θεωρώντας προδότες τους πρώην συμμάχους τους, τους επιφύλαξαν λουτρό αίματος. Πάντως αρκετοί Ιταλοί που συμμετείχαν ενεργά – ένοπλα στην ελληνική αντίσταση, λόγω των μεταπολεμικών πολιτικών εξελίξεων σε Ελλάδα και Ιταλία, δήλωναν ότι εκείνη την περίοδο ήταν «περιπλανώμενοι», για να μην τους χρεώσουν στο στρατόπεδο του ΕΛΑΣ, αφού ήδη ο ψυχρός πόλεμος ανάμεσα στα δύο μπλοκ είχε ξεκινήσει.

Η μεραρχία Πινερόλο, είχε επικεφαλής Ιταλό αξιωματικό προσκείμενο στο βασιλέα και αντίπαλο του Μουσολίνι, αλλά και σημαντικό αριθμό αντιφασιστών Ιταλών στρατιωτών. Συνεπώς η εκδοχή της συνέχισης του πολέμου με τους Γερμανούς, είχε ελάχιστη απήχηση στο δυναμικό της, παρά το γεγονός ότι στην περιοχή ευθύνης της είχαν γίνει σημαντικά εγκλήματα πολέμου από τους Ιταλούς με πρωτεργάτες κυρίως φανατικούς Μουσολινικούς αξιωματικούς, που στο βιβλίο αναφέρεται αναλυτικά η δράση τους και η μεταπολεμική τύχη τους.

Η ιστορία της Μεραρχίας Πινερόλο στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας
«Ο διοικητής της Πινερόλο στρατηγός Αντόλφο Ινφάντε στο μέσον, με τον στρατηγό Στέφανο Σαράφη του ΕΛΑΣ αριστερά και τον αρχηγό την Αγγλικής αποστολής συνταγματάρχη Κρίς Γουντχάουζ, εξετάζουν προσεκτικά το κείμενο της συμφωνίας συνεργασίας στο χωριό Πύλη Τρικάλων την 11ην Σεπτεμβρίου του 1943, λίγο πριν την υπογραφή του».

Για την πλειοψηφία των Ιταλών η συνθηκολόγηση ήταν ανακούφιση από έναν πόλεμο που δεν πίστεψαν και τον πλήρωσαν ακριβά. Γι αυτό και σε αρκετά περιστατικά όπου τμήματα των Ιταλών πήραν μέρος σε μάχες κατά των Γερμανών, υπήρξαν διαπιστώσεις του ΕΛΑΣ ότι σε άλλη τροπή της μάχης οι Ιταλοί που έδειχναν αναξιόπιστοι, κουρασμένοι και χωρίς διάθεση μπορεί να έσπαγαν τον επιχειρησιακό σχεδιασμό και να δημιουργούσαν έτσι πρόβλημα στην εξέλιξη της επιχείρησης. Συνεπώς τους περισσότερους εξ αυτών τους προτιμούσαν αφοπλισμένους και «στρατωνισμένους», παρά ένοπλους.

Όμως η συνθηκολόγηση δημιούργησε κίνητρό τόσο για τους Γερμανούς, όσο και στους συμμάχους (με ορατό και τον εσωτερικό ανταγωνισμό Άγγλων & ΕΔΕΣ από τη μία πλευρά και ΕΛΑΣ από την άλλη) για το ποιος θα αποκτήσει τον ιταλικό εξοπλισμό, άρα θα μεγαλώσει τη δύναμη πυρός του και τις επιχειρησιακές του δυνατότητες.

Ομοίως Άγγλοι & ΕΔΕΣ δεν εμπιστεύονταν τους Ιταλούς και φοβόντουσαν την παράδοση του οπλισμούς τους στον ΕΛΑΣ, περισσότερο για τα μεταπολεμικά σχέδια που είχαν για την Ελλάδα.

Η ιστορία της Μεραρχίας Πινερόλο στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας
Ο στρατηγός Ινφάντε στο μέσον στο αρχηγείο του Ν. Ζέρβα στα Δερβίζιανα στο δρόμο της επιστροφής του προς την Ιταλία δια μέσου Αλβανίας, τα Χριστούγεννα του 1943. Από αριστερά ο Στρατηγός Ζέρβας, η Δέσποινα Τζίτζη διερμηνέας, ο αντισυνταγματάρχης Νεοζηλανδός Τζών Μπάρνς σύνδεσμος της SOE στον ΕΔΕΣ και μόλις διακρινόμενος ο Ιωάννης Μεταξάς της SOE.

Εκφράστηκε λοιπόν ένας τριπλός ανταγωνισμός Γερμανών, Άγγλων & ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, για τα λάφυρα του εξοπλισμού, με έντονη προπαγάνδα στην οποία πήραν μέρος Ιταλοί προσκείμενοι στη μία ή την άλλη πλευρά, με στόχο εκ των έσω να δημιουργήσουν τις συνθήκες για την εξέλιξη που επιθυμούσαν.

Οι Ιταλοί που αφοπλίστηκαν και έζησαν σε περιοχές υπό τον έλεγχο των συμμάχων και του ΕΛΑΣ έγιναν δεκτοί με αγάπη από τον τοπικό πληθυσμό, σαν μέλη ενός αδελφού λαού που σπρώχτηκε στον πόλεμο και σαν συνθηκολογημένοι και δεν εκφράστηκε εναντίον τους καμία ρεβανσιστική τάση. Υπήρξαν άλλωστε και σχετικές οδηγίες από τις αντιστασιακές οργανώσεις.

Το μεγάλο πρόβλημα ήταν αυτό της διατροφής και των υγειονομικών συνθηκών που οδήγησε στο θάνατο αρκετούς εξ αυτών, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι μετά τη σφαγή της μεραρχίας Άκουι στην Κεφαλονιά, από τους Γερμανούς, οι θάνατοι μελών της Πινερόλο από τις κακουχίες να είναι ο δεύτερος βαρύτερος φόρος αίματος ιταλικής μεραρχίας στην Ελλάδα, ασχέτως αν δεν προήλθε από συμμετοχή σε πολεμικό μέτωπο.

Έντονες ήταν οι κατηγορίες τους ΕΛΑΣ προς τους Άγγλους για αθέτηση της υπόσχεσης επισιτιστικής βοήθειας σε είδος & χρήμα για τη διατροφή των Ιταλών, ειδικά όταν μεγάλο μέρος τους πέρασε στην επιτήρηση του ΕΛΑΣ και του παρέδωσε τον οπλισμό του.

Η αναφορά γίνεται ειδικά για μεγάλο αριθμό Ιταλών που βρίσκονταν στην περιοχή του χωριού Νεράιδα. Περί τους 1.000 Ιταλούς έχασαν τη ζωή τους στη Νεράιδα, από πείνα, εξάντληση, κακουχίες, τύφο και δηλητηριάσεις από βρώση ακατάλληλων προϊόντων της χλωρίδας που το έκαναν για να αντιμετωπίσουν την πείνα τους. Σε άλλους 500 υπολογίζονται όσοι (πάντα μιλάμε για μέλη της Πινερόλο) από ανάλογες αιτίες, έχασαν τη ζωή τους σε άλλες περιοχές. Πολλοί εκτιμούν ότι οι θάνατοι ήταν ακόμα περισσότεροι λόγω αδήλωτων περιστατικών με στόχο την εξασφάλιση του συσσιτίου που αναλογούσε στους θανόντες, αλλά και σε περιπτώσεις θανάτων στην ύπαιθρο που οι νεκροί έγιναν βορά αγριμιών και δεν βρέθηκαν ποτέ.

Αρκετοί εξ αυτών που πέθαναν στη Νεράιδα, ετάφησαν σε ξεχωριστά νεκροταφεία στην περιοχή και μεταπολεμικά έγινε από την Ιταλία η ανακομιδή των οστών τους. Ορισμένοι που προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες στον τοπικό πληθυσμό και ανέπτυξαν ιδιαίτερες σχέσεις, σαν ένδειξη εκτίμησης ετάφησαν στα ελληνικά νεκροταφεία.

Η ιστορία της Μεραρχίας Πινερόλο στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας
φώτο στην έδρα της Πινερόλο με το βιβλίο. Στο φόντο της φωτογραφίας υπάρχει το μότο της Πινερόλο. «Sempre piu’ avanti sempre piu’ in alto”.«πάντα πιο μπροστά πάντα πιο ψηλά». Η Πινερολο έχει εξελιχθεί σε μονάδα στρατιωτική High Tech.

Στο βιβλίο υπάρχει αναλυτική περιγραφή και χρονικό των γεγονότων, καθώς και αρκετά ντοκουμέντα με έγγραφα και φωτο, όσων σαν σκαρίφημα και περίληψη, αναφέραμε για το βιβλίο, που αποτελεί σημαντική ιστορική πηγή. Στην εποχή μας το βιβλίο “ανακάλυψε” η Μεραρχία Πινερόλο σαν σημαντική πηγή της ιστορίας της και η έκδοσή του στα ιταλικά, είναι εξέλιξη που είναι μπροστά μας.

Μέχρι να το μελετήσετε οι ίδιοι/ες, να τονίσουμε αυτό που αναφέρει στο τέλος του:

«Όλβιος, όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν, μήτε πολιτών επί πημοσύνην μητ’ εις αδίκους πράξεις ορμών»

Ευριπίδης, Αντιόπη, Αποσπάσματα

«Είναι ευτυχής όποιος μελέτησε την ιστορία, γιατί ούτε τους πολίτες παρακινεί στον όλεθρο, ούτε εαυτόν σε πράξεις άδικες».

Σχετικές ειδήσεις:

 «Αυτόμολοι της Βέρμαχτ στο 54ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ»: Συνέντευξη με το συγγραφέα Χ. Αλεξάνδρου

Το Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Κερασιάς – Συνέντευξη του προέδρου του Χ. Αλεξάνδρου

Το αιματηρό διήμερο 16-17 Φεβρουαρίου 1943 στο Δομένικο

Tιμητική διάκριση για το συγγραφέα – ερευνητή Xαράλαμπο Αλεξάνδρου

Καρδίτσα: Παρουσίαση βιβλίου “Μεραρχία Πινερόλο” – Εκδηλώσεις μνήμης

H συγκλονιστική ιστορία του Heinz Steyer – O Γερμανός που εκτέλεσαν οι ναζί στην Ηλεία

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος