Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 7 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Από δημοσιεύματα του αγγλικού και κυρίως του γαλλικού Τύπου η ενημέρωση για τις νέες προτάσεις επί του Ανατολικού που επεξεργάζονται Λονδίνο και Παρίσι… ‘’Εκκένωσιν της Μικράς Ασίας και της Σμύρνης υπό των ελληνικών στρατευμάτων και ανακήρυξιν της επαρχίας αυτής αυτονόμου, υπό την επικυριαρχίαν της Τουρκίας’’. Προτάσεις οι οποίες προφανώς δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την ελληνική πλευρά, η οποία συνεχίζει τη μοναχική της πορεία στο Μικρασιατικό μέτωπο…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΜΑΤΑΙΟΠΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΕΩΝ

«Τα βενιζελικά όργανα ζητούν εντολήν διά τον φυγάδα αρχηγόν των εκ μέορυς των κυβερνώντων, όπως δυνηθή να παρέμβη αποτελεσματικώς υπέρ της Ελληνικής υποθέσεως. […] Εάν ο κ. Βενιζέλος ήθελε πράγματι να φανή χρήσιμος εις την πατρίδα του, εις και μόνον τρόπος πολιτικής δράσεως του απέμεινε : Να έλθη εδώ και να δοκιμάση να μεταστρέψη την λαϊκήν γνώμην υπέρ αυτού. Να κρούση την λαϊκήν θύραν και να εγκαταλείψη την τακτικήν του παραθύρου»

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ – ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΙΣ ΚΑΙ ΑΙΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙ – ΜΟΝΗ ΕΛΠΙΣ Η ΘΕΛΗΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ – Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΑΤΑΛΑΒΗ ΤΟ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ – Η ΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

«Η στάσις της Ιταλικής πολιτικής εις το ζήτημα της Ελληνοτουρκικής διαφοράς είναι λίαν επιφυλακτική. Παρακολουθεί όμως μετά προσοχής την πολιτικήν της Αγγλίας, ήτις είναι διχασμένη ως προς τα Ελληνικά συμφέροντα εις τα πρόσωπα των κ.κ. Κώρζον και Λόϋδ Τζωρτζ»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΠΕΙΘΩ ΤΗΣ ΤΟΛΜΗΣ

«Και φυσικά δεν δυνάμεθα να δώσωμεν πίστιν εις τας αορίστους και αλληλαναιρουμένας δημοσιογραφικάς πληροφορίας περί του είδους των προτάσεων, αίτινες ενδέχεται να επιδοθώσιν υπό των Δυνάμεων εις τας κυβερνήσεις των Αθηνών και της Αγκύρας […] Τούτου δεδομένου ανακύπτει αυθυρμήτως το ερώτημα μήπως δεν θα ήτο φρόνιμον να εξέλθη δι’ αυτοβουλίας της στάσεως της αναμονής δίδουσα εις τα πράγματα αποφασιστικήν ώθησιν ήτις θα εξασφαλίση την φυσικωτέραν διαρρύθμισιν […] Η κυβέρνησις είνε εις θέσιν να ζυγίση, επί τη βάσει των υπαρχουσών ενδείξεων τα υπέρ και τα κατά της τοιαύτης ενεργείας. Η πειθώ της τόλμης είνε πλειστάκις ακαταγώνιστος»

ΕΘΝΟΣ

• ΘΑ ΗΤΟ ΤΕΡΑΤΩΔΕΣ

«Ένας λαός δεν υφίσταται τόσας θυσίας διά την ηθικήν αποκατάστασίν του, όπως ο Ελληνικός, δεν χύνει τόσον αίμα και δεν εξοδεύει τόσον χρήμα, διά να ακούση αύριον από τους ισχυρούς της Γης, όταν κατασυντρίψη τον αντίπαλόν του : ‘’Τώρα να μας αδειάζετε την γωνιά, διότι τους όρους της νέας ειρήνης θα υπαγορεύσωμεν ημείς και όχι σεις, διότι έχομεν συμφέροντα που μας επιβάλλουν να μη λάβωμεν υπ’ όψιν τα’ αποτελέσματα της νίκης σας !…’’ Θα ήτο πράγματι τερατώδες, θα ήτο μία δεινή ύβρις προς την μνήμην τόσων και τόσων νεκρών οι οποίοι έπεσαν με την πεποίθησιν, ότι υπερασπίζονται το δίκαιον και την ελευθερίαν των λαών»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ ΘΑ ΣΥΖΗΤΗΘΗ ΜΟΝΟΝ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ – ΑΙ ΔΟΘΕΙΣΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΟΡΔΟΝ ΚΩΡΖΟΝ ΟΔΗΓΙΑΙ
• ΠΟΡΕΥΘΗΤΕ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ

«Υπάρχει παρ’ ημίν μία κατηγορία νέων ανθρώπων, οίτινες στρέφονται προς πάντα ξένον μεταρρυθμισικόν θεσμόν μετα του θάμβους μεθ’ ου ο ποδηγέτης του διωκομένου Ισραήλ εστράφη προς τον Δεκάλογον […] Αλλά με κίνδυνον επαναλήψεως της ύβρεως, ήτις μας αφήνει αδιαφόρους, την σύστασιν ταύτην θα επαναλάβωμεν πάλιν προς πάντας τους φιλελευθέρους διανουμένους και πολιτυετάς. Να πορυεθώσι προς τον λαόν. Να επικοινωνήσωσι μετ’ αυτού. Να τον αγαπήσωσι. Να τον μελετήσωσι. Να εργασθώσιν όπως τον διαφωτίσωσιν, όπως τον ανυψώσωσιν, όπως τον καταστήσωσιν ευτυχέστερον»

• ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ

«Εάν όθεν επιβάλωμεν τον θεσμόν της αναλογικής εκλογής, δεν επιδιώκομεν άλλο τι ή να αυξήσωμεν τους ομοτραπέζους της λαφυραγωγίας των κερδών της αρχής της χώρας» 

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΟ ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΣΧΕΔΙΟΝ ΑΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΤΟΝ
• ΑΙ ΠΡΩΤΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΠΕΚΗ ΣΕΑΜΥ ΕΝ ΡΩΜΗ
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΣΤΑΤΗΝ ΩΡΑΝ

«Αλλά καθ’ ον χρόνον η Ελλάς διεξάγει τον περί των όλων αγώνα και καλεί τους Έλληνας εις τας υψίστας των θυσιών, εν τινι δικαιώματι και με ποίαν αντίληψιν ευθυνών και με ποίαν συναίσθησιν υποχρεώσεων η Κυβέρνησις διεξάγει τον πόλεμον ως κόμμα, και ουχί ως Κυβέρνησις της Ελλάδος; […] Δεν υπάρχουν πλέον Βενιζελικοί και αντιβενιζελικοί αξιωματικοί, αξιωματικοί της Αμύνης και αξιωματικοί απότακτοι, Βασιλικοί και Αντιβασιλικοί.  Υπάρχουν μόνον Έλληνες αξιωματικοί, τέκνα μιας και της αυτής αδιαιρέτου Πατρίδος, έτοιμοι να αποθάνουν δι’ αυτήν»

• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ – ΜΟΝΟΝ ΟΙ ΤΟΙΧΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΟΡΘΙΟΙ ΥΠΟ ΤΑΣ ΟΜΟΒΡΟΝΤΙΑΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

«Οι τοίχοι της μεγάλης της απεράντου εκκλησίας κραυγάζουν ακόμη τον πολιτισμόν του μέρους και ο μαγνήτης των ερειπίων των τραβά τα δημοσιογραφικά βήματα προς αυτά. Η ηρεμία και η πίστις της θρησκείας ηπλώθη από τα γυμνά αυτά αλλά ορθια ερείπα της εκκλησίας και η λησμοσύνη ότι φυλάσσει μέσα εις αυτά ο εχθρός είνε απόλυτος, είνε τελεία»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΙΣΧΥΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΡΩΜΗΝ

«Από την ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΡΩΜΗΝ μας εξ ΙΣΟΥ, όσον και από την ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΜΑΧΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ημών και από την ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΝ ΔΕΞΙΟΤΕΧΝΙΑΝ, εξαρτάται να εκριζώσωμεν τους όνυχας, να θραύσωμεν τους οδόντας, να σχίσωμεν τα δίκτυα των δόλων, να ανατρέψωμεν τους ιστούς των συκοφαντιών, να συντρίψωμεν τας χείρας των εχθρών μας και να καταρρίψωμεν αυτούς εντός των λάκκων εκείνων, τους οποίους ορύσσουν υπό τους πόδας μας και εις τα νώτα μας. Η νίκη μας δεν εξαρτάται εκ της δυνάμεως των εχθρών μας, αλλ’ εκ της δυνάμεως ημών των ιδίων. Το όλον δε των δυνάμεων ημών δεν αποτελεί η στρατιωτική ισχύς, αλλά και ο πολιτικός νους και οι διπλωματικοί αγώνες, διότι αι στρατιωτικαί νίκαι τότε αποβαίνουν ωφέλιμοι και τότε καρποφορούν σπουδαίως όταν διευθύνωνται και εκμεταλλεύωνται από στιβαρόν πολιτικόν νουν»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΙ ΘΑ ΕΚΑΜΝΕΝ Ο ‘’ΑΠΟΒΛΗΤΟΣ’’

«Εάν κατά την στιγμήν αυτήν την κρισιμωτάτην η Ελλάς απεφάσιζε να χρησιμοποιήση το ανυπολογίστου αξίας ηθικόν κεφάλαιον, το οποίον αντιπρσωπεύει διά τον κόσμον ο Βενιζέλος, θα απεδείκνυεν ότι γνωριζει να χωρίζη τα μικρά εσωτερικά της ζητήματα από τα μεγάλα εθνικά προβλήματά της. […] Δεν θα επερίμενε πλέον η Ελλάς αγωνιώσα και ασθμαίνουσα να μάθη τι απεφάσισαν περί αυτής. Θα μετείχε των σκέψεων και θ’ απεφάσιζε και η ιδία. Δεν θα εδικάζετο ερήμην και δεν θα εδικάζετο καν. Θα εδίκαζε και θα επέβαλλε τας αποφάσεις της. Βεβαίως τα διεθνή πράγματα δεν είνε σήμερον όπως ήσαν την παραμονήν της 1^ης Νοεμβρίου»

 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΑΛΒΑΝΙΑ

«Δεν αγνοούμεν ποίοι και πόσοι δάκτυλοι γαργαλίζουν τας μεγαλομανείς ορέξεις του αρτισυστάτου κρατιδίου. Ούτε αγνοούμεν ότι εξωθούνται οι αλβανοί εις την δημιουργίαν αντιπερισπασμών κατά της Ελλάδος, απησχολημένης εις τον μέγαν Μικρασιατικόν αγώνα της»

• ΑΙ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ

«Μόνη επομένως δυνατή λύσις είνε ν’ αποσοβηθή απολύτως πάσα επέμβασις κατά την σύρραξιν και ν’ αναμείνουν οι Σύμμαχοι όπως ο κάματος των εμπολέμων προ της παρατάσεως ενός αιματηρού και αναποφασίστου αγώνος καταστήση παραδεκτήν εις αμφοτέρους την συμμαχικήν μεσολάβησιν»

 ΠΑΤΡΙΣ

• ‘’Η ΕΛΛΑΣ ΘΑ ΤΑ ΒΓΑΛΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΕΡΑ’’

«Η ουσιώδης αιτία όλων των εμποδίων, κατά των οποίων παλαίει το μετεκλογικόν καθεστώς και τα οποία αδυνατεί να υπερνικήση η θαυμαστή Ελληνική ζωτικότης, έγκεινται εις την ΔΥΣΠΙΣΤΙΑΝ των πρώην συμμάχων μας. Η ρίζα του κακού ευρίσκεται εις την ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ ταυτην. Ο Λαός δεν αμβιβάλλει πλέον. Όσαι αντίθετοι βεβαιώσεις του παρεσχέθησαν διεψεύσθησαν. Όσαι υποσχέσεις περί αποκαταστάσεως της διεθνούς της Ελλάδος θέσεως του εδόθησαν απεδίχθησαν άλλο τόσον αβάσιμοι. […] Η Άγκυρα εκαρπώθη μέγιστα ωφελήματα. Από ανταρτικής οργανώσεως ανεπτύχθη εις Κράτος με συμπαθείας εξωτερικάς. Και εύρε πλησίον των πρώην συμμάχων μας η ηττημένη Τουρκία ακριβώς τας υποστηρίξεις εκείνας, τας οποίας απώλεσεν η νικήτρια Ελλάς»

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑΝ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ

«Το Βορειοηπειρωτικόν ζήτημα, συμφωνούσης της Κυβερνήσεως, εισάγεται εις την Κοινωνίαν των Εθνών. Άρα και το Βορειοηπειρωτικόν ζήτημα, λυθέν διά διεθνούς αποφάσεως επί βενιζέλου, θεωρείται υπό της αισοδοξούσης Κυβερνήσεως του κ. Γούναρη, χαμένον»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΑΙ ΝΕΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Κατά τας πληροφορίας του γαλλικού τύπου, το σχέδιον του Λόρδου Κάρζον λογίζεται δυσμενές δι’ ημάς. Προτείνει πράγματα, άτινα δεν είναι δυνατόν να γίνουν, βεβαίως, αποδεκτά : Εκκένωσιν της Μικράς Ασίας και της Σμύρνης υπό των ελληνικών στρατευμάτων και ανακήρυξιν της επαρχίας αυτής αυτονόμου, υπό την επικυριαρχίαν της Τουρκίας. […] Και τα συμπερ΄σματα του Λόρδου Κάρζον είναι σαφή. Αν η Τουρκία δεχθή, αρνηθή δε η Ελλάς, θ’ αφεθή η τελευταία μόνη να διεξαγάγει τον πόλεμον, άνευ ουδεμιάς συμμαχικής βοηθείας. Αν αρνηθή όμως η Τουρκία, θα παρασχεθή αμέσως οικονομική και άλλης φύσεως βοήθεια εις την Ελλάδα, πλήρης δε η συμμαχική υποστήριξις. […] Ο Κεμάλ δεν θα δεχθή την προτεινόμενην λύσιν. Και τούτο κατανοούν οι Γάλλοι οίτινες (…) προτιμούν να προτείνουν την αναμονήν της εξελίξεως των γεγονότων, ίνα μη παρασχεθή εκ των προτέρων εις την Ελλάδα πάσα υποστήριξις»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ‘’ΚΑΤΩ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ – ΖΗΤΩ ΤΑ ΣΟΒΙΕΤ’’

«Ναι, σεις κύριε Πρόεδρε της Κυβερνήσεως (…) οφείλετε παραχρήμα να διατάξητε την επαναφοράν της ελευθερίας εις εκείνους που πραγματικά αγωνίζονται δι’ αυτήν (…) άλλως η εργατική τάξις στενάζουσα υπό το τέλμα της πραγματικής τυραννίας θα εξεγερθή σύσσωμος και θα κηρύξη υπεύθυνον την Κυβέρνησίν σου των παρανομιών και εκτρόπων»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΣΚΕΨΣ ΜΠΡΙΑΝ ΚΑΙ ΚΩΡΖΟΝ – ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ Η ΠΡΟΤΑΣΙΣ ΠΕΡΙ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ
• ΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΠΑΠΟΥΛΑ – Η ΕΚΒΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ ΜΑΣ

«Και άνευ περιφράσεων, ο περισσότερον παντός Έλλην, ο στρατιώτης, η ζωή του οποίου, δεν υπήρξε ειμή αγών διηνεκής υπέρ της ελευθερίας των αδελφών, είπε. ‘’Θέλομεν να θέσωμεν τέρμα εις την έκνομον διοίκησιν του Κεμάλ, και να εκδικηθώμεν την ζωήν των αδελφών μας, οίτινες έπεσαν θύματα της θηριωδίας του’’. Ιδού η σημασία του αγώνος εις τον οποίον με επικεφαλής τον Εστεμμένον Αρχιστράτηγον, αποδυόμεθα. Τέρμα εις την έκνομον διοίκησιν, και εκδίκησιν υπέρ των θυμάτων της θηριωδίας»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΛΥΣΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ

«Διά να επιτευχθή οριστική διευθέτησις των ανατολικών ζητημάτων και να δυνηθούν αι δυνάμεις να επιβάλλουν τους όρους μιας φυσιολογικής και δικαίας λύσεως, πρέπει κατ’ αρχήν να διασκορπισθούν και να συντριβούν αι Κεμαλικαί στρατιαί. Το έργον δε τούτο ουδείς άλλος είνε εις θέσιν ν’ αναλάβη –τουλάχιστον προς το παρόν- πλην του ετοίμου ήδη διά το τοιούτον εγχείρημα Ελληνικού στρατού»