Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Ο Δ. Γούναρης αποφασίζει τελικά τη σύγκλιση της Εθνοσυνέλευσης, προκειμένου να ενημερώσει το Σώμα πριν τη μετάβασή του στο Λονδίνο, μετά τις έντονες πιέσεις της αντιπολίτευσης. Η απόφαση ανακοινώνεται μετά και τις επιστολές Βενιζέλου, οι οποίες έχουν προκαλέσει αναστάτωση στην κυβέρνηση…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ

«Ο αρχηγός του μεταρρυθμιστικού κόμματος διά των χθες από των στηλών τούτων δημοσιευθεισών δηλώσεών του προέβη και εις εξέτασιν των στρατιωτικών ευθυνών της Κυβερνήσεως, εν ω μέτρω επιτρέπει τούτο η εμπόλεμος κατάστασις, εις ην διατελούμεν ακόμη και η εκκρεμότης του Μικρασιατικού ζητήματος. Οφείλομεν δε ν’ αναμείνωμεν την απάντησιν της Κυβερνήσεως επί των δεινών κατηγοριών, αίτινες διετυπώθησαν κατ’ αυτής διά την έλλειψιν οργανώσεως, διά την αποσύνθεσιν του γενικού Επιτελείου»

• ΜΕ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑΝ ΤΗΣ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΣΥΓΚΛΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

«Κήρυξες ηττοπαθείας κατασπείρουν την απογοήτευσιν και άνθρωποι οίτινες δεν έχουν την ψυχικήν ρώμην να χαλιναγωγήσουν τας φιλοδόξους ορμάς των γίνονται σύμμαχοι των πρώτων εις το έργον της ηθικής καταπονήσεως του Ελληνικού λαού. Εντεύθεν προήλθον αι έκδηλοι ανησυχίαι της κοινής γνώμης. Είνε συνεπώς ορθή η απόφασις της Κυβερνήσεως όπως εκθέση την παρούσαν κατάστασιν ενώπιον της Εθνοσυνελεύσεως και αναπτύξη τας σκέψεις αυτής και τας προβλέψεις της»

ΕΘΝΟΣ

• ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΙΚΡΑΝ…

«Την 21^ην Οκτωβρίου, κατά τον προεκλογικόν του λόγον εν Πάτραις, ο Ελευθέριος βενιζέλος έλεγεν επί λέξει προς τον λαόν : ‘’…Ποίοι είνε οι σημερινοί αντίπαλοί μας; […] Ναι, δεν τους μέλει. Διότι θέλουν την Ελλάδα μικράν διά να είνε ανάλογος προς το ανάστημά των…’’ Ούτω προείπεν από ενδεκαμήνου ο Ελευθέριος Βενιζέλος την εξέλιξιν των τυχών της Ελλάδος»

• ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΘΡΕΠΤΗΝ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΤΟΥ

«Όλαι αι στρεψοδικίαι του κ. Γούναρη, όλαι αι άτεχνοι απόπειραί του προς συσκότισιν της αληθείας, ουδέν δύνανται εναντίον των πραγματικών γεγονότων […] Εις τον μελλοντικόν καθρέπτην των θλιβερών προρρήσεών του ας προσκλίνουν σήμερον εκείνοι, που, αηδιασμένοι από την κυβερνητικήν φιλολογίαν των απαντήσεων δοκιμάζουν όλην την σκληρότητα της επελθούσης ώρας των απογοητεύσεων και αν διασώζουν κόκκον ειλικρινείας, ας μη ομολογήσουν, αν ημπορούν, οποίον έγκλημα διεπράχθη κατά της Ελλάδος την 1^ην Νοεμβρίου»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

«Αν η Κυβέρνησις εχειρίσθη καλώς το εθνικόν ζήτημα, αν ουδέν νέφος την ανησυχεί και αν επί πλέον περιβάλλεται αμερίστως υπό της εθνικής εμπιστοσύνης, διατί τα πολύωρα συμβούλια και η επακολουθήσασα αυτά πολύστηλος απάντησις; […] Ηγνόει λοιπόν ο κ. Γούναρης, ότι ταρασσόμενος ως εταράχθη, ότι διαθέτων μίαν ημέραν ολόκληρον εν στιγμή καθ’ ήν τόσαι τραγικαί εκκρεμότητες ώφειλον ν’ απασχολώσι και τον καιρόν του και το ενδιαφέρον του, όπως απαντήση όπως απήντησεν, κατερχόμενος και εις ύβρεις ακόμη καθ’ ημών, τεκμηριοί ακριβώς ότι αι αιτιάσεις κατά των οποίων αγωνίζεται είνε βασιμώτεραι ή όσον η απάντησίς του αποδέχεται;»

• Ο κ. ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΦΡΟΝΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΚΑΙ ΑΓΝΟΕΙ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

ΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΑΣ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ. ΤΙ ΕΠΡΑΞΑΝ ΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΥΠΕΡ ΗΜΩΝ. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. Α. ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ
• Η ΣΥΓΚΛΙΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

«Δεν ήτο ανεκτόν και ήτο επικίνδυνον ν’ απέλθη ο κ. Πρωθυπουργός ίνα χειρισθή ζητήματα ως το του καθορισμού των ορίων των εθνικών μας διεκδικήσεων τα οποία θα εσφράγιζον τας εθνικάς τύχας και θα απετέλουν προδέσμευσιν της Ελλάδος υπό την αποκλειστικήν ευθύνην και το φως μόνον των αντιλήψεων της Κυβερνήσεως. Τοιούτο δικαίωμα και εξουσίαν δεν είχεν η Κυβέρνησις»

• ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΠΟΙΪΑΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ. ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟΝ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ! ΕΙΣ ΤΑΣ ΚΟΡΥΦΑΣ ΤΟΥ ΤΣΑΛ ΚΑΙ ΑΡΝΤΙΖ. ΠΩΣ ΕΠΕΣΕΝ Ο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤ. ΤΡΑΚΑΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΑ ΜΟΝΑ ΟΠΛΑ

«Αλλ’ ο Βενιζέλος εισέβαλεν εις την πολιτικήν από του παραθύρου, ή μάλλον εξεσφενδονίσθη υπό της τύχης και της μοιραίας φοράς μεγάλων γεγονότων, ως αερόλιθος. Πέριξ της ψευδολάμψεως ενός αερολίθου ήτο επόμενον να συγκεντρωθούν οι εις τας οδούς περιφερόμενοι άστεγοι και χάσκοντες, οι οποίοι μετεβλήθησαν εις κύμβαλα αλαλάζοντα και όργανα πάσης συκοφαντίας και ψεύδους»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΑΤΕΛΕΣ ΕΡΓΟΝ

«Εν τη σπουδή του ν’ απαντήση εις την επιστολήν του κ. Βενιζέλου ο κ. Γούναρης, διέπραξεν ανακριβείας, μη επιτρεπομένας εις Κυβέρνησιν αλλά αφήκε να του διαφύγη και εν παράπονον, το οποίον αποτελεί την θεμελιώδη βάσιν των αιτιάσεων της σημερινής Κυβερνήσεως κατά της προκατόχου του. Δεν είχε –λέγει- τελειώσει τίποτε ο κ. Βενιζέλος. […] Ο κ. Βενιζέλος άφησεν εργασίαν και εις τους διαδόχους του. Εξ ου και το ανεπιφύλακτον παράπονον του κ. Γούναρη»   

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΚΕΜΑΛΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ. ΠΡΟΣ ΕΠΙΤΕΥΞΙΝ ΧΩΡΙΣΤΗΣ ΑΓΓΛΟΚΕΜΑΛΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ. Ο ΚΕΜΑΛ ΕΞΟΝΤΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

