Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 20 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η σοβαρότητα της κατάστασης στη Μικρά Ασία, δημιουργεί -σύμφωνα με δημοσιεύματα- σκέψεις στους συμμάχους για νέο διάβημα, ενώ κυρίως ο γαλλικός Τύπος εκφράζει την ανησυχία που δημιούργησε σε Παρίσι και Λονδίνο η αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από τη Νικομήδεια. Η απόκτηση ‘’ιδιαίτερου σταθμού ασυρμάτου’’ γεμίζει τα πρωτοσέλιδα των δύο εφημερίδων με ραδιοτηλεγραφήματα από τη διεθνή επικαιρότητα…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΠΡΟ ΝΕΟΥ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΥ ΔΙΑΗΜΑΤΟΣ; Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ – ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΙΚΟΝ Ο ΤΟΝΟΣ ΤΟΥ ΟΜΩΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡ ΤΑΧΕΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

«Αι ίδιαι έγκυροι πληροφορίαι βεβαιούν, ότι αν και το νέον συμμαχικόν διάβημα θα έχη πάντοτε ύφος φιλικόν απέναντι της Ελλάδος, θα διαφέρη εν τούτοις του προηγουμένου εις τον τόπον της αποφάσεως των συμμάχων όπως επιτευχθή τάχιστα η ειρήνη εν τη Εγγύς Ανατολή»

• ΕΝΑ ΤΑΞΕΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΑΣ ΠΡΟΦΥΛΑΚΑΣ – Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΤΑΓΗΝ

«Πολλαί φήμαι είχαν φθάσει μέχρι των στρατιωτών μας. Άλλοι έλεγαν διά την επέτειον της μάχης του Κιλκίς. Άλλοι διά την διαταγήν της εξορμήσεως, την οποίαν είχαν παραγγελθή όλοι οι τηλεγραφικοί σταθμοί να είναι εις πάσαν στιγμήν έτοιμοι διά να την παραλάβουν. Και άλλοι δια τον ερχομόν του Αναμενομένου. Εις όλους τους σταθμούς οι στρατιώται – Ακρίται μαυρειδεροί, μπρούτζινοι, με ύφος απροσποίητον, χωρίς κανένα θεατρινιμσόν, αρρενωπόν – μας ερωτούσαν αν ξέρουμε τίποτε ‘’για το Βασιληά και για την επίθεσι’’»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΕΙΡΗΝΗ

«Η Ελληνική κυβέρνησις εν τη απαντήσει της προς τους Συμμάχους δεν παρέλειψε να δηλώση ότι ‘’εν οιαδήποτε φάσει’’ των πολεμικών επιχειρήσεων θα είνε πρόθυμος να δεχθή την μεσολάβησιν αυτών, αν αύτη στηρίζεται επί συγκεκριμένων προτάσεων της Τουρκίας. Είνε σαφής η έννοια της παραγράφου ταύτης. Οιαδήποτε επομένως προσπάθεια προς διαστρέβλωσιν και παραμόρφωσιν αυτής είνε καθαρά επίνοια πονηράς προθέσεως και εκπλήκτου κακοπιστίας  […] Πιστεύομεν ακλονήτως εν Ελλάδι ότι καμμία μεσολάβησις δεν είνε ικανή ν’ αποκαταστήση την αληθή ειρήνην εν τη Ανατολή εφόσον δεν προκαλείται συνεπεία αιτήσεως της Τουρκίας αναγνωριζούσης την ήτταν της»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΝΗΣΥΧΙΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ – ΑΙ ΜΕΤΑΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΙ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

«Οι Τούρκοι ετρομοκρατήθησαν δεινώς, όταν ανηγγέλθη ότι η Ελλάς αρνείται την Συμμαχικήν διαμεσολάβησιν και διετράνωσε την σταθεράν απόφασίν της να συνεχίση τον αγώνα δι’ όλων των δυνάμεών της μέχρις της τελικής νίκης […] Ζωηροτάτη ανησυχία εξεδηλώθη εις τους κύκλους της Υψηλής Πύλης, διά την Ελληνικήν απάντησιν, παρατηρείται δε έκτακτος κίνησις κατά τας τελευταίας ημέρας και ο ασύρματος μεταξύ Κων/πόλεως και Αγκύρας δεν παύει να διαβιβάζη πυρετωδώς επείγοντα ραδιοτηλεγραφήματα»

• Ο ΝΕΟΣ ΔΙΩΓΜΟΣ

«Πληροφορίαι εξ Ανατολής αναφέρουν ότι οι Κεμαλικοί ήρχισαν να θέτουν εις εφαρμογήν ευρύτατον σχέδιον εξοντώσεως των Χριστιανών. Οι εκτοπισμοί, αι λεηλασίαι, αι σφαγαί, όλα τα μέσα του διωγμού έρχονται να συμπληρώσουν το έργον το οποίον ήρχισαν συστηματικώς οι Νεότουρκοι»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΤΟΥ ‘’ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΤΥΠΟΥ’’

ΕΚΗΡΥΧΘΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΑΦ’ ΕΝΟΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΥΣΤΡΙΑΣ ΑΦ’ ΕΤΕΡΟΥ – ΤΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΡΗΝΟΥ ΑΝΑΚΑΛΟΥΝΤΑΙ – ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΓΚΡΕΫ ΔΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑΝ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ – ΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑ ΤΑΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΟΤΥ Δρος ΡΟΖΕΝ – ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΩ ΣΙΛΕΣΙΑΝ ΗΡΧΙΣΕ ΣΗΜΕΙΟΥΜΕΝΗ ΝΕΑ ΕΞΕΓΕΡΣΙΣ

• ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΝ !

«Πλην εν τω μεταξύ τι πράττει η Κυβέρνησις των τυραννομάχων, όπως αποσοβήση την επιβουλήν του απίστου εχθρού, όστις παρασκευάζεται να εμπήξη το εγχειρίδιον εις τα νώτα μας. Προ ολίγων εισέτι ημερών, πληροφορίαι ανεπίδεκτοι αμφισβητήσεως απεκάλυπτον την βραδείαν αλλ’ ασφαλή της Βουλγαρίας στρατιωτικήν ανασυγκρότησιν, την απόκρυψιν των στελεχών της υπό την διαφανή προσωπίδα παραγωγικών οργανώσεων, την κρυφίαν άσκησιν των νεαρωτέρων της ηλικιών. [ …] Τι δε πράττει (το ελληνικό υπ. Εξωτερικών) προ των επιδεικτικών τουρκοβουλγαρικών συνεννοήσεων, αίτινες ασφαλώς δεν θα εξεδηλούντο τόσον ανεπιφυλάκτως άνευ υψηλοτέρων ενθαρρύνσεων έξωθεν; […] Είνε ανύπαρκτον»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΔΙΑΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΝ – ΡΟΥΜΑΝΟΙ ΚΑΙ ΣΕΡΒΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ ΤΗΝ ΣΟΦΙΑΝ
• Η ΕΡΥΘΡΑ ΤΡΙΠΛΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΑΝΤ

«Καθ’ ας ημέρας αποκαλύπτεται εις τα όμματα όλου του κόσμου η εμπλοκή των βραχιόνων Μόσχας – Αγκύρας και Σόφιας η νέα αύτη ερυθρά τριπλή Συμμαχία κατά της Αντάντ, ο κ. Μπριάν δέχεται τον Μπεκήρ Σαμύ και συζητεί μετ’ αυτού εν Παρισίοις […] Αλλ’ οι εν Παρισίοις θα εξακολουθούν άρα γε να έχουν κλεισμένους τους οφθαλμούς εις το ωμόν αυτό φως των πραγμάτων; […] Η θύελλα του Ελληνικού πυρός –θύελλα ελευθερίας- ήτις θα συντρίψη τον Κεμαλισμόν, οφείλει να δώση και την οριστικήν και ριζικήν λύσιν του Ανατολικού ζητήματος […] Η εκδίωξις του Σουλτάνου εκ της Κων/πόλεως δεν θα λυτρώση μόνον την Ανατολήν από το στίγμα της Τουρκικής βαρβαρότητος, αλλά και θα διασώση τον κόσμον από την ογκουμένην απειλήν του Κομμουνισμού της Μόσχας»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΣΤΑΣΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

«Εάν σήμερον συνηγέρθη η Φυλή μας εις μέγα πολεμικόν εγερτήριον και τα στήθη μας υψούνται ως προμαχών απόρθητος κατά των βαρβάρων της Ανατολίας και ακάθεκτοι θα εππέσωμεν κατ’ αυτών όπως τους συντρίψωμεν και τους καταστήσωμεν ανικάνους να μας βλάψουν επί πολύν καιρόν, τούτο δεν αποτελεί, ούτε θα αποτελέση μέγα έργον υπέρ της Πατρίδος μας μόνον, αλλά μέγα έργον εν ταυτώ εξυπηρετικόν των συμφερόντων της ειρήνης και των μεγάλων αγαθών της ευημερίας της Ευρώπης»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

«Εις την Ευρώπην δεν υπάρχει σήμερον απεσταλμένος της Ελλάδος. Υπάρχει όμως απεσταλμένος, και μάλιστα απεσταλμένοι της Αγκύρας […] Και εργάζονται όλοι συντόνως. Επλησίασαν όλους τους πολιτικούς των τριών Συμμάχων Δυνάμεων και προσείλκυσαν υπέρ της υποθέσεώς των σπουδαιότατα όργανα του Συμμαχικού Τύπου […] Θα ηδύνατο, εν τούτοις, ο Κεμάλ να είπη ότι αφίνει την λύσιν του Μικρασιατικού ζητήματος εις τα όπλα και να σταυρώση τας χείρας. Αλλά δεν το κάμνει»

• ΕΠΕΡΑΣΕΝ Ο ΤΟΥΡΚΟΣ…

«Σήμερον ουσιαστικώς η Νικομήδεια δεν υπάρχει. Εχρειάσθη εις τον Κεμάλ και οι Σύμμαχοι την εγκατέλειψαν και ο Ελληνικός στρατός απεσύρθη απ’ αυτήν. Ερείπια ημίκαυστα είνε τώρα η ωραία Ελληνική πόλις. Από πάνω της επέρασεν ο Τούρκος…»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΩΝ ΓΑΛΛΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ – ΟΙ ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΟΕΛΑΣΟΥΝ ΕΙΣ ΒΟΣΠΟΡΟΝ; – ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΠΕΚΗΡ ΣΑΜΗ ΕΝ ΠΑΡΙΣΙΟΙΣ

«Τηλεγραφούν εκ Παρισίων ότι αι Παρισιναί εφημερίδες αφιερώνουν μακρά σχόλια εις τα τελευταία γεγονότα της Μικράς Ασίας, επιμένουσαι επί της ανάγκης όπως οι Σύμμαχοι κατόπιν της εκκενώσεως της Νικομηδείας συνεννοηθούν άνευ αναβολής προς εξασφάλισιν της Κων/πόλεως»

• ΑΛΛ’ ΑΣ ΕΥΧΗΘΩΜΕΝ

«Αλλ’ εάν η περιοχή της Νικομηδείας κείται εκτός των πεδίων του αγώνος, νομίζομεν ότι η Κων/πολις κείται, πρέπει να κείται, εντός των σκοπών αυτού. Και η εκκένωσις της Νικομηδείας θα ήτο μία ευκαιρία ουρανόπεμπτος προς εκπλήρωσιν του σκοπού αυτού»

ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ

• ΤΑΣ ΔΑΦΝΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΑΣ ΕΥΘΥΝΑΣ

«Θα νικήσωμεν ασφαλώς διότι είμεθα ισχυρότεροι, διότι ο αγών μας είνε δίκαιος, διότι το θέλει το Έθνος. Εάν όμως είτε η νίκη δεν είνε πλήρης είτε οι εκ της νίκης καρποί αποβούν ελλιπείς ή λείψουν καθολοκληρίαν, την ευθύνη δεν θα φέρη το Έθνος, αλλ’ η κυβερνώσα το Κράτος φατρία η μη θέλουσα να λησμονήση ούτε την υπερτάτην αυτήν στιγμήν του τελικού αγώνος προς αποκατάστασιν της Φυλής μίση, δικαιολογημένα ίσως, αλλά τα μάλιστα επιβλαβή, χαρακτηριστικά ανδρών μικρών […] Θα χαρίσωμεν εις την Κυβέρνησιν και το νυν καθεστώς όλας τας δάφνας της νίκης, την οποίαν θεωρούμεν ασφαλή. Θα επιρρίψωμεν όμωςεις την ράχιν των πάσαν ενδεχομένην αποτυχίαν και πάσαν στέρησιν των εκ της νίκης καρπών»

• ΔΙΑ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΡΠΟΥΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

«Διπλωματικώς επομένως η θέσις της Ελλάδος δεν εχειροτέρευσεν από της απορρίψεως της μεσολαβήσεως […] Διά την επιτυχίαν της νίκης αι περιστάσεις κατέστησαν ευμενέστεραι δι’ ημάς, αφού μάλιστα ο Κεμάλ ενισχυόμενος υπό των Μπολσεβίκων και δι’ αυτών απειλών μετά της Κων/πόλεως και την Ευρώπην, κατέστη επίφοβος εις τους προστάτας του»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ

«Η αποχώρησις του Ελληνικού στρατού εκ του τομέως Νικομηδείας, εγέννησεν ανησυχίας τόσον εν Λονδίνω όσον και εν Παρισίοις λόγω του κινδύνου, όστις δημιουργήθη, προελάσεως των Κεμαλικών δυνάμεων προς τον Βόσπορον και την Κων/πολιν. Και η μεν Αγγλία ανησυχεί δι’ αυτήν ταύτην την ασφάλειαν των Στενών, η δε Γαλλία διά τα αποτελέσματα τα οποία θα επέφερεν ενδεχομένη κατά του Βοσπόρου και της Κων/πόλεως Κεμαλική απειλή»

• ΤΑ ΠΕΡΙ ΡΟΥΠΕΛ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ‘’ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ’’

ΕΛΠΙΖΕΤΑΙ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΙΡΛΑΝΔΙΚΟΥ – ΕΚΗΡΥΧΘΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΥΣΤΡΙΑΣ. Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΑΝΑΚΑΛΕΙΤΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΡΗΝΟΥ – Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΕΙΑΝΙ ΑΤΕΛΗΣ. ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΠΑΥΣΙΝ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ – ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ, ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ, ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ, ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ

ΣΚΡΙΠ

• ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ – Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ
• ΑΥΤΗ ΕΙΝΕ Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΜΑΣ

«Ενώ σήμερον η κοινή γνώμη εις πάσας τας άλλας χώρας ανησυχεί εις το άκουσμα του πολέμου, ο Ελληνικός λαός τουναντίον δυσφορεί διά την ολιγόωρον αναβολήν της ενάρξεως αυτού! […] Η πεποίθησις βασιλεύει εις την καρδίαν του λαού. Η επιτυχία ευρίσκεται πάντοτε εις χείρας του θεού! Εν τούτοις αυτή είνε η σημερινή δύναμίς μας, την οποίαν δεν εννοούσιν ίσως οι φίλοι μας Γάλλοι την εννοούσιν όμως οι Έλληνες σήμερον και θα την εννοήσουν και οι εχθροί μας αύριον»