Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η απόφαση των Συμμάχων να δοθεί η Βόρεια Ήπειρος στην Αλβανία, ώστε να δημιουργηθεί ‘’ένα βιώσιμον κράτος’’, προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις και προβληματισμό. Την ίδια ώρα, η λαϊκή υποδοχή του βασιλιά που επιστρέφει από το Μέτωπο δεν ήταν η αναμενόμενη, όπως φαίνεται ακόμη και από το φιλικό Τύπο, ο οποίος επικαλείται την έντονη βροχόπτωση που προηγήθηκε της προγραμματισμένης άφιξης του Κωνσταντίνου… Και η κριτική προς τους κυβερνητικούς χειρισμούς συνεχίζεται…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΕΠΕΜΒΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΤΕΜΜΑΤΟΣ

«(…) διά την ρύθμισιν της σημερινής πολιτικής καταστάσεως επιβάλλεται η επέμβασις πάντων των πολιτειακών παραγόντων. […] Αλλά και εκ μέρους του Ανευθύνου παράγοντος επιβάλλεται η εξέτασις των διαθέσεων και των ροπών της δημοσίας γνώμης […] Ο λαός προσεδόκα δικαίως την αναγνώρισιν του λαοπροβλήτου και νομίμου καθεστώτος. Αλλ’ η Κυβέρνησις αρκεσθείσα εις την επαφήν με τους ενταύθα πρεσβευτάς των Συμμάχων Δυνάμεων, έκρινε περιττήν πάσαν άλλην προσπάθειαν (…) αδιαφορήσασα διά τας εντυπώσεις, εις ας προάγει η μη αναγνώρισις του βασιλέως και τας ανοσίους ελπίδας τας οποίας εκτρέφει αύτη»

• ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑΝ. ΚΑΚΟΒΟΥΛΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΕΝΟΣ ΦΙΛΟΤΟΥΡΚΟΥ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΤΕΡΑΤΩΔΗΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣ

«Η Πρεσβευτική Διάσκεψις εξέδωκεν απόφασιν επικυρούσαν την ‘’ανεξαρτησίαν και ακεραιότητα’’ της Αλβανίας. Σημαίνει δε η απόφασις αύτη απόσπασιν ομαιμόνων πληθυσμών εκ της μητρός Ελλάδος και υπαγωγήν αυτών υπό την εξουσίαν του Αλβανικού Εμβρύου. Η μάχαιρα των ισχυρών έκρινε την τύχην της Βορείου Ηπείρου»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ

«Χάνομεν την Βόρειον Ήπειρον! Αυτή είνε η σκληρά, η απίστευτος αλήθεια! […] Χάνομεν την Βόρειον Ήπειρον δι’ ομοφώνου αποφάσεως των Μ. Δυνάμεων […] Αυτή η Αγγλία, η υποστήριξις της οποίας προεξωφλείτο μέχρι τέλους, επρωτοστάτησεν εις την συμφωνίαν υπέρ ενός κωμικού κατασκευάσματος της διπλωματίας, και συνηγορεί θερμώς υπέρ των ‘’δικαίων’’ της Αλβανίας! Τι μας επιφυλάσσει ακόμη άραγε το μέλλον;»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΓΓΛΙΑ ΜΑΣ ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΨΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ, ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΙ Η ΑΛΒΑΝΙΑ ΝΑ ΖΗΣΗ. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙΝ ΤΟΥ ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

«Αλλά το Κόμμα των Φιλελευθέρων καθ’ ην στιγμήν το θείον όραμα της Μεγάλης Ελλάδος εξαφανίζεται, ως θα πληροφορηθή μεταβαίνων εις το Λονδίνον ο κ. Γούναρης, είνε υποχρεωμένον να πληροφορήση τον ελληνικόν λαόν. Πρέπει να μάθουν και οι σύγχρονοι και οι επίγονοι, ότι τα παλαιά κόμματα, παραλαβόντα από τας χείρας των Φιλελευθέρων μίαν Ελλάδα νικήτριαν, ισχυράν και ένδοξον, την ωδήγησαν δεσμίαν εις τον τάφον, εξαπατήσαντα τον ελληνικόν λαόν και λαβόντα την εξουσιοδότησιν να την θάψουν ζωντανήν και εις την ωραιοτέραν της άνθησιν»

• Η ΑΓΓΛΟΪΤΑΛΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΣ

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο ΚΕΜΑΛ ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗΝ ΕΥΘΕΤΟΝ ΠΡΟΣ ΕΙΡΗΝΕΥΣΙΝ
• ΕΠΙ ΤΗ ΕΠΑΝΟΔΩ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

«Ο Ελληνικός λαός άπας συσπειρωμένος περί τον θρόνον, είνε έτοιμος, ως τοσάκις ήδη το απέδειξε, να στηρίξη πάσαν τιμίαν και γενναίαν προσπάθειαν, ήτις θα εσκόπει την παγίωσιν του υπερλάμπρου εθνικού Μεγαλουργήματος, το οποίον εθεμελιώθη διά τόσων αιμάτων και θυσών. αλλ’ οι κυβερνώντες, καιρός είνε να αντιληφθούν πολύ σοβαρώτερον και ειλικρινέστερον τα μεγάλα καθήκοντα των οποίων το βάρος πίπτει επί τους ώμους των, κατά την κρισιμωτάτην ταύτην ώραν της ζωής του Έθνους»

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΑΦΝΗΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ

Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΗΜΕΡΑ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ. Ο ΛΑΟΣ ΕΠΕΥΦΗΜΩΝ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ. ΑΙ ΔΥΟ ΠΟΛΕΙΣ ΕΠΙ ΠΟΔΟΣ. Η ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑΝ

«Η Βόρειος Ήπειρος, παρά την προηγηθείσαν αναγνώρισιν αυτής ως Ελληνικής και παρά την επικύρωσιν αυτής εις την Ελλάδα, αναγνωρίζεται ήδη ότι πρέπει να αποδοθή εις την Αλβανίαν διά να καταστή το νεοσύστατον τούτο Κράτος βιώσιμον. […] Είτε δε τα συμφέροντα της Βορείου Ηπείρου ενεπιστεύθησαν υπό της Κυβερνήσεως εις στιβαράς ή ασθνεικάς και απείρους χείρας, το ζήτημα αντί να απαλλάσσεται των κινδύνων, τουναντίονν επιβαρύνεται διά νέων και μεγαλειτέρων, και αποκαλύπτεται Αλβανική τάσις, όχι μόνον κατά της Βορείου Ηπείρου, αλλά και κατ’ αυτής της Ηπείρου»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Δεν συγκαλεί λοιπόν την Εθνοσυνέλευσιν ο κ. Γούναρης. Ούτε εννοεί να είπη προς τον λαόν τι σκέπτεται πριν ν’ αναχωρήση διά Λονδίνον. Δεν μας συγκινεί ούτε μας εκπλήττει η διπλή σιωπή. Την επεριμέναμεν  ασφαλώς, ως σύμφωνον συνέπειαν των μεθόδων του κ. Πρωθυπουργού. […] Όταν έλθη η ημέρα της κρίσεως –αδιάφορον αν αργά ή γρήγορα- οι διάδικοι θα παρουσιασθούν με τίτλους. Και η Κυβέρνησις των Ηνωμένων γνωρίζει πολύ καλά, ότι οι ιδικοί μας είνε εν απολύτω τάξει»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΑΦΟΜΟΙΩΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΣ

«Διότι τι είναι η διοικητική αφομοίωσις; Μέτρον τάχα το οποίον θα εξαναγκάση τους συμμάχους να μας αναγνωρίσουν την κυριότητα επί των κατεχομένων Μικρασιατικών χωρών; Όχι βεβαίως. […] Να αφομοιώσωμεν τα κατεχόμενα εδάφη σημαίνει βεβαίως απόφασιν ημών να τα κρατήσωμεν διά παντός ως τμήματα της Ελληνικής Επικρατείας. Αλλά διά να τα κρατήσωμεν ούτω πρέπει να εξακολουθήσωμεν διατελούντες επί ποδός πολέμου»

• ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΕΣΒΕΥΤΙΚΗΝ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ. ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΓΓΛΙΑΣ, ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΙΤΑΛΙΑΣ. ΕΥΜΕΝΕΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΑΛΛΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΔΙΑ ΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟΝ ΜΑΘΗΜΑ

«Οι παραστάντες εις την χθεσινήν υποδοχήν του Βασιλέως, επανερχομένου εκ Προύσης, και αναπολήσαντες τας προ δεκαμήνου πανηγύρεις, θα εδοκίμασν ασφαλώς τον πειρασμόν ν’ απευθύνοουν προς εαυτούς ή και προς άλλους το δίκαιον ερώτημα: Τι λοιπόν εις το μεταξύ μετεβλήθη; Τι παρενεβλήθη κατά το χρονικώς σύντομον τούτο διάστημα; […] Ότι οι σημερινοί κυβερνήται του Λαού τούτου ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΕΠΙΣΤΕΥΣΑΝ εις αυτόν. […] Ο Λαός αξιοί πλέον να του ανταποδώσουν οι κυβερνήται την πίστιν του»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΑΝΑΓΚΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ

«Η πλήρης εθνική και κρατική αποκατάστασις, η στερέωσις τοιούτων στρατιωτικών νικών, είναι έργον πολύ ίσως δυσχερέστερον και από αυτάς ταύτας τας νίκας. Ας ήμεθα λοιπόν προ παντός ψύχραιμοι, υπομονετικοί, πειθαρχούντες εις την Κυβέρνησιν, έστω και αν δεν είναι της αρεσκείας μας. […] Επειδή δε νυν προέχει η ανάγκη να μείνη η Κυβέρνησις, υποτάσσω όλας τας κατ’ αυτής σπουδαίας αιτιάσεις μου, παραβλέπων τον κίνδυνον του να θεωρηθώ συνυπεύθυνος απέναντι της εξυπηρετήσεως επιτακτικωτάτης εθνικής ανάγκης»

ΠΡΩΙΝΗ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Ο βενιζελισμός δεν γνωρίζει πλέον κανέν όριον. Δεν γνωρίζει επιφυλάξεις. Δεν γνωρίζει έλεος διά τους αντιπάλους του –διά το ‘’Κράτος των Αθηνών’’, όπως ήρχισε να αποκαλή σεμνοπρεπέστατα και πάλιν την πατρίδα του. […] Είναι τακτική ανατροπής, τακτική δεν θα είπωμεν αντικαθεστωτική –διότι δεν υπάρχει πλέον εγκαθιδρυμένον εν τεχνητόν καθεστώς βίας εις την Ελλάδα- αλλά τακτική απροκαλύπτως ανθελληνική. Και έπρεπε να συμπέση η επάνοδος της Α.Μ. του Βασιλέως από το Μέτωπον διά να προσλάβη η τακτική αύτη την πανηγυρικωτέραν της εκδήλωσιν»

• Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΠΛΑΝΗΣ

«Η χθεσινή ημέρα υπήρξε η τελευταία ημέρα του Κωνσταντινισμού στην Ελλάδα. Η παγερά υποδοχή που έγινε από τον λαό στον βασιλέα εσήμανε το θάνατο του Κωνσταντινισμού ως μέσου πολιτικής δημοκοπίας, ως μέσου συγκαλήψεως των συνεπειών μιας πολιτικής καταστρεπτικής, ως μέσου εξαπατήσεως του λαού και εκμεταλλεύσεως των αισθημάτων του και των αδυναμιών του»

• ΟΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ ΑΠΟΚΗΡΥΣΣΟΥΝ ΤΟ ΑΝΤΕΡΓ. ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ

ΣΚΡΙΠ

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ. ΑΘΗΝΑΙ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ΤΟΝ ΥΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ ΕΝ ΕΞΑΛΛΩ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΩ. ΑΝΑΒΙΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΞΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

«Η χθεσινή ημέρα υπήρξε μία από τας πλέον ωραιοτέρας και τας πλέον συγκινητικάς ημέρας, τας οποίας έζησεν η Ελληνική πρωτεύουσα, υπενθυμίζουσα και αναπολούσα τας λαμπράς ημέρας της επανόδου των νικητών βυζαντινών αυτοκρατόρων εις την πρωτεύουσάν των, και την πρόσφατον ακόμη ημέραν της επανόδου του Βασιλέως Κωνσταντίνου εκ των μακεδονικών πεδίων, επί κεφαλής της σιδηράς μεραρχίας, αυτής που εθαυματούργησε και σήμερον εις τα μικρασιατικά πεδία κατά τας επικάς μάχας του Σαγγαρίου»

• ΔΙ’ ΑΥΤΩΝ ΘΑ ΖΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙ’ ΑΥΤΩΝ ΘΑ ΘΡΙΑΜΒΕΥΣΗ

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ

«Διά τούτο, η περίπου θριαμβευτική υποδοχή του Αθηνο-Πειραϊκού λαού προς τον επανακάμψαντα Βασιλέα του, ήτο ταυτοχρόνως και μία ωραία ευκαιρία εκδηλώσεως των αισθημάτων και της ομοφροσύνης, ήτις ενώνει ολόκληρον τον Ελληνικόν λαόν γύρω του Βασιλέως του εις μίαν αφοδίωσιν και προθυμίαν οιασδήποτε θυσίας χάριν της Πατρίδος. Την διπλήν αυτήν σημασίαν ενείχεν η αυθόρμητος φρενιτιώδης δεξίωσις»