Ο Κώστας Βεργόπουλος, διακεκριμένος οικονομολόγος και διανοητής με διεθνές κύρος, γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα, σπούδασε στη Νομική σχολή Αθηνών και οικονομικά στη Σορβόννη, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή και δίδαξε οικονομολογία από το 1974, ενώ από το 1992 δίδαξε πολιτική οικονομία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και από το 2002 οικονομικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο Paris 8, ενώ δίδαξε και σε πανεπιστήμια στη βόρειο και νότιο Αμερική. Ο Βεργόπουλος υπήρξε διεθνής εμπειρογνώμων για τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διηύθυνε το πρόγραμμα του ΟΗΕ για τη Μεσόγειο (UNITAR), ήταν μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την απορρύθμιση και την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη, ήταν επίσης μέλος του συμβουλίου του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και κατά τη διετία 1997-1999 επικεφαλής του Vision Group του ASEM με αποστολή την τόνωση των σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες και διδάσκονται σε πολλά πανεπιστήμια ανά τον κόσμο. Έφυγε από τη ζωή στο Παρίσι στις 9 Νοεμβρίου 2017.
Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο πέντε ετών από το θάνατό του παρουσιάζει την εκπομπή:
ΙΔΕΕΣ
ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ
(video)
Ο σημαντικός διανοητής και καθηγητής πολιτικής οικονομίας Κώστας Βεργόπουλος συντονίζει μια συζήτηση σχετικά με το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης στη νέα μετα-ψυχροπολεμική εποχή. Συμμετέχουν η διεθνολόγος-καθηγήτρια του Παντείου πανεπιστημίου, Μαριλένα Κοππά, ο δημοσιογράφος, Γιώργος Δελαστίκ, ο γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ, Θεόδωρος Κουλουμπής, ο καθηγητής του Παντείου πανεπιστημίου Στέλιος Περράκης και η διεθνολόγος-καθηγήτρια του Παντείου πανεπιστημίου, Ειρήνη Χειλά.
Ο Κ. Βεργόπουλος σχολιάζει την άνοδο των νεοσυντηρητικών πολιτικών στις ΗΠΑ και την ρητορική τους περί 4ου Παγκόσμιου Πόλεμου. Ο Θ. Κουλουμπής και ο Κ. Περράκης σχολιάζουν τις μορφές που παίρνουν οι σύγχρονες συρράξεις, την κλίμακα και τις επιπτώσεις που έχουν στους λαούς που εμπλέκονται σε αυτές. Τόσο ο Βεργόπουλος όσο και ο Γ. Δελαστίκ υπογραμμίζουν την επιμονή να νομιμοποιούνται κάθε είδους στρατιωτικές επεμβάσεις και συγκρούσεις, εισάγοντας νέες έννοιες πολέμου, όπως ο ανθρωπιστικός, ο αντιτρομοκρατικός και ο προληπτικός πόλεμος. Η Ε. Χειλά, η Μ. Κοππά και ο Βεργόπουλος επισημαίνουν τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν σε πολλές περιφερειακές συγκρούσεις, τον χαρακτήρα εθνοκάθαρσης που συχνά παίρνουν αλλά κυρίως την αυθαιρεσία με την οποία οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες χώρες ερμηνεύουν και παρουσιάζουν αυτές τις διαμάχες προκειμένου να διευκολύνεται η δική τους εμπλοκή σε αυτές, υπονομεύοντας έτσι το ρόλο του ΟΗΕ.
Ο Βεργόπουλος θίγει το ζήτημα της κατασκευής του εχθρού και την ταξική πλευρά του πολέμου. Ο Κουλουμπής επισημαίνει την άλλη διάσταση των συγκρούσεων που αφορούν στις εντάσεις περιφερειακών κρατών στο εσωτερικό τους ή μεταξύ τους, όπου ήδη υπάρχει φτώχεια και υπανάπτυξη.
Η συζήτηση επικεντρώνεται στο ρόλο του ΟΗΕ, του Συμβουλίου Ασφαλείας σε αυτές τις περιπτώσεις συγκρούσεων, αλλά και στην υπονόμευση του διεθνούς δικαίου από τις πρακτικές μονομερών επεμβάσεων των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως των ΗΠΑ σε περιοχές όπου επιθυμούν να διευρύνουν, να εντείνουν ή να διατηρήσουν τα συμφέροντά τους. Ο Γ. Δελαστίκ υπογραμμίζει την υποχώρηση των ατομικών πολιτικών ελευθεριών και δικαιωμάτων που έχει προκαλέσει η εκτός διεθνούς δικαίου δράση των ΗΠΑ με παραδείγματα όπως το Γκουαντάναμο και το Αμπού Κράιμπ. Με πρόσχημα τους πολέμους κατά τρομοκρατίας και για την επέκταση της δημοκρατίας, εξηγεί πως επιχειρείται μια ουσιαστική αλλαγή των κανόνων της αστικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, του νομικού πολιτισμού, ενώ διαρκώς μειώνεται η βάση και η συναίνεση που απαιτείται για τη διεξαγωγή πολέμου. Η Κοππά προσθέτει την παρατήρηση ότι ο αυθαίρετος τρόπος με τον οποίο κάθε φορά ορίζεται ο εχθρός δημιουργεί την εικόνα ενός κόσμου σε πλήρη ανασφάλεια.
Ο Περράκης επισημαίνει την ανάγκη να επιλυθούν οι διαφορές και τα προβλήματα μεταξύ χωρών ή κοινοτήτων, με ειρηνικά μέσα, διπλωματία, διεθνείς παρεμβάσεις, εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και του νομικού πολιτισμού, ενώ εξηγεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει παραδοσιακά στηρίξει την ανάπτυξή της σε αυτές τις δυνάμεις και αρχές. Ωστόσο αποτελεί κοινή παραδοχή των συνομιλητών ότι τόσο ο ειρηνευτικός και διαμεσολαβητικός ρόλος του ΟΗΕ όσο και η δυνατότητα της Ε.Ε. να αντισταθμίσει την επιθετική ή πολεμική τάση των ΗΠΑ και τις μονομερείς επεμβάσεις της, υπονομεύονται διαρκώς ή παραμένουν θεωρητικά μέσα τα οποία δεν ενεργοποιούνται σχεδόν ποτέ προς όφελος της ειρήνης.
Η συζήτηση κλείνει με τον Βεργόπουλο να σημειώνει τη διαρκή αναφορά στον Θουκυδίδη από τους σύγχρονους υποστηρικτές του πολέμου και να εξηγεί ότι ο ίδιος ο Θουκυδίδης έχει πολλαπλές ερμηνείες, ειδικά όταν αναφέρεται στην επίδειξη δύναμης των ισχυρών, η οποία μπορεί τελικά να αποτελεί και το μοιραίο βήμα αποκάλυψης μιας βαθιάς αδυναμίας και παρακμής.
Σκηνοθεσία: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΛΙΓΓΟΣ
Δημοσιογραφική υποστήριξη: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥΜΠΗΣ
Έτος παραγωγής: 2005
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος