Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Ειρήνη στο σύνολο των ανοικτών μετώπων που έχει η Ελλάδα… Το ζητούμενο για μία χώρα που βιώνει πολυετή πόλεμο στο μικρασιατικό μέτωπο, διχασμό στο εσωτερικό της. Το ερώτημα, οι όροι με τους οποίους η πολυπόθητη ειρήνη θα γίνει πραγματικότητα…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ : ‘’ΖΗΤΩ Η ΕΙΡΗΝΗ’’

«Είχομεν την ειρήνην και παρεσύρθημεν εις τον πόλεμον. Επολεμήσαμεν τον πόλεμον και ενικήσαμεν, αλλά δυστυχώς πάλιν εις πόλεμον ωδηγήθη το Έθνος διά να εύρη τάχα την ειρήνην. Και ο φαύλος αυτός κύκλος εξακολουθεί χωρίς να υπάρξη έστω και εις μεταξύ των πέντε εκατομμυρίων Ελλήνων όστις να φωνάξη ‘’Τέρμα εις το αίσχος’’ […] Ήδη προκύπτει εξ αυτής της φοβεράς ανάγκης των πραγμάτων το ερώτημα: ‘’Τι μέλλει γενέσθαι; Πώς και πόθεν θα εξευρεθή η διέξοδος;’’»

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΑΙ ΑΡΧΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

«Η ανακοίνωσις αύτη, εκθέτουσα σαφώς ποίαι είνε αι περί του Ανατολικού Ελληνικαί αντιλήψεις, δίδει ημίν πλήρη τα στοιχεία να συμπεράνωμεν επί ποίων βάσεων διεξάγονται εν Λονδίνω αι συνεννοήσεις περί της εξευρεθησομένης λύσεως […] Είνε δ’ ευτύχημα ότι καθώς βεβαιοί η διακοίνωσις αι επί του προκειμένου αγγλικαί αντιλήψεις συμπίπτουν προς τας Ελληνικάς και δικαία είνε διά τούτο η διαδηλουμένη προς την αγγλικήν ευθικρισίαν εμπιστοσύνη της αντιπροσωπείας. Είπομεν και άλλοτε ότι η άποψις του παρόντος είνε ικανοποιητική διά την Ελλάδα. Η σύνεσις επιβάλλει ν’ αρκεσθώμεν εις αυτό με πλήρη πίστιν προς το μέλλον»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΓΑΛΛΙΑ

«Είνε τερατώδες πράγματι μία μεγάλη Δύναμις, εμφανιζομένη έως τώρα, ως ‘’προστάτις των Χριστιανών’’ εν τη Ανατολή, να αποδίδη εις την Ημισέληνον εδάφη επί των οποίων επανήλθεν ο Σταυρός με την αντίληψιν, ότι εμπνέεται από ‘’δικαιοτέρας αρχάς’’ απέναντι της Τουρκίας, όπως εδήλωσε χαρακτηριστικώτατα ο εν Κωνσταντινουπόλει Γάλλος Αρμοστής στρατηγός Πελλέ»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΓΓΓΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΔΙΕΒΙΒΑΣΘΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ κ. ΜΠΡΙΑΝ. ΗΔΗ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ
• Η ΜΟΝΗ ΑΠΟΨΙΣ

«Ο κ. Γούναρης πρέπει ν’ αντιληφθή, ότι εκάστη παρερχομένη ημέρα, αυτού κυβερνώντος, εμπερικλείει ανεπανορθώτους καταστροφάς. Πρέπει να επανέλθη και να απέλθη της αρχής το συντομώτερον. Ειρήνη έντιμος και ταχεία ειρήνη είνε αδύνατος εφόσον ούτος μένει εις την αρχήν. Η πληρεξουσιότης ‘’εν λευκώ’’ περί της οποίας ομιλούν τα δημοσιογραφικά του όργανα, θα μεταβληθή διά την Ελλάδα εις νεκρώσιμον αγγελτήριον. Και το νεκρώσιμον τούτο θα έχη το εξής περίεργον και πρωτοφανές : Ότι θα πλαισιούται από τας υπογραφάς των πληρεξουσίων και των υπουργών, οίτινες θ’ αγγέλλουν ένα θάνατον, τον οποίον επροκάλεσαν αυτοί και μόνον αυτοί!»

• ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΝ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΓΓΓΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΔΙΕΒΙΒΑΣΘΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ κ. ΜΠΡΙΑΝ. ΗΔΗ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ
• Η ΜΟΝΗ ΑΠΟΨΙΣ

«Ο κ. Γούναρης πρέπει ν’ αντιληφθή, ότι εκάστη παρερχομένη ημέρα, αυτού κυβερνώντος, εμπερικλείει ανεπανορθώτους καταστροφάς. Πρέπει να επανέλθη και να απέλθη της αρχής το συντομώτερον. Ειρήνη έντιμος και ταχεία ειρήνη είνε αδύνατος εφόσον ούτος μένει εις την αρχήν. Η πληρεξουσιότης ‘’εν λευκώ’’ περί της οποίας ομιλούν τα δημοσιογραφικά του όργανα, θα μεταβληθή διά την Ελλάδα εις νεκρώσιμον αγγελτήριον. Και το νεκρώσιμον τούτο θα έχη το εξής περίεργον και πρωτοφανές : Ότι θα πλαισιούται από τας υπογραφάς των πληρεξουσίων και των υπουργών, οίτινες θ’ αγγέλλουν ένα θάνατον, τον οποίον επροκάλεσαν αυτοί και μόνον αυτοί!»

• ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΝ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

«Ουδεμία υπάρχει αμφιβολία, ότι το Συνέδριον της Αμερικής εις ουδέν θα καταλήξη αποτέλεσμα, διότι ο ανταγωνισμός, τον οποίον έρχεται να υποστείλη, είνε μέγας και κολοσσιαίος. Η Γαλλία υπεισέρχεται θρασεία εις τον μέγαν Αγγλοαμερικανικόν ανταγωνισμόν. Είνε δε προφανές ότι η Αμερική επιζητεί να στηριχθή εις την Δύσιν επί της Γαλλίας, όπως η Αγγλία στηρίζεται εις την Άπω Ανατολή επί της Ιαπωνίας. Τούτο αποδεικνύει η Γαλλική πολιτική, ήτις διαγράφεται ήδη παντού σαφώς αντιαγγλική. Οι κίνδυνοι οίτινες εμφανίζονται ενώπιον της ανθρωπότητος, είνε μεγάλοι και τρομεροί»

ΕΣΤΙΑ

• ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΩΝ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΩΝ

«Η Αγγλογαλλική διαφωνία, αν εις την αφορμήν της είνε δυσμενής εις την Ελλάδα, εις την εξέλιξίν της όμως ηδύνατο να είνε χρησιμωτάτη διά δεξιού χειρισμού από μέρους της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Η Ελλάς, με τους τίτλους τους οποίους κρατεί, ηδύνατο εις πάσαν καμπήν των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας να προβάλλη το υπέρ αυτής δεδικασμένον ως όριον κατώτατον του δυνατού συμβιβασμού. […] Θέλομεν δε να πιστεύσωμεν ότι, αν ο κ. Δ. Γούναρης εις τας συνομιλίας του έκαμε νύξιν περί του κατωτάτου ορίου τω υποχωρήσεων της Ελλάδος»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟΝ

«Οπωσδήποτε όσον αφορά την Ελλάδα εδέχθη την πρότασιν του Μαρτίου. Μένει τώρα να ίδωμεν, αν θα καταστή δυνατόν να μας δημιουργήση ευνοϊκωτέραν λύσιν η Αγγλογαλλική διαφωνία ή η τουρκική ανοησία…»

• Η ΔΙΑΣΤΑΣΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑΣ. ΠΩΣ ΔΥΣΧΑΙΡΕΝΕΤΑΙ Η ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗΝ ΚΡΙΣΙΝ. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΝΟΤΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ

«Η Αγγλική Κυβέρνησις φρονεί, ότι η Γαλλική πολιτική απέναντι της Τουρκίας, ως απεκρυσταλλώθη διά της συμφωνίας Μπουγιόν – Κεμάλ, προκαλεί σοβαράς δυσχερείας, όσον αφορά τον διακανονισμόν του Ανατολικού. Η νότα επιμένει ότι αι δυσχέρειαι αύται δημιουργούνται, καθ’ ην στιγμήν η Μ. Βρεττανία καταβάλλει προσπαθείας όπως επιτύχη την λύσιν της συρράξεως εν Μ. Ασία»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΡΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑΣ

«Είνε αληθές ότι το κείμενον της Συνθήκης θα ηδύνατο άνευ πολλού κόπου να γίνη αποδεκτόν και εν Λονδίνω. […] Αλλ’ η προτασσομένη της γαλλοκεμαλικής Συνθήκης επιστολή περιέχει αξίωσιν των εθνικιστών της οποίας η ενδεχομένη πραγματοποίησις θέλει αποτελέσει κλονισμόν ριζικόν της Συνθήκης των Σεβρών. Εμφανίζεται ούτω η Γαλλία ουχί μόνον ως αφισταμένη της Συνθήκης των Σεβρών μονομερώς, αλλά και προβαίνουσα εις την αποστασίαν ταύτην εις βάρος αυτών των συμμάχων της»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ : ‘’ΕΙΡΗΝΗ ΗΜΙΝ’’ !

«Αλλ’ όταν δυστυχώς ενδεκάμηνος μόλις διακυβέρνησις της χώρας υπ’ αυτών, επεσώρευσεν όσας επεσώρευσε συμφοράς εξωτερικάς και ερείπια εσωτερικά, θα ήτο πολύ θρασεία, ίνα μη τι άλλο είπωμεν, η αξίωσις αυτής όπως μας ίδη προς το μέρος της! Αποδεικνύεται ακόμη θρασυτέρα, όταν νομίζη ότι δύναται να επικρατήση ακόμη παχυνομένη διά της υποδαυλίσεως του μίσους και των εκδικήσεων αναμέσον του εργαζομένου και πονούντος λαού»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

«Η Γαλλία, επειγομένη όπως καρπωθή οικονομικών ωφελημάτων εις την χώραν του Κεμάλ δεν ελεπτολόγησεν ως προς την τύχην ων χριστιανικών μειοψηφιών των εδαφών, τα οποία γενναιοφρόνως αποδίδει εις την Κεμαλικήν διοίκησιν. […] Είμεθα βέβαιοι ότι ο Έλλην Πρωθυπουργός, τον οποίον πιστεύομεν ότι η Κυβέρνησις κατέστησεν ενήμερον της ενάρξεως της αθρόας εξόδου των Ελλήνων της Κιλικίας, δεν θα παραλείψη να εκθέση τας συνεπείας ταύτας της Γαλλοκεμαλικής εκεί όπου ευρίσκεται»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΑΡΑΜΟΝΑΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

«Προ μιάς ειρήνης δικαίας και ειλικρινούς η Ελλάς ουδέποτε θα αποτρέψη το πρόσωπον. Αλλά προς τοιαύτην ειρήνην ΟΥΔΕΠΟΤΕ θα οδηγήση την Ελλάδα μία ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΙΣ, εάν δε αληθώς προυτάθη τοιαύτη μεσολάβησις, ουδέποτε θα καρποφορήση. Ίσως δε η πρότασις αύτη εάν εγένετο, θα εγένετο μόνον και μόνον με την προπεποίθησιν, ότι θα ναυαγήση ταχέως και ασφαλώς, ναυαγούσα δε θα αφαιρέση από των εχθρών ημών εν επιχείρημα καθ’ ημών, και όπερ το σπουδαιότερον, θα αφαιρέση από την γαλλικήν πολιτικήν, το προσωπείον με το οποίον ενεφανίζετο, όχι απέναντι ημών, αλλ’ απέναντι των συμμάχων της και προ παντός της Αγγλίας»

• ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΔΙΕΥΘΥΝΕΙ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΚΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Η ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ

«Η Γαλλοκεμαλική συμφωνία καταλύει την συνθήκην των Σεβρών. Καταλύει το δόγμα καθ’ ο μία χώρα χριστιανική απαλασσομένη του Τουρκικού ζυγού δεν υποβάλλεται και αύθις εις αυτόν και ζητεί να τοποθετήση σήμερον εις την Άγκυραν, εις την Κωνσταντινούπολιν αύριον, το κέντρον πανισλαμικού κινήματος. Και ιδού οι πρώτοι καρποί της λαμπράς συμφωνίας. Η πρωτοπορεία χιλιάδων προσφύγων εξεβράσθη εις τους λιμένας της Κύπρου. Έλληνες και Αρμένιοι φεύγουν το φάσγανον του επιδρομέως»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΡΓΑΤΕΣ, ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΜΕ ΚΑΘΕ ΘΥΣΙΑ ΤΗΝ ΡΩΣΣΙΑ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ
• ΜΟΝΟΝ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑ

«Γι’ αυτό, όλος αυτός ο κόσμος των φτωχών Ελλήνων εργατών, χωρικών και στρατιωτών, προς ένα μόνο σημείο βλέπει τη σωτηρία του σήμερα, στον Σοσιαλισμό, που εκπροσωπεί αληθινά την ιδέα της ειρήνης, της ισότητος και της ελευθερίας των λαών. Και προς έν μόνον Κόμμα στρέφει με εμπιστοσύνη τα βλέμματά του. Προς εκείνο το Κόμμα που μόνο στις εκλογές του είπε την αλήθεια, προς εκείνο το Κόμμα που μόνο ορθώθηκε πάντα σε κάθε στιγμή εναντίον του πολέμου»

• ΕΧΟΥΝ ΤΟΝ ΛΟΓΟΝ ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ. ΔΕΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ

ΣΚΡΙΠ

• Η ΑΓΓΛΙΑ ΕΠΕΔΩΚΕ ΝΕΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ
• ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΚΙΛΙΚΙΑΣ ΗΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΕΚΠΑΤΡΙΖΩΝΤΑΙ
• ΤΟΤΕ ΑΛΛΟΙΜΟΝΟΝ

«Είναι ανάγκη να αποδείξωμεν εις τους εν Ευρώπη φίλους των Ελληνικών δικαίων λαόν ηνωμένον και αδιαίρετον, με σταθερά και αναλλοίωτα φρονήματα και ασαλεύτους πεποιθήσεις. […] Πρέπει επί τέλους να λήξη αυτή η κωμωδία του Βενιζελισμού, ήτις παρασκευάζει τραγωδίας. Ή θα επικρατήση το σύνολον του λαού της 1^ης Νοεμβρίου, ή ας ανακηρυχθούν νικηταί οι διωχθέντες! […] Πρέπει να ευρεθή έννομος και ειρηνικός τρόπος, διά του οποίου να εννοήσουν οι κύριοι αυτοί ότι πρέπει πλέον να καθήσουν φρόνιμα. Τον τρόπον αυτόν πρέπει να τον εύρη η Πολιτεία και η Δικαιοσύνη»

Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ. ΠΩΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ Η ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΤΗΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΕΝΙΣΧΥΣΑΤΕ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ

«Και η μεν διαιώνισις του Ανατολικού ζητήματος, είτε εκ της Τουρκικής αδιαλλαξίας προέρχεται, είτε εκ των αντιθέσεων των συμφερόντων των Συμμάχων Δυνάμεων, δεν έχει να ζημιώση την Ελλάδα, εφ’ όσον ο Ελληνικός στρατός παραμένει ακλόνητος εις τας θέσεις του […] Η επιδίωξις των δικαίων μας διά γλαφυρών υπομνημάτων, ή λυρικών αποστροφών επί των αισθηματικών αντιλήψεων οιωνδήποτε εκ των ισχυρών δεν είνε παρά αστεία ματαιοπονία»

• ΤΟ ΝΕΟΝ ΥΠΕΡΩΚΕΑΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΕΡΜΑΝ ‘’ΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ’’