Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Οι μαρτυρίες των προσφύγων που έρχονται σταδιακά από τη Σμύρνη, αποκαλύπτουν το μέγεθος της τραγωδίας. Κοινός τόπος, η αγριότητα των κεμαλικών στρατευμάτων και η προκλητική απάθεια των Συμμαχικών Δυνάμεων. ‘’Εις την Σμύρνην οι Σύμμαχοι παρίστανται θεαταί φρικτής τραγωδίας’’… Ο κίνδυνος να κινηθεί ο Κεμάλ κατά της Θράκης και το ενδεχόμενο να μείνει και εδώ μόνη η Ελλάδα, αναδεικνύεται ολοένα περισσότερο. ‘’Πάντες εις την Θράκην’’…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΩΜΕΝ ΕΙΣ ΗΜΑΣ ΑΥΤΟΥΣ

«Οι ευρωπαϊκοί σκοποί έχουσι και άλλο σύστημα επιτεύξεως. […] Είνε ο ήρεμος δρόμος της δημιουργίας μιάς Τουρκίας υποδούλου μέν εις αυτούς κινουμένης όμως υπέρ το πτώμα της Ελλάδος και εντός του Ελληνικού οίκου. […] Ζητεί η Τουρκία την Θράκην; Η Ελλάς να φύγη από την Θράκην. Ζητεί η Τουρκία τας νήσους του Αρχιπελάγους; Η Ελλάς να παραδώση τας νήσους. Μη κλείωμεν λοιπόν τους οφθαλμούς της εθνικής ψυχής και της λαϊκής διανοήσεως ενώπιον τοιούτων απτών κινδύνων»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΑ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΘΡΑΚΗΣ

ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ ΕΧΟΥΝ ΜΟΝΟΝ ΕΙΣ ΑΥΤΟΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΝ – ΕΙΝΕ ΤΟ ΜΟΝΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΝ ΑΝΑΤΟΛΗ

• ΔΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΓΚΑΣΘΗ Ο ΛΑΟΣ

«Διά τον ανεφοδιασμόν του ανασυντασσομένου στρατού ουδενός θα φεισθή η Κυβέρνησις. Τας ημέρας αυτάς εγένετο πολύς λόγος περί θυσιών. […] Αλλ’ ήδη ήλθεν η ώρα των γενικών, των άνευ εξαιρέσεως θυσιών. Των θυσιών εις τας οποίας καλούνται πρώτοι οι πλουτίσαντες και διά τούτο φαντασθέντες ότι δύνανται να διεκδικήσωσι και τον τίτλον του συμβουλάτορα, με το αζημίωτον πάντοτε, επί των περισσοτέρων εθνικών προβλημάτων. Αλλ’ η καταβολή των θυσιών τούτων δεν θα εξαρτηθή από την καλήν θέλησιν και από τον ζέοντα πατριωτισμόν των κατόχων του συναλλάγματος. Οφείλει να επιβληθή από την Κυβέρνησιν. Διά να μην αναγκασθή ο λαός να την επιβάλη αυτοδυνάμως»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Θ’ ΑΠΟΘΑΝΗ Η ΕΛΛΑΣ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ

«Η Θράκη κινδυνεύει. Εναντίον αυτής κατευθύνει την απειλήν του ο αρχηγός των Εθνικιστών της Αγκύρας. Και διά την περίπτωσιν της Θράκης, την περιφρούρησιν της εν τη Βαλκανική εδαφικής ακεραιότητος της Ελλάδος επιβάλλεται πάσα ενέργεια και πάσα θυσία. […] Η Ελλάς είνε ισχυρά. πρέπει όμως να έχη υγιές φρόνημα και μεγάλην ευψυχίαν. Ούτω μόνον θα νικήση. Και πρέπει να νικήση διότι προώρισται ν’ αποθάνη αν δεν κερδίση την νίκην»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΘΡΑΚΗ
• Η ΜΟΝΗ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ

«Παραδεδομένη εις την στυγνήν απελπισίαν, η Ελλάς δεν έχει παρά να θρηνή διά τας θυσίας της και να εξεγείρεται διά την υπερβολικήν, την απάνθρωπον σκληρότητα των ξένων απέναντί της. Αλλ’ εν τω εσωτερικώ οι ένοχοι ας μη ζητούν να δικαιολογηθούν με οικτράς αποπείρας επιρρίψεως ευθυνών εις τους πρωτεργάτας του εθνικού μεγαλείου. Ας αναμείνουν να δώσουν λόγον ενώπιον του δικαστηρίου της Φυλής»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΕΛΛΑΣ ΕΖΗΤΗΣΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΙΝ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ ΕΙΣ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
• ΟΧΙ ΜΑΖΥ ΜΑΣ !

«Οι άνθρωποι των τελευταίων κατορθωμάτων, βασανιζόμενοι από μερικούς φόβους, που αποτελούν την συνήθη προίκα των συνειδήσεων, οι οποίοι δεν είνε διόλου εν τάξει, επιθυμούντες, αντί πάσης θυσίας, ν’ αποτρέψουν την προσήλωσιν του λαού από τα πρόσφατα οδυνηρότατα γεγονότα, έβαλαν κάτω σύμπασαν την δικολαβικήν των δεξιοτεχνίαν και απεφάσισαν, αφού εφόρεσαν δίμωτρον εις τον φιλελεύθερον τύπον, ως προς το ζήτημα των ευθυνών, των κολοσσιαίων ευθυνών του παρόντος, ν’ αποπειραθούν μεταφοράν του αγώνος εις άλλα πεδία, ολιγώτερον σαφή και, ως φαντάζονται, όχι τόσον αμέσως επικίνδυνα δι’ αυτούς»

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΣΤΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΚΔΙΚΗΣΕΩΣ!

«Εάν η Ελληνική Κυβέρνησις έχη νουν και έχη βραχίονα, ιδού πού και πώς θα πρέπει να εργασθή και να κινηθή. Εις την συγκρότησιν της Θρακικής Στρατιάς της Εκδικήσεως, εις την διπλωματικήν εκμετάλλευσιν των ανηκούστων βδελυροτήτων των Τουρκικών τεράτων εις την Σμύρνην, εις την σταθεράν διακήρυξιν των δικαιωμάτων της, τα οποία δεν καταλύει, αλλά ενισχύει και επικυροί η σφαγή των τέκνων της Ελλάδος. Ο άτιμος Τούρκος όχι μόνον δεν δύναται να πατήση τον πόδα του εις την Θράκην, αλλ’ ήλθεν η ώρα να εκδιωχθή οριστικώς και εκ της Κωνσταντινουπόλεως»

• ΤΟ ΣΦΑΓΕΙΟΝ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΙΣ ΑΓΓΛΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ – Η ΓΕΝΝΑΙΑ ΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΙΑΠΩΝΩΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΝΕΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΣΥΝΗΓΟΡΙΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΣΦΑΓΩΝ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

«Ενώ καπνίζουν ακόμη τα ερείπια της Σμύρνης και αχνίζει νωπόν το αίμα των εις σωρούς κατακειμένων θυμάτων της Κεμαλικής θηριωδίας, οι Γάλλοι δημοσιογράφοι (…) έρχονται να ψευδολογήσουν ασυστόλως και να γράψουν και να διακηρύξουν εις όλον τον κόσμον, ότι Αρμένιοι έθεσαν το πύρ εις την Αρμενικήν συνοικίαν της Σμύρνης και ότι η ευγενής στρατός του Κεμάλ δεν διέπραξε θηριωδίας αφού μετέβη ως ελευθερωτής εις την Σμύρνην! Πρωτάκουστος κυνισμός! Σατανικωτάτη επινόησις»

• ΟΠΩΣ ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΝ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ

ΕΣΤΙΑ

• ΚΟΙΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΟΙΝΟΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝ

«Η Ρουμανία, η Νοτιοσλαυΐα και η Ελλάς έχουν κοινήν υποχρέωσιν, κοινόν δικαίωμα και κοινόν δικαίωμα και κοινόν συμφέρον να προστατεύσουν την Βαλκανικήν χερσόνησον εναντίον παντός κινδύνου, όστις άμεσος ή έμμεσος θα ήτο δυνατόν να διασαλεύση ισορροπίαν, την οποίαν με τόσας θυσίας εξησφάλισαν. […] Το συμφέρον όμως αυτήν την φοράν ομιλεί ευγλωττότερον και η φωνή του συμφέροντος μόνον αρκεί διά ν’ αντιτάξη ασάλευτα καθ’ οιουδήποτε κινδύνου τα τρία πολιτισμένα της Βαλκανικής Κράτη»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΝΑ ΚΛΗΘΗ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

«Τώρα όμως η Ελλάς έχει ανάγκην του Ελευθερίου του Βενιζέλου. Και οι Έλληνες όλοι, ανεξαρτήτως φρονημάτων, τον ζητούν»

• ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΗ Η ΘΡΑΚΗ ΜΑΣ

«Ρίψατε πρό του αμέσου κινδύνου μακράν πάσαν άλλην σκέψιν και πάντα κομματικόν υπολογισμόν. Αποβάλατε αμέσως τας διοικήσεις αίτινες όζουν πτωμαΐνην. Χρησιμοποιήσατε αρχηγούς με χείρας νευρώδεις και με ψυχάς χαλυβδίνους, δυναμένους να γαλβανίσουν τας αθίκτους και ηρωϊκάς ψυχάς ηρώων έως χθές συμπολεμιστών των»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• Η ΕΛΛΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΕ ΕΥΑΛΩΤΟΣ ΛΕΙΑ

«Η Ελλάς μόνη, αβοήθητος, στηρίζεται εις τας ιδίας της δυνάμεις όπως αντιμετωπίση την κατάστασιν. Ο ελληνικός λαός υφίσταται βεβαίως δοκιμασίαν ανωτέραν των δυνάμεών του και αποτίει οφειλάς κατά μείζονα λόγον ένεκεν αλλοτρίων συμφερόντων συναφθείσας παρά ένεκεν ιδίων. Εν τούτοις δεν αποκαρτερεί. Δεν κάμπτεται. Δεν αφίηται να δαμασθή υπό της συμφοράς. […] Συγκεντρουμένη ήδη προετοιμάζεται να διεκδικήση τα δίκαιά της και τα ζωτικά της συμφέροντα εκεί ένθα καλείται, εν πλήρει επιγνώσει ότι η Θράκη αποτελεί δι’ αυτήν ζήτημα ζωής ή θανάτου»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ Ή ΜΥΚΗΘΜΟΣ;

«Κατά τραγικήν μοίραν, έχουν και αι εθνικαί συμφοραί τα οφέλη τους και ο γενικός αναβρασμός, η κοινή αγανάκτησις, από την αδόκητον τελευταίαν συμφοράν, θα χρησιμεύση ως κρηπίς της εθνικής αναγεννήσεως και του υγιούς μέλλοντος»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΔΙΠΛΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΙΝ

«Η Θράκη εδόθη εις την Ελλάδα, διότι αύτη υπήρξε Σύμμαχος της Αντάντ. Η Θράκη θα σωθή και θα σωθή ασφαλώς και αναμφισβητήτως εάν η Ελλάς επανέλθη αμέσως εις την Συμμαχίαν. Η νέα Κυβέρνησις οφείλει να εννοήση τούτο και συμφώνως προς τούτο και συμφώνως προς αυτό να πολιτευθή. Εάν δεν το κατορθώση ούτε εις τας στιγμάς αυτάς, θα συμπληρώση το έργον της καταστροφής των προκατόχων της»

• ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ – Ο ΑΧΙΛΛΕΥΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΚΑΜΜΙΑΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ

«Η εκεί στρατιωτική μας εμφάνισις επιβάλλεται να είναι εμφάνισις πείθουσα τους πάντας, ότι, δυνάμενοι ν’ αποσοβήσωμεν πάσαν εκδήλωσιν βίας κατά των ανατολικών μας συνόρων, αξιούμεν να υπολογισθή η πραγματικότης της θελήσεώς μας ταύτης εις τας συζητήσεις διά τον διακανονισμόν του Ανατολικού. […] Το έινπς πρέπει σύσσωμον να κινηθή προς υπεράσπισιν της Θράκης, διά παντός τρόπου, αντί πάσης θυσίας. Δι’ έργων πρό παντός»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΟΙ ΦΟΒΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΡΡΑΞΕΩΣ ΕΠΙΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΟΒΑΡΩΣ
• ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ – ΔΙΑΤΙ ΑΦΗΚΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΕΥ ΧΡΗΜΑΤΩΝ
• ΑΙ ΑΝΗΣΥΧΙΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

«Απέναντι αυτών των ερωτημάτων οφείλει η Κυβέρνησις να δηλώση ρητώς και κατηγορηματικώς ότι είνε εις θέσιν να εξασφαλίση κατά παντός ΚΙΝΔΥΝΟΥ την Ελληνικήν Θράκην, να διαβεβαιώση ΥΠΕΥΘΥΝΩΣ ότι έλαβεν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα, ότι στρατιωτικώς και διπλωματικώς είνε παρεσκευασμένη ΝΑ ΣΩΣΗ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ, ότι ουδένα αύτη διατρέχει κίνδυνον, και ότι ο Ελληνικός Λαός δύναται περί τούτου να μένη εντελώς ήσυχος. Εάν όμως δεν δύναται η Κυβέρνησις να δώση τοιαύτας διαβεβαιώσεις […] ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΗΝ ΘΕΣΙΝ ΤΗΣ ΕΙΣ ΑΛΛΟΥΣ ΔΥΝΑΜΕΝΟΥΣ ΝΑ ΕΓΓΥΗΘΟΥΝ ΥΠΕΥΘΥΝΩΣ ΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΙΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΠΡΟΣ ΠΑΣΑΝ ΕΛΕΥΘΕΡΑΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΝ

«Επιθυμούμεν απλώς να ερωτήσωμεν. Διά τούτο τάχα ο κ. Ελ. Βενιζέλος, διότι δηλαδή, ητοιμάζετο να βαδίση κατά της Κωνσταντινουπόλεως, απεστράτευσε μέρος του Ελληνικού στρατού κατά τας παραμονάς των εκλογών; […] Και ο πολιτικός, του οποίου οι υποτακτικοί εφαντάσθησαν ότι είνε εύκολον να μεταβληθούν από κατηγορουμένων εις κατηγόρους, ετιμώρησε και εξεδικήθη προκαταβολικώς τον Ελληνικόν λαόν, εξασθενίσας το πολεμικόν του Μέτωπον»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ :

————- ΓΕΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΤΙΑ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΒΑΡΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – Η ΓΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ – ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ – ΕΚΛΟΓΑΙ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΝ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ – ΚΑΤΑΡΓΗΣΙΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ – ΑΜΕΣΟΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ

• ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΝ

«Εάν θέλωμεν αληθώς να διασώσωμεν τους Ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης, της Κωνσταντινουπόλεως, τους εναπομείναντας ακόμη πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, ενδεικνύεται πλέον πολιτική Συνεννοήσεως με την Σοβιετικήν Ρωσσίαν»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΑΓΓΛΙΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΤΡΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΥΘΑΔΗ ΣΤΑΣΙΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΕΜΑΛ
• ΑΙ ΠΛΑΝΑΙ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ – Η ΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΙΣ ΕΝ ΛΟΝΔΙΝΩ ΔΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΙΚΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΝ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΤΑ ΑΧΝΙΖΟΝΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ, ΚΑΙ ΤΑ ΠΤΩΜΑΤΑ Θ’ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΤΗΝ ΒΑΣΙΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ – ΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΔΙΑ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