Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 26 Μαρτίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Θέτοντας ως όρο την άμεση εκκένωση της Μικράς Ασίας από τα ελληνικά στρατεύματα, προκειμένου να αποδεχθεί την προτεινόμενη από τους Συμμάχους ανακωχή, η Άγκυρα δημιουργεί για μία ακόμη φορά νέα δεδομένα στο Ανατολικό. Χωρίς στρατό στη Μικρά Ασία, ‘’η Ελλάς θα είναι υποχρεωμένη ν’ αποδεχθή πάσαν απόφασιν, ακόμη και την πλέον επικίνδυνον δι’ αυτήν’’… Ο Δ. Γούναρης μεταβαίνει στη Γένουα, προκειμένου να ενημερώσει τη Διάσκεψη για τις ελληνικές θέσεις…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΑΜΦΟΤΕΡΩΝ

«Της πίστεως ταύτης η ύπαρξις είνε η Ελληνική ισχύς. Και δι’ αυτής θα κινηθώμεν εναντίον ενός ενόπλου αλλ’ ανικάνου να επιβάλη την ειρήνην αντάρτου και τυράννου και εναντίον της ανηθίκου αποφάσεως των λεγομένων ισχυρών και χριστιανών νικητών της χθες εν ονόματι της ελευθερίας, κυριάρχων της σήμερον εξ ονόματος της αδικίας και του ταπεινού υπολογισμού των συμφερόντων»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗΝ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ

«Αλλ’ ήδη μετά την εφαρμογήν του δανείου, μετά την επιβολήν των νέων υπερόγκων και δυσβαστάκτων φόρων, ο λαός έχει την δικαίαν αξίωσιν όπως πραγματοποιηθή πάσα δυνατή οικονομία εις τας δαπάνας του κράτους, όπως περιορισθή η σπατάλη του δημοσίου χρήματος, του διά τοιούτων μέσων εξοικονομηθέντος.[…] Επιβάλλεται ακόμη και η διά παντός μέσου προστασία των απορωτέρων τάξεων, των οποίων τον βίον κατέστησεν αφόρητον η αποχαλινωθείσα αισχοκέρδεια»

ΕΘΝΟΣ

• ΔΙΑΦΟΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Δεν γνωρίζομεν ποίαν τροπήν θα λάβη το Εθνικόν μας ζήτημα, οιανδήποτε όμως και αν λάβη, είνε απόλυτος ανάγκη να παύση η ψευδολογία επί των οικονομικών θεμάτων. Ο κ. Γούναρης αναμιμνήσκεται ίσως τους γνωστούς στόχους τους οποίους θέτει ο Σίλερ εις το στόμα της Κασσάνδρας : ‘’Η πλάνη είνε ζωή. Η γνώσις είνε ο θάνατος’’, αλλ’ η ζωή αυτή η στηριζομένη επί της πλάνης είνε πάντοτε βραχεία»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΝΤ’ ΟΡΣΑΙ ΕΦΘΑΣΕ ΠΡΟ ΗΜΕΡΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ – Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΜΥΣΤΙΚΟΣ
• Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ

«Καθ’ ην στιγμήν οι κανονιοβολισμοί ερρίπτοντο κατά την δύσιν του ηλίου, δεν εχαιρέτιζον την δύσιν της Μεγάλης Ημέρας. Ήσαν οι κανονιοβολισμοί που ερρίπτοντο προς τιμήν της Μεγάλης Ελλάδος αποτιθεμένης εις τον τάφον. Αλλ’ ας ελπίσωμεν εις τον καλόν θεόν της Ελλάδος. Δεν είνε η πρώτη φορά καθ’ ην συντελείται το θαύμα της νεκραναστάσεως του ελληνισμού. Εις την Αγίαν Λαύραν προ εκατόν ετών. Εις τας Αθήνας προ δώδεκα ετών. Εις την Θεσσαλονίκην προ μιας εξαετίας η Ελλάς ανέστη εκ του τάφου. Η Σμύρνη σήμερον καλείται να γίνη η κολυμβήθρα της εθνικής αναγεννήσεως. Και της εθνικής σωτηρίας το κέντρον. Η Σμύρνη, ην ηλευθέρωσεν η Ελλάς, καλείται να σώση την Ελλάδα»

• ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ – Η ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ
• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΙΝ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

«Ο Μουσταφά Κεμάλ επέδειξε τοσαύτην αλαζονικήν απομώρανσιν, ήτις υπερέβαλε παν μέτρον Ελληνικής προσδοκίας. Ο Κεμάλ δέχεται την ανακωχήν αλλά υπό τον όρον ν’ αρχίση αμέσως η εκκένωσις της Μικρασίας υπό της Ελλάδος. Αμέσως! […] Ο Κεμάλ ζητεί πρώτον όρον της ειρήνης την απόδοσιν της Μικρασίας και Σμύρνης εις την Άγκυραν. […] Αλλά η θέσις της Ελλάδος είνε σαφώς διαγεγραμμένη εναντίον της εγκαταλείψεως της Μικρασίας και του διαμελισμού της Θράκης»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΛΛΟ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ

«Η Ελλάς διεξήγαγε και διεξάγει αγώνα κατά του Τουρκικού Κράτους και όχι κατά των Μουσουλμάνων, και όχι κατά του Ισλάμ και όχι θρησκευτικόν αγώνα. Τοιούτον αγώνα θρησκευτικόν διεξήγαγε πάντοτε η Τουρκία, η μη έχουσα ΟΥΔΕΝΑ ΤΙΤΛΟΝ ελευθερίας και πολιτισμού να επιδείξη και εξεγείρουσα τους πληθυσμούς της διά του θρησκευτικού φανατισμού, της μόνης δηλαδή ιδέας επί της οποίας εστήριζε πάντοτε την επικράτησίν της και κατώρθωσε να τους εξωθή εις τους κατά του πολιτισμού και της ελευθερίας αγώνας της»

ΕΣΤΙΑ

• ΟΥΤΕ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΝ ΣΤΙΓΜΗΝ ;

«Ο Κεμάλ ευρήκε τον καλλίτερον τρόπον ν’ ανακτήση ειρηνικώς, χωρίς καμμίαν θυσίαν, χωρίς καμμίαν προσπάθειαν, ό,τι έχασε διαρκώς ηττώμενος. […] Πάντως η στρατιωτική ενέργεια, την οποίαν ζητεί ο κεμάλ πρό πάσης αποδοχής των προτάσεων των Δυνάμεων, δεν φανταζόμεθα ότι θα είνε δυνατή. Ο Ελληνικός στρατός μένει εις θέσεις, τας οποίας κατέκτησε διά του αίματός του και αι οποίαι του χρειάοζνται διά την ασφάλειάν του. Δεν θα πληρώση ο Ελληνικός στρατός τα λάθη της πολιτικής του και την ατονίαν της διπλωματίας του»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΟΥΑΝ

«Θα εκφράση ο κ. Πρωθυπουργός εις Γένουαν την κατάπληξιν και την οδύνην του ελληνικού λαού διά τας συμμαχικάς προτάσεις […] Θα υπομνήση εις τους ασθενή, ως φαίνεται, την μνήμην έχοντας Συμμάχους Αντιπροσώπους, τα πραγματικά αίτια της αγωνίας υφ’ ης κατέχονται οι ελληνικοί πληθυσμοί των εδαφών εκείνων, τα οποία κατά την άδικον απόφασιν των Συμμάχων Δυνάμεων, πρόκειται να επανέλθωσιν υπό τον τουρκικόν ζυγόν»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

«Οι ‘’Τάϊμς’’ εν κυρίω άρθρω διατυπώνουν την γνώμην, ότι το κίνημα της Σμύρνης, δι’ ου σκοπείται η απόρριψις των προτάσεων της διακοινώσεως διά την ειρήνην χρήζει μεγάλης πορσοχής εκ μέρους των Συμμάχων δυνάμεων»

• Ο ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ ΟΠΩΣ ΕΨΗΦΙΣΘΗ

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΕΚΔΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

«Μετά την Αγγλο-ιταλικήν συνεννόησιν, εκ της οποίας προήλθεν η απώλεια της Β. Ηπείρου, επηκολούθησεν η προ δύο εβδμάδων Παρισινή Διάσκεψις, η οποία ικανοποίησε κατά το μέγιστον αυτών μέρος τους Ιταλικούς πόθους. Το Συνέδριον της γενούης έρχεται να επιστέψη τώρα την Ιταλικήν νίκην. […] Η μεταξύ Ελλήνων διαίρεσις, η οποία τόσον πολύ εξυπηρέτησε τα Ιταλικά σχέδια, καλείται να εκπνεύση προ του βωμού της πατρίδος των πανελλήνων και ΚΟΙΝΟΣ θα είνε ο αγών της αντιστάσεως κατά κοινών εχθρών Ανατολής και Δύσεως»

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η παραμονή της αναχωρήσεως του κ. Βενιζέλου – Ικεσίαι του Στρατιωτικού Συνδέσμου προς παραμονήν – Υποχώρησις Βενιζέλου – Συνεργασία του με Δραγούμην και Στρατ. Σύνδεσμον

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

«Δι’ όλα ταύτα η απάντησίς του, οιαδήποτε γνώμην και αν σχηματίσουν περί αυτής οι Σύμμαχοι, δι’ ημάς ισοδυναμεί προς άρνησιν της ανακωχής. Άλλωστε, εκκένωσις της Μικρασίας και παράδοσις αυτής προς τον Κεμάλ υφ’ οιουσδήποτε όρους και καθ’ οιονδήποτε σχέδιον, εγκεκριμμένον είτε μη, είναι αδύνατος. Ο Ελληνικός στρατός δεν θα παραδόση την Μικράν Ασίαν, ούτε το Μέτωπόν του. Και την τελευταίαν λέξιν όλων των συζητήσεων θα την έχη αυτός και η Μικρά Ασία – η Ελλάς»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΗΝΩΜΕΝΟΝ ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΕΠΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΟΥΑΝ

«Επικροτούμεν την απόφασιν του κ. Πρωθυπουργού όπως μεταβή εις Γένουαν και όπως εκ του σύνεγγυς εκφράση προς τους αντιπροσώπους των τριών Δυνάμεων την άφραστον οδύνην του Ελληνικού Λαού ότι παρεμερίσθη το δίκαιον, ότι ουδόλως ελήφθησαν υπ’ όψιν αι θυσίαι μας και ότι μας εζητήθη η άνευ όρων επαναγωγή εις τον ζυγόν πληθυσμών χριστιανικών αρτιλυτρώτων»

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΜΑΣ ΚΑΛΟΥΝ ΕΙΣ ΕΙΡΗΝΕΥΣΙΝ

«Η Εθνοσυνέλευσις δεν έπρεπε να κλείση. Οι Αρχηγοί της Αντιπολιτεύσεως να αναγκάσουν την Κυβέρνησιν να στείλη το ταχύτερον αντιπροσώπους και να αρχίση διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους. Δεν ήτο ανάγκη η Αντιπολίτευσις να συναινέση να κλεισθή η Εθνοσυνέλευσις, ίνα διαφυλαχθή αλώβητος κατά την απουσίαν του η αγέλη του κ. Γούναρη. Ο λαός, ας λάβη υπόψη το νέον τούτο πραξικόπημα της Κυβερνήσεως κατ’ αυτού, κατά της ειρήνης του, κατά της ησυχίας του, κατά της ζωής του. Μας καλούν προς σύναψιν ειρήνης και ΗΜΕΙΣ κωφεύομεν!!»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΣ ΤΟΥ ΔΡΑΓΟΥΜΗ
• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ

«Η Ελληνική Κυβέρνησις (…) οφείλει να σταθμίση εν ακριβεία την κατάστασιν εν Ανατολή –εφόσον άλλως τε η απαίτησις της Αγκύρας δεν κατορθώνει να περικαλύψη και την αδυναμίαν, ήτις ενέπνευσεν εις αυτήν την υπόδειξιν της αμέσου εκκενώσεως – και εν τη Δύσει υπό την άποψιν της διαθέσεως των Συμμάχων προς μεταβολήν των όρων, καρπουμένη εκπάσης ευκαιρίας την δύναμιν όπως αντιταχθή διά μιάς νέας πραγματικότητος εις τας αξιώσεις των Τούρκων και ενίων φίλων αυτών»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΜΕΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ ΤΗΣ ΓΕΝΟΥΗΣ

«Αν δε τα ίδια συμφέροντα των Συμμάχων απαγορεύουν οιανδήποτε μεταβολήν των αποφ΄σεων της εν Παρισίοις Διασκέψεως, ας προσπαθήση τουλάχιστον ο κ. Πρωθυπουργός, όπως εξασφαλίση –όχι με λόγους και κατά τύπους- την ζωήν, την τιμήν, την περιουσίαν και την ησυχίαν των ομογενών πληθυσμών, οίτινες θα επανέλθουν υπό τον απαίσιον Τουρκικόν ζυγόν»