Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 25 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Τα αλλεπάλληλα πολεμικά συμβούλια σε Κορδελιό και Σμύρνη, η εγκατάσταση του Γενικού Στρατηγείου στο Ουσάκ δείχνουν ότι η μεγάλη επίθεση των ελληνικών στρατευμάτων δεν αργεί. Πολεμικά συμβούλια και στην Άγκυρα, αν και ο Κεμάλ φαίνεται να δίνει έμφαση στη διπλωματία. Τα αντίπαλα στρατεύματα έχουν αντιπαραταχθεί και η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΑΙ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΣ – ΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΗΘΙΚΟΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ – ΠΟΥ Θ’ ΑΝΤΙΤΑΞΗ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑΝ ΤΟΥ Ο ΚΕΜΑΛ

«Ο μέγας ωροδείκτης του ιστορικού ωρολογίου πλησιάζει να δείξη την δωδεκάτην. Είναι η δωδεκάτη της τελικής εφόδου, της αποφασιστικής ενεργείας. […] Και ενώ ο Κεμάλ δεν είναι εις θέσιν να παρατάξη δυνάμεις εφ’ ολοκλήρου της γραμμής του μετώπου, ο στρατηγός Παπούλας έχει την ευχέρειαν να κρούση εις πολλά σημεία, προκαλών εις όλα την προσοχήν του εχθρού και δίδων εν τέλει το οριστικόν κτύπημα εκεί όπου ο εχθρός δεν θα το αναμένη»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Ο ΓΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ

«Όλα τα δεδομένα πείθουν ότι ο εις λέοντα μεταμορφωθείς γάτος της Αγκύρας θ’ αναγκασθή εν τέλει ν’ αποβάλη το προσωπείον της υποκρισίας, με την οποίαν απειλεί την ειρήνην της Ευρώπης. Η επικειμένη δράσις του Ελληνικού στρατού θα θέση τέρμα εις μίαν κωμωδίαν, διά την παράτασιν της οποίας η Ελλάς θα είχεν ευθύνην εις περίπτωσιν αναβολής της Ελληνικής επιθέσεως»

ΕΘΝΟΣ

• Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

«Αι νέαι ύψισται θυσίαι της Ελλάδος και οι περίλαμπροι αυτής αγώνες της παρέχουν ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ επί τούτων. Και θα έπρεπε, πιθανώς, να έχη ΔΙΑΚΗΡΥΞΕΙ ήδη η Κυβέρνησις τους σκοπούς τούτους. Η Ελλάς δεν δύνατι διαρκώς να ίσταται με τον όπλον ανά χείρας. Ήδη θα λύση ΤΕΛΕΙΩΤΙΚΩΣ όλα τα ζητήματά της, αφού έχει πρόχειρον το άριστον των επιχειρημάτων και το ισχυρώτερον των μέσων –τον αθάνατον και μυθικόν Ελληνικόν στρατόν»

• ΤΑ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ

«Ή μήπως η Κυβέρνησις Γούναρη εκδικουμένη το Πατριαρχείον, δεν θέλει να το ενισχύση εις τας προσπαθείας του και να πρσθέση εις τας διαμαρτυρίας του την θετικότητα της απειλής; Πρωτότυπος αληθώς εκδίκησις, συνεπαγομένη τεραστίαν μείωσιν της Ελλάδος, κατά τας παραμονάς της επιθέσεως…»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΥΠΟ ΑΜΕΙΛΙΚΤΟΝ ΚΑΤΑΔΙΩΞΙΝ – ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

«Εις το υπόμνημα το Οικουμενικόν Πατριαρχείον θα εκθέτη την συστηματικότητα των ενασκουμένων διωγμών και θα τονίζη ότι το δικαίωμα των Τούρκων όπως συλλαμβάνουν Χριστιανούς εν Κων/πόλει και εις τα περίχωρα, αντιτίθετοι προς τον υφιστάμενον Συμμαχικόν έλεγχον»

• ΤΑ ΟΞΥΜΩΡΑ

«Οι Βούλγαροι δεικνύουσιν εξαιρετικήν από τινος δραστηριότητα. Δεν ηρκέσθησαν μόνον ν‘ αποστείλωσιν εις την Άγκυραν πρεσβείαν […] Επρότειναν εις την Σερβίαν ΝΑ ΠΡΟΒΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΙΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ενώ αυτοί θα ηρκούντο εις μικράν εν Θράκη εγχείρησιν. Εισηγήθησαν άλλα προς την Ρουμανίαν ανταλλάγματα. Αι προτάσεις των απερρίφθησαν. Αλλ’ η Κυβέρνησις της Σόφιας δεν απεθαρρύνθη δια την αποτυχίαν της. Διαπραγματεύεται εν Αγκύρα και ραδιουργεί παρά τον Σηκουάναν και τον Τίβεριν. Και ο Παρισινός ‘’Χρόνος’’ ευρίσκει ότι αι αθώαι αύται ενέργειαι ουδέν έχουσιν επιλήψιμον»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΟΙ ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ ΔΥΟ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΔΕΤΕΡΑΝ ΖΩΝΗΝ – Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΛΙΑΝ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΟΣΠΟΡΟΝ. ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ
• ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗ ΠΛΗΜΜΥΡΑ ΕΙΣ ΤΟ ΙΚΟΝΙΟΝ
• ΡΟΥΜΑΝΙΚΗ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ. ΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. ΠΟΙΑ ΤΑ ΑΛΗΘΗ ΑΙΤΙΑ

«Ως γνωστόν, πρό του πολέμου αι Δυνάμεις, αίτινες εξεμεταλλεύοντο την Τουρκίαν οικονομικώς, ήσαν, μετά την Γερμανίαν, η Αγγλία και η Γαλλία. Η Ιταλία εν Τουρκία δεν είχε σημαντικήν επιρροήν, ιδίως μετά τον Ιταλοτουρκικόν πόλεμον διά την Τριπολίτιδα πόλεμον, ο οποίος κατέστησε τους Ιταλούς σχεδόν μισητούς εν Τουρκία»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΕΡΙ ΑΓΓΛΙΑΣ – ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ – ΚΑΙ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΥΠΟΠΤΟΣ

«Αλλά τι εμεσολάβησεν από του παρελθόντος Φεβρουαρίου και διατί τότε η Αγγλική Κοινή Γνώμη, έπειτα από τας ενεργείας του κ. Βενιζέλου, είχε μεταστραφή υπέρ της Ελλάδος, ενώ τώρα παρατηρείται αυτή η εχθρότης; Φαντάζομαι ότι ο κ. Γούναρης και οι συν αυτώ θα το γνωρίζουν αρκετά καλά. Από τετραμήνου ήδη οι Κυβερνήται των Αθηνών επεσώρευσαν λάθη επί λαθών»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΠΡΟΕΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΚΕΜΑΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΙΝ. ΦΟΒΟΙ ΚΗΡΥΞΕΩΣ ΑΓΓΛΟΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΣΟΒΑΡΩΤΑΤΟΝ ΑΡΘΡΟΝ ΤΩΝ ΤΑΪΜΣ

«Οι ‘’Τάιμς’’ του Λονδίνου αφιερώνουν σοβαρότατον άρθρον εις το ζήτημα της εξασφαλίσεως της Κων/πόλεως από της κεμαλικής απειλής εξετάζοντες τας πολιτικάς συνεπείας ενδεχομένης καταλήψεως αυτής υπό κεμαλικών»

• ΚΑΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

«Κείται εκτός πλέον πάσης αμφιβολίας ότι οι Βούλγαροι όχι μόνον εθώπευσαν το όνειρον μιας εκδικήσεως κατά της Ελλάδος και καθόδου εις την ‘’λευκήν θάλασσαν’’ αλλά και προέβησαν εις ενεργείας προς πραγμάτωσιν του ονείρου τούτου»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΕΞΗΓΗΣΙΣ

«Οσάκις υπεβλήθη από κανέναν η λογική απορία, τι επί τέλους είνε εκείνο που αξιοί την διαρκή εις την Σμύρνην παραμονήν του Προέδρου της Κυβερνήσεως, εμμέσως και ανευθύνως εδόθη προς την κοινήν περιέργειαν η εξήγησις ότι ένας Πρωθυπουργός δεν θα ήτο συνεπής προς τα καθήκοντά του, μη μετέχων, αυτός ο κυριώτατα υπεύθυνος, εις αποφάσεις σπουδαίας. […] Ουδείς πείθεται τώρα ότι, κατά την διαγεγραμμένην της Κυβερνήσεως πολιτικήν, την μόνην δυνατήν, την μόνην υπό του Έθνους παραδεκτήν, ημπορεί ο κ. Γούναρης ν’ ασχολήται εις Σμύρνην με τας πολιτικάς υποθέσεις της Χώρας εγκαίρως, επωφελώς, αποτελεσματικώς»

• Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΕΜΑΛ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΟΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΧΑΡΡΙΓΚΤΩΝ ΜΕΤΑΒΑΙΝΕΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ ΟΠΩΣ ΛΑΒΗ ΓΝΩΣΙΝ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΕΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΖΥΜΩΣΙΣ

«Αν ο κ. Σταμπολίσκυ ήτο ισχυρότερος, πιθανόν να έμενε μέχρι τέλους η Βουλγαρία ουδετέρα. Αλλ’ ο Βούλγαρος πρωθυπουργός προ πολλού δεν είναι κύριος της καταστάσεως. Ο εναντίον του συνασπισμός των κομμάτων της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς έχει κλονίσει την θέσιν του ηγέτου του αγροτικού κόμματος. Και ο συνασπισμός ούτος κομμουνιστών και εθνικοφρόνων κατώρθωσε να έχη ομοίαν εξωτερικήν πολιτικήν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΡΕΦΟΥΝ ΤΑ ΦΙΛΙΚΩΤΕΡΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ…

«Ας μη λησμονή η Κυβέρνησις ότι η Ρωσική Επανάστασις δεν εγένετο ίνα απλώς αλλάξη τον εσωτερικόν βίον της Ρωσσίας, εγένετο ίνα αλλάξη την Οικονομικήν μορφήν του Κόσμου. Η προφυλακή αύτη της Διεθνούς Μεγάλης Μεταβολής δεν επέδρασε μόνον επί της Ρωσίας. Αυτή γονατίζει σήμερον τον ιμπεριαλισμόν της Αγγλίας, αυτή υπαγορεύει την δικαίαν λύσιν του Ανατολικού ζητήματος»

ΣΚΡΙΠ

• ΕΚΤΑΚΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΜΕΡΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑΝ ΤΗΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ – Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΧΑΡΙΓΚΤΟΝ ΜΕΤΑΒΑΙΝΕΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ
• ΟΥΤΕ ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ, ΟΥΤΕ Η ΠΡΟΦΑΣΙΣ

«Ο Γαλλικός Λαός είνε αρκετά υψηλόφρων όσον και νοήμων, ώστε να σκέπτεται πλέον το μέλλον και όχι το παρελθόν, του οποίου αι παρεξηγήσεις εστοίχισαν εις αυτόν μεν όπως πολλούς θυμούς, εις ημάς όμως βεβαίως πολλάς πικρίας και οδύνας. Νομίζομεν ότι επέστη η ώρα της συνεννοήσεως Λαού προς Λαόν, διότι τα μεν πρόσωπα συμπαθή είτε αντιπαθή, είνε πρόσκαιρα, οι δε Λαοί αθάνατοι. Βαδίζοντας ευθέως προς το μέλλον αισθανόμεθα πράγματι ότι έχομεν ανάγκην των Γάλλων διότι είνε ισχυροί»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΝΕΦΗ

«Αι τελευταίαι τηλεγραφικαί εκ των διαφόρων ευρωπαϊκών κέντρων πληροφορίαι παρουσιάζουν πάλιν τον διεθνή, ιδία δε τον Ανατολικόν ορίζοντα, πλήρη απειλητικών νεφών. […] Κάθοδος των Μπολσεβίκων εις την Κων/πολιν και κατοχή των Στενών παρ’ αυτών, γνωρίζουν πολύ καλά τι θα εσήμαινε δι’ ολόκληρον την Ευρώπην»

• ΕΜΠΟΡΙΟΝ – ΝΑΥΤΙΛΙΑ. Η κίνησις των σιτηρών. Ίδρυσις αποθηκών και ανυψωτήρων. Η Βουλγαρική ατμοπλοΐα