Γιώργος Τζαβέλλας: 45 χρόνια από τον θάνατο του σκηνοθέτη και σεναριογράφου – Αφιέρωμα από το Αρχείο της ΕΡΤ (video)

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Γιώργος Τζαβέλλας έφυγε από τη ζωή στις 18 Οκτωβρίου 1976. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της δεύτερης γενιάς του ελληνικού κινηματογράφου και η προσφορά του στην εξέλιξη του εγχώριου σινεμά παραμένει ανεκτίμητη τόσο ως καλλιτεχνική και ιστορική όσο και ως παιδευτική αξία.

Με αφορμή τα 45 χρόνια από τον θάνατο του ξεχωριστού αυτού δημιουργού, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή:

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ


Εκπομπή-αφιέρωμα του 1993 στον διακεκριμένο σεναριογράφο και σκηνοθέτη της μεταπολεμικής περιόδου Γιώργο Τζαβέλλα (γεν. 1916 – θαν. 1976). Η εκπομπή διατρέχει το έργο του με έμφαση στους σημαντικότερους σταθμούς της διαδρομής του και τις τιμητικές διακρίσεις που γνώρισε στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ δεν παραλείπεται αναφορά στις ρίζες του και το οικογενειακό του περιβάλλον. Ενώ σπουδάζει νομικά από πολύ νωρίς τον κερδίζει το θέατρο. Σε νεαρή ηλικία γράφει τα πρώτα του θεατρικά έργα και συμμετέχει στη συγγραφή επιθεωρήσεων, πριν επιδοθεί στον  κινηματογράφο.

Σε συνεργασία με τον Νίκο Τσιφόρο γράφει τον «Κλέφτη της Καρδιάς μου», που παρουσιάστηκε ως οπερέτα το 1936. Αντιπροσωπευτικό, επίσης, δείγμα της δραματογραφίας του, το ρομαντικό δράμα «Το Παραμύθι του Φεγγαριού», που πρωτοπαίχτηκε από το θίασο Κοτοπούλη το 1946. Ο φιλόλογος-θεατρικός κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος μιλάει για την θεατρική παραγωγή της προπολεμικής περιόδου και στο πώς η ίδια ομάδα θεατρικών συγγραφέων, στην οποία ανήκε και ο Γιώργος Τζαβέλλας, συνέβαλε στη συγκρότηση της λαϊκής κωμωδίας των ετών ’47-’57. Αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής ο Γιώργος Τζαβέλλας θα αφοσιωθεί στον κινηματογράφο.

Μέσα στην Κατοχή, το 1944, γυρίζει την πρώτη του ταινία με τη συνδρομή του παραγωγού Μαυρίκιου Νόβακ, τα «Χειροκροτήματα» με θέμα τη ζωή και την τέχνη του Αττίκ, για την σπουδαιότητα της οποίας μιλάει ο συγγραφέας και κριτικός Βασίλης Ραφαηλίδης. Το 1948 συνεργάζεται με τον Μάνο Κατράκη στον «Μαρίνο Κοντάρα», ταινία βασισμένη στο έργο του Αργύρη Εφταλιώτη, από τις πρώτες απόπειρες κινηματογραφικής απόδοσης έργου της ελληνικής πεζογραφίας.

Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι μεγάλες επιτυχίες του, ταινίες σταθμοί του εγχώριου σινεμά που γνώρισαν τεράστια αποδοχή από το ελληνικό κοινό και από τις οποίες παρακολουθούμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα: «Ο Μεθύστακας» που έκανε ρεκόρ εισπρακτικής επιτυχίας το 1950 για την οποία μιλάει ο διευθυντής φωτογραφίας Ντίντης Καρύδης-Φουκς, «Η Αγνή του Λιμανιού», το 1952, «Το Σωφεράκι» το 1953, η περίφημη σπονδυλωτή ταινία «Η Κάλπικη Λίρα» το 1955 η οποία συμμετείχε σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ εκπροσωπώντας τη χώρα μας από την Ιταλία μέχρι τη Ρωσία και την Αμερική ενώ ο Γάλλος ιστορικός του κινηματογράφου Ζορζ Σαντούλ την περιέλαβε στις 1000 καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, επίσης οι ταινίες «Μια ζωή την έχουμε» το 1958, «Η δε Γυνή να φοβήται τον Άνδρα» το 1965 που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Σικάγο στην Αμερική.

Επίσης, ο Τζαβέλλας υπήρξε από τους πρώτους σκηνοθέτες που επιχείρησαν μία ολοκληρωμένη μεταφορά αρχαίας τραγωδίας στο κινηματογραφικό πανί. Παρακολουθούμε το κινηματογραφικό ανέβασμα της αρχαίας τραγωδίας «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, βραβευμένης ταινίας παραγωγής του 1961, με την Ειρήνη Παπά στον ομώνυμο ρόλο. Από την Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου Αμερικής είχε επιλεγεί στις 10 καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Η εκπομπή επιχειρεί να φωτίσει ταυτόχρονα στοιχεία της προσωπικότητας του Γιώργου Τζαβέλλα τα οποία αντανακλώνται στις ταινίες του μέσα από τους ανθρώπινους τύπους των ηρώων, οι οποίοι χαρακτηρίζονταν από κοινωνική ευγένεια και ανθρωπιά. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης σκιαγραφεί το πορτρέτο του δημιουργού ενώ η δημοσιογράφος-κριτικός Ροζίτα Σώκου αναφέρεται ειδικότερα στη συνεργασία του με τους ηθοποιούς στα γυρίσματα των ταινιών του αλλά και στην ποιοτική σφραγίδα του στα έργα του. Συνεντεύξεις σημαντικών πρωταγωνιστών με τους οποίους συνεργάστηκε μιλούν για τη σχέση τους με τον σκηνοθέτη όπως οι: Αλέκος Αλεξανδράκης, Ελένη Χατζηαργύρη, Σπεράντζα Βρανά, Δημήτρης Χορν, Γιώργος Κωνσταντίνου και Μάρω Κοντού.

Έτος παραγωγής: 1993

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Ερμής Βελλόπουλος

Αφηγητής: Αλέξης Κωστάλας

Σύνταξη: Κωνσταντίνα Τασιοπούλου

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος