Το Αρχείο της ΕΡΤ στο πλαίσιο της επετείου για τα 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου παρουσιάζει μια σειρά από αφιερώματα με το γενικό τίτλο «Εδώ Πολυτεχνείο». Περιλαμβάνονται αποσπάσματα από εκπομπές της ΕΡΤ και αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και μέχρι τη δεκαετία του 2000 με σημαντικές μαρτυρίες ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα εκείνων των ημερών, σημαντικών μορφών των γραμμάτων και των τεχνών, συγγενών των ανθρώπων που χάθηκαν και θυσιάστηκαν, καθώς και μοναδικό φωτογραφικό και ραδιοφωνικό αρχειακό υλικό από τους θησαυρούς του Αρχείου της ΕΡΤ.
Η απόφαση για την κατάληψη του Πολυτεχνείου στην Αθήνα ήταν η συνέχεια μιας σειράς φοιτητικών κινητοποιήσεων, με κορύφωση τις καταλήψεις της Νομικής τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1973, που αποτέλεσαν την πρώτη μαζική εκδήλωση του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς. Η 14η Νοεμβρίου 1973, σήμανε την έναρξη της ιστορικής εξέγερσης με τις φοιτητικές συνελεύσεις να καλούν για συμπαράσταση άλλους φοιτητές. Πραγματοποιούνται συνελεύσεις σε όλες τις σχολές και στο κάλεσμα ανταποκρίνονται αμέσως φοιτητές από άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα, οι οποίοι καταφθάνουν, και όλοι μαζί εκλέγουν Επιτροπή Αγώνα. Ήδη από το πρωί της 15ης Νοεμβρίου έχουν συγκεντρωθεί μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο περίπου πέντε χιλιάδες άτομα. Το μεσημέρι ξεκινά να εκπέμπει και ο ραδιοφωνικός σταθμός. Παράλληλα, συγκεντρώσεις στην Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών αποφασίζουν κατάληψη των ιδρυμάτων τους. Αντίστοιχα φοιτητές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων προχωρούν στην κατάληψη του ιδρύματος. Το βράδυ η συγκέντρωση φοιτητών και πολιτών εκτείνεται από την Σολωμού μέχρι την Μάρνη, η κυκλοφορία των τρόλεϊ διακόπτεται. Αργά το βράδυ, σε συνελεύσεις ανά σχολές εκλέγονται εκπρόσωποι οι οποίοι σχηματίζουν την Συντονιστική Επιτροπή. Ο αντιδικτατορικός αγώνας της νεολαίας στην Ελλάδα εξαπλώνεται με ολοένα μεγαλύτερη κοινωνική απήχηση.
Εκπομπές και ντοκιμαντέρ του Αρχείου της ΕΡΤ κατέγραψαν τον λόγο των πρωταγωνιστών που συμμετείχαν στον ηρωικό αγώνα, και οι οποίοι περιγράφουν τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν εκείνες τις ιστορικές μέρες από τις 15 έως τις 17 Νοέμβρη στα «Πολυτεχνεία» της Ελλάδας:
Μαρτυρίες για το φοιτητικό κίνημα της Πάτρας: Ο Κώστας Βογιατζής, τότε φοιτητής στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Πάτρας και Πρόεδρος των γενικών συνελεύσεων των φοιτητών θυμάται πώς οργανώθηκε η κατάληψη του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Κατόπιν, ο Αντώνης Τσουρινάκης μιλάει για τη λειτουργία του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Κατάληψης του Πανεπιστημίου της Πάτρας και η Τζόγια Καππάτου, τότε φοιτήτρια της σχολής Ηλεκτρολόγων του Πανεπιστημίου της Πάτρας, θυμάται τον αντιδικτατορικό αγώνα των φοιτητών της Πάτρας. Από την εκπομπή Τ’ ΑΛΛΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΑ, παραγωγής 1982, σκηνοθεσία: Νέστωρ Παβέλλας, διεύθυνση παραγωγής: Λουκία Ρικάκη.
Η κινητοποίηση των φοιτητών στα Γιάννενα: Ο Δανιήλ Σπαρτιάτης, φοιτητής τότε στο Μαθηματικό Ιωαννίνων και μέλος του ΔΣ του ΣΦΕΑ 1967-1974 μιλά για την εξέγερση της φοιτητικής νεολαίας στα Γιάννενα. Από την εκπομπή Τ’ ΑΛΛΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΑ, παραγωγής 1982, σκηνοθεσία: Νέστωρ Παβέλλας, διεύθυνση παραγωγής: Λουκία Ρικάκη.
Το άγνωστο “Πολυτεχνείο” της Θεσσαλονίκης: Ο Θωμάς Βασιλειάδης και ο Τάκης Πετρίδης περιγράφουν πώς οργανώθηκε η κατάληψη στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης. Ο Φώτης Σιούμπουρας μιλάει για τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης που λειτούργησε στο υπόγειο της Αρχιτεκτονικής το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου 1973 και την απήχηση στο εξωτερικό. Ακούμε ηχητικό απόσπασμα από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό. Από την εκπομπή Τ’ ΑΛΛΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΑ, παραγωγής 1982, σκηνοθεσία: Νέστωρ Παβέλλας, διεύθυνση παραγωγής: Λουκία Ρικάκη.
«Εδώ Ραδιοσταθμός του ελεύθερου πανεπιστήμιου της Θεσσαλονίκης»: Η κατάληψη του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε στις 16-17 Νοεμβρίου του 1973. Η φωνή των αγωνιζόμενων φοιτητών του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης που είχαν κλειστεί μέσα, έφτανε σε όλη την πόλη, χάρη στο Ραδιοφωνικό Σταθμό που στήθηκε εκεί από τη Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης. Στο απόσπασμα ακούγεται το μήνυμα που αναμεταδίδονταν από το ραδιοφωνικό σταθμό δίνοντας το πολιτικό στίγμα της κατάληψης αλλά και τους στόχους των έγκλειστων φοιτητών. Μιλά η μοναδική γυναίκα εκφωνήτρια του Ραδιοφωνικού Σταθμού των φοιτητών της Θεσσαλονίκης Κλεοπάτρα Παπαγεωργίου η οποία περιγράφει την τύχη του σταθμού μετά την εκκένωση του κτιρίου. Από την εκπομπή ΡΕΠΟΡΤΕΡΣ, παραγωγής 1983, με τους Γ. Δημαρά, Γ. Λιάνη και Κ. Χαρδαβέλλα. Σκηνοθεσία: Μιμή Καλδή.
Η εξέγερση της φοιτητικής νεολαίας συσπείρωσε, ειδικά στην Αθήνα, εκτός από τους νέους εργαζόμενους, τη μαθητική νεολαία. Η Καίτη Καραδόντη, μαθήτρια στην Κυψέλη την περίοδο της δικτατορίας, o Γιώργος Τρίγκας, μαθητής στα Πατήσια και ο Άκης Κοσσώνας, μαθητής στο Μαρούσι εξιστορoύν τη δική τους συμμετοχή στα γεγονότα του Πολυτεχνείου και μεταφέρουν το κλίμα των ημερών στην Αθήνα. Από την εκπομπή ΕΔΩ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ – ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΟΠΩΣ ΤΟ ΕΙΔΑΝ, παραγωγής 1985, σκηνοθεσία: Γιώργος Αγαθονικιάδης.
Μαρτυρία της Μαρίας Βλάχου, φαρμακοποιού στην περιοχή των Εξαρχείων, η οποία ζωντανεύει μνήμες από τη νύχτα της 15ης και της 16ης Νοεμβρίου 1973 και αφηγείται την δική της προσωπική ιστορία σε σχέση με τα δραματικά γεγονότα του Πολυτεχνείου. Από την ραδιοφωνική εκπομπή ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΥΛΗ: ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, παραγωγής 1982, σε επιμέλεια του Μιχάλη Γεράκη που μεταδόθηκε από το Α’ Πρόγραμμα.
Εξέγερση Πολυτεχνείου – 15 Νοεμβρίου 1973: Φωτογραφίες
Φωτογραφικό υλικό από τη συλλογή του Αρχείου της ΕΡΤ του φωτορεπόρτερ του Associated Press Αριστοτέλη Σαρρηκώστα από την δεύτερη μέρα της εξέγερσης (15 Νοεμβρίου 1973). Πολυπληθείς διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας ενώ ο παλμός των φοιτητών έχει ανέβει μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Η διέλευση στην Πατησίων γίνεται με δυσκολία και δεν λείπουν οι συλλήψεις από τις αστυνομικές δυνάμεις.
Τεκμηρίωση φωτογραφικού υλικού: Αγγελική Σαπλαούρα
Μπορείτε να περιηγηθείτε στην επετειακή ιστοσελίδα ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973-2023
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος