Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 28 Ιουλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός έτους από την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών ο βενιζελικός Τύπος φιλοξενεί άρθρα περί της ‘’ενδόξου επετείου’’ ή ‘’επετείου της ελληνικής κοσμογονίας’’, με τα ανάλογα θετικά σχόλια για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Και ενώ ξεκινούν οι εργασίες της Διάσκεψης των Συμμάχων, ο Γούναρης εμμένει να προκρίνει τη στρατιωτική λύση. Την ίδια ώρα ο Κεμάλ απειλεί ότι ‘’θα ρίψη τον δόλιον εχθρόν εις την θάλασσαν’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΩΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΕΙΣ ΕΥΡΩΠΗΝ

«Ο κ. Γούναρης, μεταβαίνων εις Ευρώπην, θα ηδύνατο να παρακολουθήση την διπλωματικήν κατάστασιν και τας φάσεις, τας οποίας λαμβάνει αύτη εν τη εξελίξει των διεξαγομένων διαπραγματεύσεων. […] Και ή πρέπει να δεχθώμεν ότι ο κ. Γούναρης εφεύρε νέαν πρωτότυπον μέθοδον ασκήσεως της εξωτερικής πολιτικής επί τη βάσει φιλοσοφικών θεωρημάτων και ανεξαρτήτως πάσης πραγματικής καταστάσεως. Ή άλλως οφείλομεν να συμπεράνωμεν ότι προς τους διπλωματικούς φωστήρας, τους αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα εις Ευρώπην, έχει τυφλήν εμπιστοσύνην, την οποίαν, ατυχώς, δεν δυνάμεθα και ημείς να συμμερισθώμεν»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΥΠΕΡΤΑΤΟΣ ΝΟΜΟΣ Η ΘΕΛΗΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

«Διότι απέναντι της πολιτείας και του ελληνικού λαού δεν υπάρχει κόμμα, αλλά σπείρα αναρχικών, ων τους πόθους διερμηνεύει ο βενιζελικός τύπος. Και παρέστημεν πράγματι μέχρι τούδε προ πολλαπλών αναρχικών εκδηλώσεων του τύπου τούτου. […] Την πολιτείαν δεν φυλάττουν κυρίως οι νόμοι. Την ασπίδα αυτής αποτελεί η κυρίαρχος θέλησις του λαού ως νόμος υπέρτατος, εφ’ ου εδράζονται τα θεμέλια της Πολιτείας. Και όταν αι πράξεις των ατόμων προσβάλλουν την θέλησιν ταύτην την κρίσιν αυτών και την τιμωρίαν επιβάλλει αυτός ο λαός»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

«Προ ενός ακριβώς έτους υπεγράφετο η Συνθήκη των Σεβρών. […] Κατά την σημερινήν μεγάλην επέτειον, δεν θέλομεν να ενθυμηθώμεν την αγωνίαν, ήτις κατέλαβε την εθνικήν ψυχήν, μετά την πτώσιν του Τιτάνος της Ελληνικής Αναγεννήσεως. Δεν θέλομεν με σκέψεις μελαγχολικάς ν’ αμαυρώσωμεν την λαμπρότητα της σημερινής εορτής. […] Στρέφομεν τους οφθαλμούς προς την καρδίαν της Μικράς Ασίας, όπου ο εθνικός στρατός, στήσας ήδη νέα αθάνατα τρόπαια επείγεται να δρέψη και άλλας δάφνας, συμπληρώνων το έργον, που ήρχισεν υπό την οδηγίαν Εκείνου, επεκτείνων τα όρια της συνθήκης των Σεβρών»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΕΜΑΛ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΑΤΩΡ. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ. ΑΠΕΙΛΕΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΡΙΨΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑΝ!!

«Μετά την αναγόρευσίν του ως δικτάτορος, ο Κεμάλ εξεφώνησε στομφώδη φιλοπόλεμον λόγον εν τη Εθνοσυνελεύσει υπό τας ενθουσιώδεις επευφημίας των βουλευτών. ‘’Η τουρκική θέλησις, είπεν ο Αρχηγός των Εθνικοφρόνων, είνε χάλυψ και θα ρίψη τον δόλιον εχθρόν (!) εις την θάλασσαν’’»

• Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΩΝ ΣΕΒΡΩΝ

«Ευρισκόμενοι ακόμη εις το πέλαγος των τεταραγμένων πολιτικών παθών, δεν έχομεν την ψυχραιμίαν να εξετάσωμεν αντικειμενικώς την όλην σημασίαν της Συνθήκης των Σεβρών. Όταν όμως τα πάθη κατευνασθούν και η Συνθήκη αύτη μελετηθή, υπό την απαραίτητον προοπτικήν της, τότε η 28 Ιουλίου 1920 θα αποκτήση διά την εθνικήν ψυχήν όλην την ιερότητα της οποίας είνε αξία»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΙΛΕΣΙΑΣ ΕΙΣ ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ
• Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ – ΤΙΤΤΟΝΙ. ΤΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ. ΤΙ ΕΛΑΜΒΑΝΕ ΚΑΙ ΤΙ ΠΑΡΕΧΩΡΕΙ Η ΕΛΛΑΣ. ΟΛΟΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

«Εάν αφ’ ετέρου η Ιταλική εντολή δεν διετηρήθη εν Αλβανία και η Ιταλική Μικρασιατική ζώνη δεν θα έχη άμεσον ιταλικήν διοίκησιν, ουδείς πρέπει να λησμονή ότι πρόκειται περί εθελουσίων και αυθορμήτων ιταλικών παραχωρήσεων μη απαιτηθεισών υπό της Διασκέψεως της Ειρήνης, μη συνεπαγομένων επομένως ούτε διάλυσιν της συμφωνίας. Η Ελληνοϊταλική συμφωνία παραμένει νομικώς εγκυροτάτη. Αλλ’ εν τοις πράγμασι, ποσάκις, αντιστάσεως μη ούσης εκ μέρους μας, κατεπατήθη υπό της Ιταλίας από του Νοεμβρίου 1920;»

• ΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ. ΠΟΣΑΣ ΠΑΡΕΤΑΞΕΝ Ο ΚΕΜΑΛ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ. ΠΟΣΑΣ ΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΑ ΑΛΛΑ ΜΕΤΩΠΑ. Η ΑΝΑΚΩΧΗ ΤΟΥ 1919 ΤΟΝ ΑΦΗΣΕ ΠΑΝΟΠΛΟΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΦΩΤΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΜΠΑΘΕΙΣ ΤΥΦΛΟΤΗΤΕΣ

«Παράδοξος και κατ’ εξοχήν ανευλαβής προς την αλήθειαν είνε η τακτική, την οποίαν εφαρμόζει ο Βενιζελικός Τύπος απέναντι των πολεμικών γεγονότων της Μικράς Ασίας […] Και τον Βασιλέα τούτον, τον οποίον λατρεύει ο Ελληνισμός, εις το όνομα του οποίου ομνύει ο στρατός, προς το ύψος του οποίου προσατενίζουν μετά θαυμασμού οι φίλοι μας εν Ευρώπη και μετά μίσους και δέους οι εχθροί μας, έρχονται σήμερον αι εν Αθήναις Βενιζελικαί εφημερίδες και από νοσηράς αλλά και ανοήτου εμπαθείας παρέρχονται εν σιγή το μέγα έργον Του»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΕΝΔΟΞΟΣ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

«Από το Δημαρχείο των Σεβρών η Ελλάς εξήρχετο υπερήφανος, νικήτρια, συνοδευομένη από την αγάπην των φίλων της, την υποστήριξιν των συμμάχων της, την υποταγήν των εχθρών της, την παθητικήν εγκαρτέρησιν των αντιπάλων της. Οι Τούρκοι πληρεξούσιοι μέσα εις την ιστορικήν αίθουσαν είχαν την ευκαιρίαν να εκτιμήσουν την δύναμιν της Ελλάδος περισσότερον παρ’ όσον την είχον αντιληφθεί εις τα πεδία των μαχών»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΘΕΟΤΟΚΗ. ΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤ. ΕΠΟΠΟΙΪΑΝ. ΟΥΤΕ Ο ΚΕΜΑΛ ΕΖΗΤΗΣΕΝ ΕΙΡΗΝΗΝ ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΗΜΕΙΣ ΘΑ ΖΗΤΗΣΩΜΕΝ

«Αι θυσίαι αι μέγισται τας οποίας υπέστη ο ελληνικός λαός δεν θ’ αποβούν επί ματαίω. Εγώ τουλάχιστον δεν θα επιτρέψω ποτέ να συναφθή ανακωχή παρομοία της συναφθείσης εις κάποιαν νησίδα άλλοτε»

• ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΗ ΑΓΡΟΤΑΙ
• ΕΠΙΚΑΛΕΣΘΩΜΕΝ ΤΟΝ ΘΕΟΝ

«Συνεπώς θα κριθή η θέσις της χώρας μας εν Ανατολή, αυτό το μέλλον αυτής. Ευνόητος λοιπόν είναι η κρισιμότης της στιγμής. Και κατά την υπερτάτην ταύτην περίστασιν δυστυχώς η Ελλάς δεν παρίσταται εις το μέγα κριτήριον. Θα συζητηθή η τύχη μας, θα ληφθούν αποφάσεις περί αυτής ερήμην ημών!»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑΣ

«Γνωρίζομεν τον θρίαμβον της ιστορικής αυτής μάχης, με τον οποίον ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήνοιξε σαν σήμερα την πύλην του εθνικού ναού, διά να εμφανισθή ενώπιόν μας, πελώριος ως Προμηθεύς του Ελληνικού μύθου κρατών εις χείρας του τον πυρσόν της Πανελληνίου ελευθερίας. Το θαύμα τούτο, ενώπιον του οποίου, όταν λάβωμεν τας ματαιότητας του παρόντος θα δοκιμάζωμεν ίλιγγον, είνε κατόρθωμα ιδικόν του. Η εχθρότης, το μίσος, το πάθος, ημπορούν να το αρνούνται»

• ΤΟ ΝΕΟΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΡΩΫΤΕΡ

«Το ανακοινωθέν του Ρώϋτερ περιέχει ούτω την βαρυσήμαντον υπόδειξιν εις την Κυβέρνησιν Γούναρη του να επιδιώξη συνδιαλλαγήν προς την Γαλλίαν, διότι άνευ ταύτης θα είναι αδύνατον εις την αγγλικήν φιλίαν να παραγάγη ευνοϊκά αποτελέσματα υπέρ της Ελλάδος»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ.

ΕΥΡΕΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΛΗΦΘΕΙΣΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΤΗΣ ‘’ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ’’. Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ κ. ΜΠΡΙΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΩΝ κ.κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ, ΜΠΟΝΟΜΙ, ΧΑΓΚΑΣΙ ΚΑΙ ΧΑΡΒΕΫ. Η ΑΚΡΟΑΣΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ. ΘΟΡΥΒΩΔΗΣ Η ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ. Ο ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΥΡΙΣΚΕΙ ΔΥΝΑΤΗΝ ΚΑΙ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΜΕΝΗΝ ΤΗΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑΝ

«Σήμερον κυρίως αρχίζει η συζήτησις επί της ουσίας του Σιλεσιανού ζητήματος εκ της οποίας θα εξαρτηθή η τύχη της συζητήσεως και των άλλων ζητημάτων»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΜΟΝΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΑ ΧΕΙΛΗ

«Τα Βενιζελικά όργανα άγουν σήμερον εορτάς και πανηγύρεις. Εορτάζουν εάν αγαπάτε την επέτειον, την πρώτην μάλιστα επέτειον της …’’Ελληνικής κοσμογονίας’’ […] Τι ήτο η Ελλάς πριν μεσολαβήση το ανιστόρητον τούτο γεγονός της κοσμογονίας της, η υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών; […] Οι δε ύμνοι προς την συνθήκην αυτήν την οποίαν είμεθα έτοιμοι να ξεσχίσωμεν, οι ακουόμενοι την επομένην των πολεμικών μας θριάμβων, αποτελούν βλασφημίαν την οποίαν μόνον βενιζελικά χείλη ήσαν ικανά να εκστομίσουν»

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΝΙΚΑ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ!

«Κάθε άδικος διωγμός εναντίον μας, για τον αγώνα μας για το ξύπνημα των εργατικών και αγροτικών μαζών, σπρώχνει ολοένα περισσότερο τον αγώνα μας προς τον αγώνα της τάξεώς των, τους φέρνει ολοένα πλησιέστερα στο Κόμμα μας. Η πολιτική της Κυβερνήσεως εναντίον μας, ενώ δεν μπορεί να μειώση την έντασι της προπαγάνδαςμας, δεκαπλασιάζει τα αποτελέσματά της. Αυτό το αποτέλεσμα έφεραν οι βενιζελικές εναντίον μας διώξεις»

ΣΚΡΙΠ

• ΒΑΡΥΣΗΜΑΝΤΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΘΕΟΤΟΚΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ
• ΑΥΤΟ ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ

«Η Ελλάς είναι βεβαίως αποφασισμένη να σεβασθή την νέαν προσωρινήν κατοχήν. Αρκεί όμως και η συνείδησις της διπλωματίας ή της ανθρωπότητος εν γένει  ότι θα σεβασθή και θα αναγνωρίση το προαιώνιον Ελληνικόν δικαίωμα. Δεν πρόκειται λοιπόν εάν αποαγορευθή η εμφάνισις της Ελλάδος επί της Κων/πόλεως σήμερον, οπότε η Τουρκική Αυτοκρατορία υπάρχει ακόμη, έστω και σκιώδης, αλλά ποίον τύπον θα λάβη η απαγόρευσις αύτη ή και η προσωρινή παρ’ άλλων κατοχή, όταν η Τουρκική Αυτοκρατορία εκλείψη. Αυτό μας ενδιαφέρει»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΟ ΤΕΡΜΑ

«Αν όμως η Τουρκία τηρήση την συνήθη εις αυτήν πολιτικήν των παρελκύσεων, αυτή κυρίως έχει να ζημιωθή. Η Ελλάς κατέχουσα απέραντα Μικρασιατικά εδάφη, δεν εννοεί να τα κενώση πριν ή ασφαλισθή τελείως, ότι θα ικανοποιήση τα δίκαια και τας τεραστίας θυσάις της δι’ αναλόγοου συνθήκης υπό την εγγύησιν των Μεγάλων Δυνάμεων, συνθήκη σταθεράς και σεβαστής διά μακρόν χρόνον»

• Η ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑΣ – ΝΟΡΒΗΓΙΑΣ – ΟΛΛΑΝΔΙΑΣ