Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 1921
Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.
Έρευνα : Μανιώ Μάνεση
Το αποχαιρετιστήριο διάγγελμα του βασιλιά, ο οποίος αναχωρεί από το Μέτωπο, σε μία κρίσιμη για την πορεία του αγώνα περίοδο –στοιχείο το οποίο ενδεχομένως δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης- κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Σ’ αυτό, βρίσκει η ελληνική κοινωνία –και όχι μόνον το στράτευμα- απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα που αναπόφευκτα δημιουργούνται λόγω της αλλαγής πολιτικής…
ΑΘΗΝΑΪΚΗ
- ΑΥΡΙΟΝ ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ
«Ο λαός των Αθηνών υποδεχόμεμος αύριον τον Αρχηγόν του Στρατού θα εύρη μίαν ευκαιρίαν να εκδηλώση την ευγνωμοσύνην του προς τους ήρωας του μετώπου, τους συμπολεμιστάς του επανερχομένου Βασιλέως»
- ΤΟ ΜΕΛΕΤΩΜΕΝΟΝ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ
- ΕΞΗΓΩ ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ
ΑΣΤΡΑΠΗ
- ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ
«Ήκουσα να φωνάζετε ‘’Στην Άγκυρα! Στην Άγκυρα!’’ αλλά δεν ηθέλησα να σας αφήσω να πάτε εκεί και να υποστήτε νέους κόπους και νέας θυσίας διότι το έργον το οποίον έως τώρα εκάματε, μας είνε αρκετόν διά τον σκοπόν μας […] Η ορμή σας που οδηγεί την λόγχην σας έδωσε σκληρά μαθήματα εις τον εχθρόν αλλ’ αυτός συντετριμμένος όπως των καταντήσατε, καραδοκεί και ελπίζει ότι θα κουρασθήτε διά να σας αρπάση πάλιν τα όσα έχετε. Δείξατέ του λοιπόν ότι ο Έλλην δεν κουράζεται όταν αγνωνίζεται διά την Πατρίδα του και με την λόγχην προτεταμένην φωνάξατέ του ‘’Μολών λαβέ!’’»
ΕΘΝΟΣ
- ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΙ
«Δεν επίστευα ποτέ ότι η Κυβέρνησις η οποία ισχυρίζεται, ότι απέδωκεν εις τον Ελληνικόν Λαόν τας ελευθερίας του, θα καθιέρωνε σύστημα Λογοκρισίας, το οποίον και εις τα μάλλον δεσποτικά κράτη θα εθεωρείτο ως πιεστικό μέτρον μη ανεκτόν. Η απαγόρευσις όμως παντός ελέγχου, η απόκρυψις της αληθείας, η επιβολή σιγής διά της λογοκρισίας είνε αμφίστομα μέτρα, τα οποία συνήθως αποβαίνουν μάλλον επικίνδυνα διά τους χρησιμοποιούντας αυτά»
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
- ΜΑΚΡΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΠΕΛΛΕ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ. Η ΑΠΟΨΙΣ ΤΗΣ ΠΥΛΗΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗΝ
«Ως ηδυνήθην να πληροφορηθώ, η άποψις της Υψηλής Πύλης εις το ζήτημα των όρων της ειρήνης είνε περίπου ομοία προς την άποψιν των εθνικοφρόνων της Αγκύρας»
- ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
«Πριν ή αναχωρήση ο κ. Γούναρης διά το Λονδίνον, έχει την στοιχειώδη υποχρέωσιν να είπη εις τον λαόν την στυγνήν αλήθειαν, η οποία αποκρύπτεται επιμελώς μέχρι σήμερον. Οφείλει να λογοδο΄τηση διά την πολεμικήν επιχείρησιν του Σαγγαρίου, διά την οποίαν έχει, αυτός και οι οπωσδήποτε συνεργήσαντες, ολόκληρον την ευθύνην. Και έχει το καθήκον τούτο διότι ο ελληνικός λαός διαισθάνεται, ότι ο σαγγάριος δεν υπήρξε μόνον ο τάφος τόσων υπάρξεων. Πρόκειται να γίνη και ο τάφος του Μικρασιατικού ζητήματος»
ΕΜΠΡΟΣ
- ΕΝΘΟΥΣΙΩΔΕΣ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΑΝ
«Το Διάγγελμα ορίζει σαφώς τα όρια των διεκδικήσεων της Ελλάδος, τας οποίας και επραγματοποίησε και αποτελεί το επίσημον κήρυγμα, ότι τα απελευθερωθέντα εκείνα εδάφη, προ των οποίων εγείρεται τείχος απόρθητον το Ελληνικόν Μέτωπον, είνε αναπόσπαστον μέρος του Βασιλείου της Ελλάδος, ανεξαρτήτως οιασδήποτε άλλης διατυπώσεως»
- ΤΟ ΚΟΡΥΦΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΟΠΟΙΪΑΣ. Η ΛΑΜΠΡΑ ΕΠΙΣΦΡΑΓΙΣΙΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ. ΠΩΣ ΣΥΝΕΤΡΙΒΗ Η ΕΧΘΡΙΚΗ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΙΣ. Ο ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΤΟΥ ΘΡΙΑΜΒΟΥ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ
ΕΣΠΕΡΙΝΗ
- Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΟΥ
«Η Ελλάς ενίκησε. Και ενίκησε νίκην θριαμβευτικήν. Αυτό είνε αναμφισβήτητον. Και της νίκης ταύτης τον παιάνα τονίζει το υπέροχον και πλήρες πατρικής στοργής Διάγγελμα του Βασιλέως, τον Οποίον νικητήν και τροπαιούχον θα υποδεχθή και πάλιν αύριον πάλλουσα εξ αγαλλιάσεως και ευγνωμοσύνης η Ελληνική ψυχή»
- Η ΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΑ ΚΑΙ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ
ΕΣΤΙΑ
- ΠΕΡΙ ΕΝΟΣ ΤΑΞΙΔΙΟΥ
¨Ο κ. Γούναρης πρέπει να μεταβή εις το Λονδίνον πνεύματι, διαθέσει και ουσία κατάλληλος διά την αποστολήν του. Έχει πεποίθησιν ότι μπορεί να το κάμη; Του ευχόμεθα ολοψύχως κατευόδιον. Αλλ’ αν όμως έχη ολίγην καλήν θέλησιν, δεν αισθάνεται και την ανάλογον δύναμιν; Αν του μένη και η ελαχίστη αμφιβολία; Ε! Τότε ας λάβη τουλάχιστον υπ’ όψιν, ότι τα φθινοπωρινά ταξείδια είνε τα μάλλον κουραστικά εις τους ταξειδιώτας»
- Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ ΖΗΤΕΙ ΣΑΠΟΥΝΙ ΚΑΙ ΜΑΛΛΙΝΑ
- ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
- Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ
«Είναι καιρός πλέον να ομολογηθή ότι η γενική κατάστασις της χώρας μας δεν είναι η καλλιτέρα. Τον ορίζοντα της Ελλάδος καλύπτουν πανταχόθεν νέφη πυκνά, δυστυχώς δε ουδαμού υποφώσκει ακόμη η αιθρία. Ημπορούν να λέγουν όσα θέλουν ωρισμέναι εφημερίδες και να παρουσιάζουν και ευχάριστον ακόμη κατάστασιν […] Η αλήθεια όμως των πραγμάτων είναι άλλη και πρέπει να λεχθή η αλήθεια αυτή οσονδήποτε πικρά και αν είναι»
- ΤΑ ΣΕΡΒΟΑΛΒΑΝΙΚΑ ΟΞΥΝΟΝΤΑΙ. ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΑΛΗΘΕΙΣ ΜΑΧΑΙ ΚΑΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΙ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΘΑ ΕΠΕΜΒΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ – ΕΜΜΕΣΟΙ ΑΠΕΙΛΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
ΠΑΤΡΙΣ
- ΕΙΠΑΤΕ ΤΙ ΘΕΛΕΤΕ
«Είπατε εις τον λαόν μετά παρρησίας τι ακριβώς θέλετε. Ρίψατε περί αυτόν άπλετον φως. Αφήσατέ τον να ίδη και να πεισθή. Και να είσθε βέβαιοι ότι δεν θα απατηθή περί του τρόπου της σωτηρίας. Και έτσι θα φανήτε μίαν φοράν και συνεπείς προς ένα σας δόγμα, ότι οι ηγέται… έπονται των Λαών. Εκτός αν τώρα πλέον δεν σας συμφέρει ως πρόσωπα και ως κόμμα η εφαρμογή της βασικής ταύτης της Ηνωμένης διακηρύξεως και ανατρέπετε τα θεμέλια της υποστάσεώς σας οι ίδιοι»
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
- ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ
‘’ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΔΕΝ ΘΑ ΔΥΝΗΘΩΣΙ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ Ο,ΤΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ΑΙΣΘΑΝΕΤΑΙ’’ – ‘’ΔΕΝ ΗΘΕΛΗΣΑ ΝΑ ΠΑΤΕ ΣΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ, Ο,ΤΙ ΕΚΜΑΤΕ ΗΤΟ ΑΡΚΕΤΟΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟΝ ΜΑΣ’’ – ‘’ΕΙΜΑΙ ΒΕΒΑΙΟΣ ΟΤΙ ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΕΤΕ ΔΥΝΑΤΑ ΤΗΝ ΧΩΡΑΝ ΠΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΑΤΕ’’ – ‘’Ο ΕΧΘΡΟΣ ΚΑΡΑΔΟΚΕΙ. ΦΩΝΑΞΑΤΕ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΛΟΓΧΗΝ ΠΡΟΤΕΤΑΜΕΝΗΝ ‘’ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ’’
ΠΡΩΪΝΗ
- ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΙΣ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΤΑΔΙΟΝ
«Εάν υπάρχουν οι φρονούντες, ότι ο αγών έληξε και ότι τα πάντα εξηρτήθησαν εκ της λόγχης, οι τοιούτοι πλανώνται […] Ο Ελληνικός στρατός διήνοιξε λεωφόρον εις την εθνικήν πολιτικήν μας, και επί της λεωφόορυ ταύτης η πολιτική Τουρκία εργάζεται να συσσωρεύση, όχι μόνον ακάνθας και τριβόλους, αλλά και ογκολίθους. Διά τούτο πρέπει να ριφθώμεν εις τον πολιτικόν αγώνα με όλας ημών τας δυνάμεις, διότι θα διεξαγάγωμεν πάλην τραχείαν και πείσμονα, πάλην όπου θα αντιμετωπίσωμεν εχθρούς υπούλους και δολίους»
- ΠΡΟ ΠΑΝΤΟΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΝ
ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ
- ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ!
«Εις την φωνήν αυτήν του Πρώτου των Ελλήνων, απαντά η φωνή των ηρωϊκών προμάχων της Ελληνικής Ιωνίας, η φωνή των πετρακοσίων χιλιάδων του Ελληνικού στρατού, η φωνή των 10 εκατομμυρίων του Έθνους : ‘’Μολών λαβέ!’’. Διότι αποτελεί η φωνή αυτή, της υψίστης αυταπαρνήσεως, την υποθήκην την οποίαν παρελάβομεν από τους πατέρας μας, την υποθήκην την οποίαν εδιδάχθηκεν από την ιστορίαν μας, την υποθήκην η οποία διέσωσεν επί χιλιετηρίδα την αείζωον πηγήν της εθνικής μας υπάρξεως, η οποία έθρεψεν επί αιώνας αιώνων την ψυχήν της μιας και αδιαιρέτου Ελλάδος μας»
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Λευκό – κενό το τμήμα που φιλοξενεί το πρώτο θέμα της εφημερίδας, αποτέλεσμα της λογοκρισίας
- ΟΙ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ ΒΟΛΟΥ
ΣΚΡΙΠ
- Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ. ‘’ΜΕ ΠΡΟΤΕΤΑΜΕΝΗΝ ΤΗΝ ΛΟΓΧΗΝ ΦΩΝΑΞΑΤΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟΝ : ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ!’’
«Ο Βασιλεύς εν τω Διαγγελματί Του ομιλεί με τον πόνον του αρχηγού ενός ιστορικού Έθνους και ως Στρατηλάτης ενός νικηφόρου στρατού. Μέσα δε εις τας ωραίας γραμμάς της προσλαλιάς προς τους ήρωας της Μικρασίας, αναπ΄λλεται το δίκαιον μακρών αιώνων και το υπερήφανον συναίσθημα προσφάτων νικών»
- Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΑΣ ΤΟΥ ‘’ΕΓΕΝΕΣΘΕ ΑΝΤΑΞΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ’’
ΣΦΑΙΡΑ
- ‘’ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ!’’ ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΤΟΥ
- ΕΝ ΜΕΣΩ ΣΚΟΠΕΛΩΝ
«Η ενίσχυσις των λογχών μας, ώστε εις πάσαν στιγμήν να δύναται να διεκδικήση τα δίκαιά μας και η οριστική προσάρτησις των καταληφθέντων εδαφών. Εις το τελευταίον τούτο καταγίνεται ήδη η Ελληνική Κυβέρνησις, αδιαφορούσα προς τα ζωηρότατα σχόλια του Ευρωπαϊκού τύπου και την προκληθείσαν ανησυχίαν εις τους ενδιαφερομένους διπλωματικούς κύκλους»