Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 8 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η χώρα και η αρθρογραφία κινούνται στους ρυθμούς του ‘’συλλογικού διαβήματος’’ των Συμμάχων, της διπλωματικής δηλαδή πρωτοβουλίας για ειρήνευση Ελλάδας – Τουρκίας. Όλες οι πληροφορίες δείχνουν αρνητικές εξελίξεις για την ελληνική πλευρά, η οποία στήριξε τα πάντα στον στρατιωτικό παράγοντα αφήνοντας εκτός της διπλωματία. Και για την επιλογή του αυτή, ο Δ. Γούναρης δέχεται έντονη κριτική…. Ιδίως τώρα που η πολυαναμενόμενη μεγάλη επίθεση του Ελληνικού Στρατού καθυστερεί.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Ή ΕΜΠΡΟΣ Ή ΟΠΙΣΩ

«Η αναβολή της Ελληνικής επιθέσεως, ήτις προκύπτει ως αναπόφευκτος συνέπεια της περί διαβήματος αποφάσεως και αι κυρωτικαί ρήτραι διά την διατύπωσιν των οποίων βεβαιούται ότι ελήφθη απόφασις εν περιπτώσει αρνήσεως υπό τινος των αντιπάλων όπως αποδεχθή τους προτεινομένους όρους, αποδεικνύουσιν ότι εις Παρισίους εκράτησαν δυσμενείς εναντίον της Ελλάδος θέσεις […] Πρέπει συνεπώς να ευρεθή συντόμως μία λύσις διά την έξοδον εκ της δυσχερεστάτης θέσεως εις ην περιήχθημεν. Η πολιτική των αμφιταλαντεύσεων και των παλιδρομήσεων δεν είναι δυνατόν να εφαρμόζεται πάντοτε ακινδύνως. Η Κυβέρνησις πρέπει να τολμήση. […] Ή εμπρός, ή οπίσω. Μέσος όρος δεν χωρεί πλέον»

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ – ΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΤΟΥ ‘’ΒΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟΥ’’ – ΝΑ ΕΚΚΕΝΩΣΩΜΕΝ ΤΗΝ Μ. ΑΣΙΑΝ – Η ΕΛΛΑΣ ΘΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΘΗ ΔΙΑ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – Η ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

«Η ιδία εφημερίς αναφέρει, ότι υπάρχει η βάσιμος πληροφορία ότι η Ελληνική Κυβέρνησις θέλει δεχθή την πρότασιν ταύτην υπό τον όρον όπως οι σύμμαχοι καταβάλωσι τα μέχρι σήμερον πολεμικά έξοδα»

 

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ

«ΠΟίος είνε ο προατθησόμενος συμβιβασμός δεν είνε ακόμη γνωστόν. Εγράφησαν περί αυτού πολλά, ιδίως εις τον γαλλικόν τύπον, τα οποία, εάν αληθεύουν, δικαιολογούν την εντύπωσιν ότι το σχέδιον της διαλλαγής δεν εμφορείται πνεύματος πλήρους δικαιοσύνης προς την Ελλάδα. […] Αλλ’ οιαδήποτε εκ των προτέρων κρίσις δεν θα ήτο δικαία, πάσα δε πρόβλεψις των συμβησομένων θα ήτο παρακεκινδυνευμένη […] Η σύνεσις και η ψυχραιμία δύναται να εξασφαλίση εις ημάς ισχυρά πλεονεκτήματα, άτινα δεν πρέπει να παραδίδωμεν» 

ΕΘΝΟΣ

• ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΝΟΝ

«Είμεθα ένας μικρός λαός, ο οποίος λατρεύει την Ελλάδα του όσον και ο Αγγλικός την Βρεττανίαν του και ο Γαλλικός την γαλλίαν του. Και αν, παρά πάσαν ελπίδα, οι κραταιοί σύμμαχοί μας της χθες θελήσουν να κακοποιήσουν την Ελλάδα μας, ας είνε βέβαιοι εκείνοι, οι οποίοι κάποτε μας ηνάγκασαν να τους κατηγορήσωμεν ως πάσχοντας νοσηράν Γερμανοφιλίαν, ότι δεν θα τους δώσωμεν την ευκαιρίαν να μας κατηγορήσουν δι’ Αγγλοφιλίαν και Γαλλοφιλίαν. Διότι μόνον την Ελλάδα γνωρίζουμε εμείς να λατρεύουμε»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ – ΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΣΑΙ ΔΙΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙ ΕΠ’ ΑΥΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΜΑΣ

«Εν τούτοις, παρά τας ζυμώσεις ταύτας οι προσκείμενοι προς την Κυβέρνησιν βεβαιούσιν, ότι η επίθεσις θα διεξαχθή ταχέως και θριαμβευτικώς. Κατ’ αυτούς, οιαδήποτε διπλωματικά διαβήματα, είνε αδύνατον να την αναχαιτίσωσι, και, εκτός πάντων των άλλων αιτίων, ένεκα της μεταβάσεως του Βασιλέως εις την Σμύρνην και κυρίως ένεκα της θέσεως, εις ην θα περιήγετο η Κυβέρνησις μετ’ άδοξον εκ Μικράς Ασίας αποχώρησιν»

• ΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ
• ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ

«Αν μεν η Ελλάς παρακούση τας επιταγάς των Δυνάμεων θα ευρεθή προ ενόπλου απαγορεύσεως δράσεως εις ην εξωθείτο υπό ωρισμένων Κυβερνήσεων πρό ολίγου έτι καιρού. Αν δε απαιθήση η Τουρκία, επειδή τα ‘’δρέδντ’’ ουδεμίαν εμπνέουσαν ανησυχίαν εις την χερσαίαν Άγκυραν, θα κληθή ο ελληνικός στρατός να δεκατισθή όπως οι Τούρκοι… αποδεχθώσι την Σμύρνην και τους άλλους ευεργετικούς δι’ αυτούς όρους των Λονδινίων προτάσεων!»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΙ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΜΠΡΙΑΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΙΝ – ΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΚΩΡΖΟΝ ΠΕΡΙ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ
• Η ΑΓΓΛΙΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΤΡΙΩΝ ΟΔΩΝ. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΓΛΟ-ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ – ΒΑΙΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΧΩΡΙΣΜΟΥ;

«Και όταν ακόμη σκεφθή ότι η Αμερική φαίνεται κάθε άλλο παρά διατεθειμένη να συμμαχήση με Ευρωπαϊκά Κράτη, η πιθανολογουμένη Γαλλική απάντησις εις την Αγγλικήν πρότασιν συμμαχίας, λαμβάνει τον χαρακτήρα ΕΜΜΕΣΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΔΕΞΙΟΥ ΑΡΝΗΣΕΩΣ. Και γεννάται το ερώτημα : Την υπεκφυγήν αυτήν της Γαλλίας δεν την προέβλεπεν η Αγγλία; Και τότε δεν είνε πιθανόν η Βρεττανική πρότασις να μην έχη παρά ακαδημαϊκόν χαρακτήρα, προωρισμένη απλώς να καλύψη την Αγγλικήν ευθύνην διά την περίπτωσιν καθ’ ην η Αγγλία θα αναγκασθή να χωρίση οριστικώς την πολιτικήν της από της Γαλλικής;»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΔΙΑΤΡΕΧΟΜΕΝ ΚΡΙΣΙΜΟΥΣ ΣΤΙΓΜΑΣ

«Αλλ’ ακριβώς το ενδιαφέρον των Μ. Δυνάμεων και αι καταφανείς αντιθέσεις των συμφερόντων αυτών προς αλλήλας, δημιουργούν τους σοβαρωτέρους των κινδύνων διά την Ελλάδα, κινδύνων απτών και φοβερών, όταν και όσον η τύχη μας ολοκληρωτικώς εξαρτηθή από τας αναλήψεις των Δυνάμεων, επί της σταθεράς ομοφωνίας των οποίων ουδεμία δύναται να πηγάση πεποίθησις […] Ο Ελληνικός λαός διαισθάνεται ότι διατρέχει μίαν των κρισιμωτάτων περιόδων του πολιτικού και εθνικού του βίου, την κρισιμωτάτην ίσως, και διαισθάνεται ότι εί κεφαλής αυτού είνε καιρός να τεθούν οι τολμηροί και οι γενναίοι»

ΕΣΤΙΑ

• ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΑΡΑΜΟΝΑΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΜΑΤΟΣ

«Διάβημα λοιπόν των Συμμάχων Δυνάμεων εις τας Αθήνας. Διάβημα έντονον και αποφασιστικόν. Υπό όρους δε δυσμενεστέρους παντός προηγουμένου. […] Είνε φανερόν ότι ευρισκόμεθα προ συμφωνίας απολύτου των Συμμαχικών Δυνάμεων υπό πνεύμα δυσμενέστατον προς την Ελλάδα. […] Ό,τι συμβαίνει σήμερον, είνε συμφωνότατον προς τας επιθυμίας και το πρόγραμμα της Ιταλικής πολιτικής. Ο πόθος της να φανή ευάρεστος εις τον Κεμάλ ικανοποιείται αρκετά. […] Η Ελλάς έχει εις την Μ. Ασίαν ένα στρατόν συμπαγή και δοκιμασμένον, ο οποίος έβαψε με άφθονον αίμα το έδαφος το οποίον καλείται να εγκαταλείψη. Αυτό το επιχείρημα ας το μεταχειρισθή τουλάχιστον η Κυβέρνησις […] Τρέμομεν σκεπτόμενοι ότι και τούτο ακόμη είνε δύσκολον εις εκείνους, οι οποίοι μας κυβερνούν αυτήν την στιγμήν»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΝΤ – ΟΙ ΠΡΕΣΒΕΥΤΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΜΙΑΝ ΕΙΔΗΣΙΝ – ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΝΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ

«Οι εν Αθήναις κύκλοι φρονούν ότι το διάβημα των Συμμάχων δεν δεσμεύει την Ελλάδα ως προς την στρατιωτικήν ενέργειαν, ίνα λύση στρατιωτικώς τας διαφοράς της μετά της Τουρκίας

• ΑΜΕΣΟΣ ΔΡΑΣΙΣ

«Θα ήτο υπεράγαν τολμηρόν να υποθέσωμεν, ότι η Κυβέρνησις διαλαλεί αισιοδοξίαν αβάσιμον. Διότι, οσονδήποτε και αν εινε διπλωματικώς απομεμονωμένη, δεν δυνάμεθα να φαντασθώμεν ότι αφήκεν εαυτήν εκτός πάσης επαφής μετά των τριών ανταντικών Δυνάμεων και ότι αγνοεί τας αντιλήψεις των και τας προθέσεις των ή ότι καν αδιαφορεί δι’ αυτάς. Θα ήτο εν τοιαύτη περιπτώσει η απέναντι του Έθνους ευθύνη της Κυβερνήσεως τεραστία, κολοσσιαία»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΝΩ ΕΠΙΚΡΕΜΑΤΑΙ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

«Αι προτάσεις της Συνδιασκέψεως του Λονδίνου, διά των οποίων ανετρέποντο αι ίδιαι αι βάσεις της συνθήκης των Σεβρών, επιδεινωθείσαι ως προς την Σμύρνην, προβάλλονται και πάλιν ΩΣ ΟΡΟΙ ΕΙΡΗΝΕΥΣΕΩΣ μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας. […] Ο κ. Γούναρης, συνοδεύσας τον Βασιλέα εις Σμύρνην, θα ηδύνατο τώρα πλέον να επανέλθη, δίχως βλάβην των στρατιωτικών συμφερόντων της Χώρας και με καταφανές όφελος των πολιτικών και διπλωματικών της ενεργειών […] Αρκετά χειροκροτήματα απήλαυσεν ο κ. Γούναρης εις την Σμύρνην, αφού και του κ. Στράτου υπέκαυσε την ζηλοτυπίαν. ΤΩΡΑ Η ΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΕΙΝΕ ΕΔΩ, ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΚΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, της οποίας αι πύλαι πρέπει ν’ ανοίξουν αμέσως»

• ΕΝΩΠΙΟΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

«Αι αποφάσεις των Συμμάχων θα κριθώσιν ως άδικοι προς την Ελλάδα και τοιαύται πράγματι εινε. Διότι  Κεμάλ και οι Τούρκοι εν γένει είνε εχθροί των Μ. Δυνάμεων και επικίνδυνοι απεδείχθησαν τελευταίως ακόμη. Η δε Ελλάς αντιτασσομένη προς αυτούς, εξυπηρετεί τα συμμαχικά συμφέροντα και δικαιούται της ηθικής και υλικής υποστηρίξεώς των»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΑΒΗΜΑΤΟΣ

«Μ’ όλα ταύτα είναι απολύτως δικαία η ανησυχία της κοινής ελληνικής γνώμης, διότι εκ των μέχρι τούδε φημών δεν προκύπτει μετά βεβαιότητος το συμπέρασμα, ότι δεν θα παρακωλυθή οπωσδήποτε το έργον του ελληνικού στρατού. […] Αν αληθεύη σήμερον η είδησις, καθ’ ην εν τη συμμαχική διακοινώσει θα ζητηθή παρά της Ελλάδος να μη προβή εις την ετοιμασθείσαν ήδη εν Μικρά Ασία επίθεσιν, αλλά να εμπιστευθή την τύχην της εις τους Συμμάχους, ποίαι τότε αι συνέπειαι της περί διπλωματίας αντιλήψεως του κ. Γούναρη; Πού θα ευρεθούν τα στρατιωτικά γεγονοτα, όταν η επίθεσις παρεμποδισθή;»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

«Ας μην ευχαριστείται η Κυβέρνησις με τας καταδιώξεις μας. Εκ της ευτελούς μανίας ταπεινών ανθρώπων εναντίον της ελευθερίας μας, πυρώνεται η πίστις μας διά τον αγώνα υπέρ της παγκοσμίου ελευθερίας. Και η πίστις οδηγεί τους λαούς!»

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Είναι στιγμαί που οι πολιτικοί πρέπει να ίστανται υπεράνω των παθών και των πεισμάτων. […] Οι τυχόν μέλλοντες να κραυγάσουν υπερπατριώται του καθυστερημένου εθνικισμού θα ταφούν από την σύσσωμον κατακραυγήν του λαού. Ας είναι περί τούτου βεβαία η Κυβέρνησις» 

ΣΚΡΙΠ

• ΑΠΕΚΡΟΥΣΘΗΣΑΝ ΕΧΘΡΙΚΑΙ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ – ΕΙΝΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΝ ΕΑΝ ΛΗΦΘΩΣΙ ΤΕΛΙΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΙΣΙΟΥΣ
• Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΑΣ ΑΠΕΚΡΟΥΣΕΝ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ – ΠΟΛΥΩΡΟΣ ΜΑΧΗ ΠΑΡΑ ΤΟ ΤΣΙΡΒΙΛ
• Η ΕΠΙΔΡΑΣΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΣΜΥΡΝΗΝ

«Η άγιξις και εγκατάστασις του Βασιλέως Κωνσταντίνου εις την Σμύρνην, και τα εκδοθέντα επί τω γεγονότι τούτω διαγγέλματα, εκρήμνισαν ολόκληρον το ψευδές οικοδόμημα του Βενιζελισμού, και εστερέωσαν την αντίληψιν ότι η εθνική πολιτική έχει χαραχθή υπό του Έθνους, ότι ουδενός είναι δικαίωμα να μη την ακολουθήση, και ότι ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, είναι ο επιβλέπων την κύρωσίν της, και ο αρχηγός της πραγματποιήσεώς της»

• ΠΡΟΣΟΧΗ !

«Από δύο ημερών επίμονοι ήρχισαν αι κακόβουλοι διαδόσεις περί αναβολής της επιθέσεως και περί αποδοχής από μέρους της Ελλάδος της συμβιβαστικής λύσεως […] Η δημοσία γνώμη ας μη ανησυχή εκ των περί συμβιβασμού κακοβούλων, διαδόσεων. Με την προσοχήν εστραμμένη προς τον Ελληνικόν στρατόν, ας αποβλέπη με την πλέον ακράδαντον πεποίθησιν προς την διά των όπλων και μόνον Ελληνικήν ειρήνην»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ

«Είναι γνωστόν, ότι διά της τελευταίας γενικής Ναυτιλιακής κρίσεως, η ακτοπλοΐα ηραιώθη σχεδόν κατά το ήμισυ. Διά των διατασσομένων ήδη προπαρασκευών προς επιθεώρησιν, η ακτοπλοΐα θα διακοπή τελείως επί εν τουλάχιστον δεκαήμερον. Πόσαι ζημίαι θα προκύψουνεκ τούτου και διά το εμπόριον και διά τας άλλας ιδιωτικάς επιχειρήσεις και διά τας εταιρίς, υποχρεουμένας να μοσθοδοτούν πληρώματα αδρανούντων πλέον ατμοπλοίων, είναι καταφανές»

• ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ

«Είνε λίαν αμφίβολον όμως, αν το συμμαχικόν τούτο διάβημα θα έχη την προσδοκωμένην επιτυχίαν. […] Θέλομενμάλλον να πιστεύσωμεν, ότι πρόκειται και πάλιν περί διπλωματικών ελιγμών, οίτινες δεν έφθασαν ακόμη εις την πραγματικήν εκδήλωσίν των»

• ΤΟ ΥΠΕΡΩΚΕΑΝΕΙΟΝ ‘’ΠΑΡΙΣΙΟΙ’’