«Κατά πληροφορίας επισήμου πηγής η Βρεττανική Κυβέρνησις είναι απησχολημένη σοβαρώς με το Ανατολικόν ζήτημα, καθ’ όσον η σημερινή κατάστασις διαταράσσει την ευρωπαϊκήν ειρήνην. Η Αγγλία θε επεθύμει την ταχείαν αποκατάστασιν της ειρήνης. Η ιδέα της τροποποιήσεως της Συνθήκης των Σεβρών κερδίζει οπαδούς εις την Αγγλίαν. Εν περιπτώσει επιμονής της Ελλάδος εις υπερβολικάς αξιώσεις η Αγγλία θα συνήπτεν ειρήνην χωριστήν μετά της Τουρκίας και η Ελλάς θα υφίστατο τας συνεπείας της στάσεώς της»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΠΙ ΜΙΑΣ ΑΤΥΧΟΥΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΣ

«Εκείνο το οποίον προτίθεται να κάμη τώρα ο κ. Γούναρης, ηδύνατο να το είχε κάμει τότε. Θα ήτο τότε απέναντι των πολεμούντων το Ελληνικόν ζήτημα ισχυρότερος αφ’ ό,τι θα εμφανισθή αύριον. Αποτυχών ως απέτυχεν ο κ. Γούναρης, δεν έπρεπε να εκπλήσσεται τώρα διότι ήλθον εις δημοσιότητα, παρά την θέλησιν, επαναλαμβάνομεν, του κ. Βενιζέλου, εκείνα τα οποία ούτος προείδε και προείπεν εγκαίρως, ώστε να μη ημπορή να σταθή σήμερον καμμία απολύτως δικαιολογία»

• ΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ ΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΙΝ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ
• ΔΥΟ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΠΑΑΡΙΣΙΝΟΥ ‘’ΧΡΟΝΟΥ’’ ΚΑΙ ΤΩΝ ‘’ΤΑΪΜΣ’’. Η ΘΕΣΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ
• ΕΠΕΙΓΕΙ Η ΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΟΣ
«Ενώπιον του κυριάρχου σώματος, η Κυβέρνησις Γούναρη, θα εκθέση –ας προσπαθήση να είναι ειλικρινής- την πραγματικήν θέσιν των ελληνικών ζητημάτων. Και επιτυγχάνουσα ψήφον εμπιστοσύνης, θα απέλθη εις Λονδίνον, αντιμετωπίζουσα την τελικήν φάσιν του ελληνικού αγώνος, και κατά πάσαν πιθανότητα, και την τελικήν φάσιν του παρόντος βίου αυτής»
• ΘΕΛΕΙ Ο ΚΕΜΑΛ ΕΙΡΗΝΗΝ;
Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΑΣ ΤΗΝ ΠΟΘΕΙ, Η ΣΤΑΜΠΟΥΛ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΩΣ – ΑΛΛ’ Ο ΚΕΜΑΛ ΑΙΣΘΑΝΕΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗΝ ΜΙΑΣ ΝΙΚΗΣ – ‘’ΥΠΕΡΠΙΣΤΕΥΕΙ’’ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑΣ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ – ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΡΩΣΙΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΘΑ ΤΑ ΒΑΛΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ!

ΠΡΩΪΝΗ

• ΠΡΟΣΕΞΑΤΕ ΤΗΝ ΛΑΪΚΗΝ ΟΡΓΗΝ

«Αλλ’ ό,τι προκύπτει εκ των επιστολών τούτων, δι’ εκείνους οίτινες έχουν στοιχεία νοός και κόκκον μόνον κρίσεως, είνε ο λυσσώδης, ο αμείλικτος πόλεμος κατά του Καθεστώτος της Χώρας, του νομίμου Καθεστώτος του απορρεύσαντος και παγιωθέντος διά της γνώμης και της θελήσεως του Ελληνικού Λαού. […] Ο λαός όμως δεν βλέπει τα τελούμενα μετ’ εκπλήξεως, αλλά και μετ’ αγανακτήσεως. Απορεί και εξίσταται διά τα συμβαίνοντα και εντεύθεν και εκείθεν. Καταπλήσσεται διά την ερημίαν της Κυβερνητικής θεληματικότητος και διερωτά εαυτόν, όχι διά τα συμβάντα μόνον, αλλ’ οποία έσονται συμβησόμενα»

• ΠΟΙΟΙ ΠΤΑΙΟΥΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ ΑΥΤΗΝ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Η ΤΡΙΠΛΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

«Ο κ. Γούναρης οφείλει να εγκαταλείψη την Εξουσίαν διότι είς εχθρός της Ελλάδος εις την Άγκυραν και είς άλλος εις το Λονδίνον, απεφάσισαν να παραστήσουν ότι εις τον Σαγγάριον υπέστημεν ανεπανόρθωτον καταστροφήν, ότι ο στρατός μας είνε κουρασμένος και ανίκανος να συνεχίση το έργον του εις την Μικράν Ασίαν, ότι οικονομικώς εχρεωκοπήσαμεν και η εθνική μας αντοχή εξεμηδενίσθη. Και διότι εις την άγραφον αυτήν συμμαχίαν του Κεμάλ με τον Βενιζέλον, προσετέθη και τρίτος σπουδαίος, αλλ’ απροσδόκητος παράγων, ο αρχηγός του μεταρρυθμιστικού κόμματος»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΣΥΧΑΜΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

«Τρία τέσσερα προσωπικά κόμματα, συνασπισμοί ανθρώπων που ενώνει το κοινό συμφέρον της εκμεταλλεύσεως του λαού υπέρ εαυτών και της τάξεως που εκπροσωπούν, διαχειρίζονται, αφ’ ότου ελευθερώθη η Ελλάς, κληρονομικώς τις τύχες του Ελληνικού λαού. Το ένα διαδέχεται το άλλο στην εξουσία και μέσα εις τον φαύλο αυτόν κύκλο περιστρέφεται και ρυθμίζεται το μέλλον της δυστυχισμένης αυτής χώρας»

• Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑΝ

ΣΚΡΙΠ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΘΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΗ ΨΗΦΟΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΝΕΚΡΙΝΕΝ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
• Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ

«Δευτέραν ήδη φοράν ο άσπονδος αυτός εχθρός της Ελληνικής γαλήνης επιχειρεί, περιγράφων τας ιδίας του μηχανορραφίας, να δώση εις το απαίσιον έργον του την μορφήν προφητείας […] Αυτός είναι ο άνθρωπος των δύο επιστολών. Και προς τοιούτον άνθρωπον διέπραξε το λάθος η Κυβέρνησις να απαντήση ανασκευάζουσα τας σκευωρίας του»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΣΥΓΚΛΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

«Δεν είνε δυνατόν παρά να επικροτηθή παρ’ ολοκλήρου του έθνους η απόφασις της Κυβερνήσεως, όπως συγκαλέση την εθνοσυνέλευσιν (…) πριν ή ο κ. πρωθυπουργός μεταβή εις Λονδίνον, όπου ίσως προβή εις συμφωνίας και συνεννοήσεις διά τα εθνικά μας ζητήματα σοβαρότητος. […] Διά τούτο θέλομεν να πιστεύσωμεν, ότι αι συνεδριάσεις της Εθνοσυνελεύσεως δεν θα παρουσιάσουν χαρακτήρα κομματικών αντεγκλήσεων»

• ΣΟΥΗΔΟΙ ΕΦΟΠΛΙΣΤΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΟΝΤΕΣ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑΝ

Η αιτία της μεταβιβάσεως – Οι Γερμανοί τα διαχειρίζονται ευθηνώτερα – Τα Σουηδικά μισθολόγια εν συγκρίσει προς τα Γερμανικά