Η διαδρομή του Κρητικού Αστέρα με τη Μικρασιατική ρίζα, στην ποδοσφαιρική ιστορία

Λίγο πιο έξω από την πόλη των Χανίων βρίσκεται το Βαμβακόπουλο όπου μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 το 80% του πληθυσμού του αποτέλεσαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία που εγκαταστάθηκαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αυτοί μοιράστηκαν με κλήρο την περιουσία των Τούρκων που είχαν εγκαταλείψει το νησί.

Στην περιοχή λειτουργεί από το 1958 ο ΑΠΣ Κρητικός Αστέρας, με πλούσια και δημιουργική αθλητική και κοινωνική δραστηριότητα. Όπως συνέβη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η επανεκκίνηση και των αθλητικών δραστηριοτήτων, που έγινε τμηματικά σε διάφορες περιοχές, περιλάμβανε και την ίδρυση νέων συλλόγων.

Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που επιλέχθηκε ονομασία που θύμιζε δράσεις του παρελθόντος και αυτό άλλες φορές έγινε με συνειδητή αναφορά για μεταλαμπάδευση της ιστορικής μνήμης, άλλοτε έγινε από στελέχη που δεν το μοιράστηκαν με τις νέες γενιές.

Στην περιοχή προϋπήρξε Κρητικός Αστέρας ως αθλητικός σύλλογος πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο σύλλογος αυτός που γεννήθηκε μέσα στο Μικρασιατικό στοιχείο της εποχής, είχε πλούσια δράση.

Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλες περιπτώσεις, βοήθεια ειδικά στα πρώτα βήματα συγκρότησης, έδινε και μέρος των γηγενών κατοίκων, δείγμα ότι αν και οι Μικρασιάτες πρόσφυγες έπεσαν σε πολλές περιπτώσεις θύματα ρατσιστικής και ξενόφοβης αντιμετώπισης, υπήρχε πάντα και η άλλη πλευρά της συνεργασίας και της αλληλεγγύης.

Στα Χανιά η αλληλεγγύη αυτή εκφράστηκε σχεδόν στο σύνολο των προσπαθειών στον αθλητικό τομέα και αποτελεί «στολίδι» στην ιστορία της περιοχής.

Να θυμίσουμε ότι η Περιφέρεια Κρήτης,-Π.Ε. Χανίων, η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Χανίων, Ο Σύλλογος Μικρασιατών Κρήτης ο Άγιος Πολύκαρπος, είχαν διοργανώσει το 2022 έκθεση στο Γιαλί Τζαμί, στο Λιμάνι Χανίων, με θέμα “Ιωνία – Ίκαρος – Κρ. Αστήρ”, της προσφυγιάς Φανάρι. Ιστορίες Ποδοσφαίρου από τη Μικρά Ασία στα Χανιά. Μια αναδρομή στην ιστορία, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ιστορία από Μικρασιάτες που βρέθηκαν στην πόλη έπειτα από τον ξεριζωμό του 1922.

Συχνά ο Τύπος της εποχής τον ανέφερε με το ένα συνθετικό του «Κρητικός» και γιατί υπήρχε άλλος σύλλογος ο Ανατολικός Αστέρας, για να μην μπλέκουμε τους Αστέρες και γιατί είναι συχνό φαινόμενο στα γήπεδα μία ομάδα με «διπλό» όνομα να αποκαλείται με το ένα εκ των δύο συνθετικών.

Στην ιστορία της προγονικής ομάδας αναφέρεται δημοσίευμα της εφημερίδας «Αθλητικά Νέα» Χανίων στις 16-11-1931.

«Ο Κρητικός ιδρύθη το έτος 1928 κατόπιν ενεργειών του υιού του τότε εισαγγελέως των Πλημμελειοδικών Χανίων κ. Παπαθεοδώρου, ο οποίος έδωσε και την ονομασία ταύτης «Κρητικός». Το πρώτον Διοικητικόν Συμβούλιον του συλλόγου τούτου, απετελέσθη εκ των κ.κ. Αδαμαντίου Λεβεντάκη ως προέδρου, Μιχαήλ Παπαδογιάννη ως αντιπροέδρου, Γεωργίου Τσόντου ως Γενικού Γραμματέως και των κ.κ. Κων. Πολέντα, Στυλιανού Νενεδάκη, Γεωργίου Παπαθεοδώρου, Μιχαήλ Μπιτσάκη και Αντωνίου Τρακάκη, ως μελών.

Ο Κρητικός έχει δώσει πολλές συναντήσεις προ της αναγνωρίσεώς του κατά τας οποίας ουδέποτε εγνώρισε την ήτταν, μεταβάς δε και εις το Ρέθυμνον, είχεν νικήσει την Μικτή ομάδα της Ρεθύμνης. Το σημερινόν Διοικητικόν Συμβούλιον αποτελείται εκ των κ.κ. Γεωργίου Γυπάκη ως προέδρου, Ιωσήφ Βαλαδάκη ως αντιπροέδρου, Ιωάννου Γερεουδάκη Γενικού Γραμματέως, Γ. Παπαμιχελάκη ταμίου, Νικολάου Παπουτσάκη εφόρου και των κ.κ. Ελευθερίου Παντελάκη, Μιχαήλ Φουράκη, Αντωνίου Ροδουσάκη και Γεωργίου Κυριακάκη ως μελών».

Στο φύλλο της εφημερίδας «Παρατηρητής» των Χανίων, με ημερομηνία 4-11-1930 αναφέρεται ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν συναντήθησαν εις το Πεδίον του Άρεως οι ποδοσαιρικαί ομάδαι της πόλεώς μας «Κρητικός» και «Άφοβος» εις συνάντησιν φιλικήν, πλήν όμως εις την νικήτριαν θα απονέμετο ένα μετάλλινον αγαλματίδιον δια τούτο ο αγών υπήρξε πεισματώσης αναδείξας νικήτριαν ομάδαν τον «Κρητικόν» με τέρματα 8-0 του «Αφόβου».

Συνεπεία της συναντήσεως τούτης εματαιώθη η συνάντησις των ομάδων «Τάλως» και «Όμολος Φιλάθλων» η οποία θα γίνει την επομένην Κυριακήν».

Δημοσίευμα της 18-10-1931 στα «Αθλητικά Νέα» Χανίων που αναφέρεται σε αγώνα «της παρελθούσης Κυριακής» και συγκεκριμένα σε εκδρομή του Κρητικού Αστέρα στο Μόδι για να αντιμετωπίσει τη νεοϊδρυθείσα Άμιλλα Μοδίου, τελικό αποτέλεσμα 1-1, αλλά το σημαντικό είναι άλλο. Πρόκειται για την υποδοχή των Μοδιανών (σύσσωμο το χωριό, άνδρες, γυναίκες και παιδιά) στην αποστολή του Κρητικού Αστέρα, με προσφωνήσεις, ανθοδέσμη, κεράσματα με αναψυκτικά μετά το τέλος του αγώνα, στα σπίτια των κατοίκων και τους Χανιώτες να φεύγουν ενθουσιασμένοι και να λένε τα καλύτερα λόγια. Για την ιστορία Μάνος Μασούρης δάσκαλος, ιδρυτής, πρόεδρος και προπονητής της Άμιλλας, κάτι τέτοιοι άνθρωποι με την ποιότητα και τη δημιουργικότητά τους έπαιξαν το ρόλο τους σε δύσκολες εποχές και καλό είναι να τους μνημονεύουμε.

Τα «Αθλητικά Νέα» Χανίων σε δημοσίευμα της 15-2-1932 αναφέρονται σε αγώνα τοπικού πρωταθλήματος μεταξύ των φαβορί Αφόβου Χανίων και κρητικού Αστέρα, με νικητή τον Άφοβο με 3-0 και διακριθέντες για τον κρητικό Αστέρα, τους Μαρινάκη, Παπουτσιδάκη και Χρηστίδη.

Στις 7-3-1932 δημοσιεύεται η είδηση ότι μία ημέρα πριν στις 6-3-1932 ο Κρητικός Αστέρας κέρδισε με 3-2 τον Μινώταυρο, αλλά για λίγο «διακόπτεται ο αγών αφού αντηλλάγησαν αρκεταί ύβρεις και προπαντός κατά των θείων εκ μέρους των παικτών των δύο ομάδων». Τελικά αποχώρησε ο διαιτητής και ο αγώνας συνεχίστηκε αφού τον αντικατέστησε άλλος.

Ανατολικός Αστήρ- Κρητικός Αστήρ: 4-0 αναφέρει δημοσίευμα των Αθλητικών Νέων Χανίων στις 11-4-1932 για αγώνα της Β’ κατηγορίας που είχε γίνει μερικές μέρες πριν, αλλά δεν ήταν το αγωνιστικό σκέλος το ενδιαφέρον, αφού οι του Κρητικού Αστέρα παρατάχθηκαν με 10, διότι ο αρχηγός της ομάδας Χρίστος Μαρινάκης προτίμησε να δει το ματς ως θεατής. Επίσης ο παίκτης της ίδιας ομάδας Γκίγκας Νότης τσακώθηκε με τον συμπαίκτη του Γιαννουδάκη, θεωρώντας ότι επίτηδες ολιγώρησε για να πετύχουν γκολ οι αντίπαλοι, βγάζει τη φανέλα του την πετάει στον έφορο Παπουτσάκη, ο οποίος του λέει να βγει από τον αγωνιστικό χώρο. Αυτός το κάνει και πάει να τον χτυπήσει βρίζοντας τα θεία. Ο Μαρινάκης βλέποντας όλα αυτά εγκαταλείπει την ιδιότητά του ως θεατής και μπαίνει στο γήπεδο ως παίκτης. Μετά το δεύτερο γκολ του Ανατολικού Αστέρα, ο παίκτης του Κρητικού Αστέρα, Νενεδάκης αποχωρεί αυθαιρέτως από το γήπεδο.

Αγωνιστικά από τον Κρητικό Αστέρα, που είναι φανερό ότι κάτι συνέβαινε στις τάξεις του, διακρίθηκαν ο Σαρρής, ο Γιαννουδάκης και ο Τζανουδάκης.

Εφημερίδα «Αθλητικά Νέα» Χανιών και στις 29-8-1932 αναφέρονται σε αγώνα που έγινε λίγες μέρες πριν μεταξύ Ιωνίας Χανίων και Κρητικού Αστέρα, με νικήτρια την Ιωνία με 2-0. Και εδώ οι σύντεκνοι εντός του αγωνιστικού χώρου αντάλλαξαν «κουβέντες» όπως γράφει η εφημερίδα, αλλά το ενδιαφέρον είναι η περιγραφή της στολής του Κρητικού Αστέρα: «Πρώτη εισέρχεται στο γήπεδον η ομάς του Αστέρος με τας νέας στολάς (μπλέ άσπρη, μπλέ λωρίδα χιαστή και έναν κόκκινο αστέρα στο στήθος, κατόπιν η Ιωνία. Ο κόσμος χειροκροτεί και οι ιθύνοντες τα δύο αυτά σωματεία προσπαθούν να εξεύρουν διαιτητήν και επιτέλους ανακαλύπτουν ένα παίκτη του Ομίλου Φιλάθλων, τον Μαρινάκην, ο οποίος καλεί τας ομάδας και μετά τα τυπικά “ζήτω”, αρχίζει ο αγών». Το ματς έγινε στο Πεδίο του Άρεως στα Χανιά.

Στις 19-9-1932 η εφημερίδα αναφέρει ότι την προηγούμενη ημέρα, στις 18-9-1932 ο Κρητικός Αστέρας έχασε με 4-0 από τον Τάλω Χανίων με τα τρία από τα τέσσερα τέρματα να μπαίνουν στο πρώτο ημίχρονο. Ο Τάλως ήταν πρωταθλητής της Α’ τοπικής και ο Κρητικός Αστέρας της Β’ τοπικής.

Εκείνες τις μέρες του Σεπτέμβρη του 1932, χωρίς να έχουμε την ακριβή ημερομηνία, σε φιλικό αγώνα ο Κρητικός Αστέρας κερδίζει τον Άφοβο με 4-1.

Επεισοδιακό ήταν το ματς της 9-10-1932 (αναφορά στην εφημερίδα στις 10-10-1932) μεταξύ Ιωνίας Χανίων και Κρητικού Αστέρα, με αποτέλεσμα 1-0 υπέρ της Ιωνίας, αλλά χαρακτηριστικό του ήταν οι συμπλοκές μεταξύ Ρωμάνου της Ιωνίας και Φραγκιουδάκη του Αστέρα και ακολούθως Αρώνη της Ιωνίας και Μαρινάκη του Αστέρα. Λόγω των γρονθοκοπημάτων ο διαιτητής διακόπτει τον αγώνα και αποχωρεί και τελικά μπαίνει άλλος διαιτητής και ολοκληρώνεται το ματς.

Τη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 1932 η εφημερίδα Αθλητικά Νέα Χανίων αναφέρεταις ε αγώνα της προηγούμενης μέρας δηλαδή στις 23-10-1932 όπου ο Όμιλος Φιλάθλων Χανίων κέρδισε με 2-0 τον Κρητικό Αστέρα, όπου αναφέρεται ότι η άμυνα του Αστέρα με τους Γιαπιτζάκη και Μαρινάκη έπαιξε καλά, αλλά ο Τσιχλάκης έπαιξε ατομικά και σπατάλησε ευκαιρίες στην επίθεση για να πετύχει το γκολ της τιμής.

Νέα συνάντηση Κρητικού Αστέρα – Ιωνίας Χανίων στις 27-11-1932 (δημοσίευμα στις 28-11-1932) με τον Αστέρα να κερδίζει με 2-1 και να αναφέρεται η πλήρης σύνθεση που ήταν: Λαμπάκης, Μαρκάκης Χαλβατζάκης, Μπανιάμης, Φραγκιαδάκης, Μαρκάκης, Τσιχλάκης, Νικητάκης, Ράλλης, Κοροβάκης, Νικόλεφ.

Στις 8-1-1933 (η αναφορά γίνεται στην εφημερίδα στις 9-1-1933) Όμιλος Φιλάθλων Χανίων – Κρητικός Αστήρ 1-1 και διαβάζουμε: «Ο Όμιλος στερηθείς των πολυτίμων υπηρεσιών του Μαλαβάκη παρουσιάσθη με δύο κυνηγούς απείρους οίτινες εματαίωναν κάθε καλήν προσπάθειαν των συναδέλφων τους. Ο Ατήρ όμως είχε διαβολεμένην τύχην διότι ο Λαμπάκης απέκρουσε όλα σχεδόν τα σουτ του Ομίλου με πολλήν ευχέρειαν». Δηλαδή οι χασογκόληδες του Ομίλου και ο κέρβερος του Αστέρα διαμόρφωσαν το τελικό αποτέλεσμα.

Στο δημοσίευμα της 23-1-1933 μαθαίνουμε ότι «την παρελθούσαν Τρίτην και παρά την σχετικήν κακοκαιρίαν επραγματοποιήθη η αναβληθείσα συνάντησις μεταξύ ομάδος του αγγλικού στόλου και του Κρητικού Αστέρος. Παρά το εργάσιμον της ημέρας και της βροχής αρκετοί θεαταί παρηκολούθησαν τον ανωτέρω αγώνα ο οποίος ετελέσθη υπό την διαιτησίαν Άγγλου διαιτητού». Όμως ο Κρητικός Αστέρας υπέκυψε με 7-0 μπροστά στην εμπειρία των Άγγλων, οπότε εκτιμούμε ότι από το ματς αποκόμισαν χρήσιμες παραστάσεις για τη συνέχεια.

Στις 20-2-1933 αναφέρεται ότι «την περασμένη Κυριακή», ο Κρητικός Αστέρας κέρδισε με 4-0 τον Άφοβο Χανίων και είχε προηγηθεί άλλη μία αναμέτρηση μεταξύ τους που είχε κερδίσει με 4-1 ο Αστέρας. Από την εφημερίδα βλέπουμε ότι στους διακριθέντες από την πλευρά των νικητών αναφέρεται ο τερματοφύλακας Μαρινάκης και οι Μάξιμος, Χαλβατζάκης, Νότης, Ράλλης, Φραγκιαδάκης, Τσιχλάκης, Μαρκάκης ΙΙ. Τα γκολ πέτυχαν οι Νικήτας, Γκίκας (δύο) και Νότης.

Στις 25-4-1933 διαβάζουμε ότι η ομάδα πήρε μέρος σε αγώνες που έγιναν για το γήπεδο του Μινώταυρου Μουρνιών.

Στις μέρες μας τόσο η δραστηριότητα Μικρασιατικών συλλόγων στο χώρο του πολιτισμού, της λαογραφίας και της διάσωσης της ιστορικής μνήμης, όσο και στους αθλητικούς χώρους η δράση σωματείων που στο βάθος της ιστορίας τους υπάρχει αυτή η ρίζα, ενισχύουν τη σύνδεση πολιτισμού και αθλητισμού, όπως έλεγε και ένα παλιό σλόγκαν της ΕΡΑ Σπορ και που στις μέρες μας με όσα συμβαίνουν στον επαγγελματικό αθλητισμό, δυστυχώς είναι ζητούμενο και όχι δεδομένο.

Έρευνα: Nάσος Μπράτσος

Σχετικά θέματα

Με έμπνευση από τη Μικρά Ασία και δύναμη από τα Χανιά: Απόλλων Αγίου Ιωάννη 1923

Ιωνία Χανίων 1924: Ο ποδοσφαιρικός όμιλος των Προσφύγων με τα στρατιωτικά άρβυλα

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στα Χανιά, ο «Άφοβος» και ο Ινδός Φακίρης στο γήπεδο

Μινώταυρος Μουρνιών η ομάδα που είχε «νονό» τον Ελευθέριο Βενιζέλο

«Ιστορίες Ποδοσφαίρου: Από τη Μικρά Ασία στα Χανιά»