Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Στον απόηχο των δηλώσεων Γούναρη για το καθεστώς των καταληφθέντων εδαφών, την αρθρογραφία απασχολεί σειρά ερωτημάτων. ‘’Τι είνε λοιπόν το παράδοξον καθεστώς, όπερ τείνει να δημιουργηθή εν Μικρά Ασία και όπερ δεν είνε η μονιμότης αλλά δεν είνε και η προσωρινότης, όπερ δεν είνε η προσάρτησις αλλά δεν είνε και η κατοχή;’’  Ένα ακόμη πρόβλημα, το Βορειοηπειρωτικό, έχει αρνητική εξέλιξη…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΝΑ ΣΚΕΦΘΗ ΤΑΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑΣ

«Ο κ. Πρωθυπουργός εν τω αφελεί δογματισμώ, ο οποίος τον χαρακτηρίζει και τον οποίον πολλάκις διετυμπάνισεν εις ακατασχέτους ρητορικάς αποστροφάς, εθεώρει μέχρι τούδε περιττήν την διπλωματικήν δράσιν. Αναγκαζόμενος όμως ήδη υπό της βίας των πραγμάτων ν’ αποδυθή εις αυτήν οφείλει πριν προβή μέχρι της ανεπανορθώτου αποφάσεως και τας ιδικάς του δυνάμεις ν’ αναμετανοήση, αλλά και να εξετάση τας διαθέσεις εκείνων των οποίων την ευμένειαν πρόκειται να επικαλεσθή»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Ο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

«Η ‘’Αθηναϊκή’’ έχουσα πάντοτε ως αντικειμενικόν σκοπόν την πρωθυπουργοποίησιν του κ. Στράτου, εκφράζει σήμερον δισταγμούς, φόβους και αμφιβολίας εν σχέσει με την επιτυχίαν του διπλωματικού αγώνος της Κυβερνήσεως. Δικαιολογεί δε τους δισταγμούς της αυτούς αναφέρουσα, ότι κατά το παρελθόν η Κυβέρνησις Γούναρη απέτυχε διπλωματικώς. Το ψεύδος αυτό είνε βέβαια αναίσχυντον και κακόηθες»

• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ
• ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΠΡΩΗΝ ΤΑΥΡΟΜΑΧΟΥ

ΕΘΝΟΣ

• Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ

«Ουδεμία δύναται να υπάρξη δικαιολογία διά την τοιαύτην στάσιν των Συμμάχων, οίτινες παραδίδουν χώρας ακραιφνώς Ελληνικάς εις τον ζυγόν οπεραττοειδούς και βαρβάρου κρατιδίου, προσθέτουν δε νέον έναυσμα εις τα τόσα, που υπάρχουν εν τη Ανατολή, διά νέαν έκρηξιν. Πώς αρνούνται σήμερον ό,τι υπέγραψαν χθες; […] Ας εννοηθή καλώς. Η Β. Ήπειρος δεν θα μείνη υπό τους Αλβανούς. […] Η Β. Ήπειρος δεν θα δουλωθή! Ουδεμία απόφασις είνε ικανή να παραδώση ένα πολιτισμένον λαόν εις τους όνυχας βαρβάρων φυλάρχων»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΙΣ, ΑΦΟΜΟΙΩΣΙΣ Ή ΚΑΤΟΧΗ;

«Τι είνε λοιπόν το παράδοξον καθεστώς, όπερ τείνει να δημιουργηθή εν Μικρά Ασία και όπερ δεν είνε η μονιμότης αλλά δεν είνε και η προσωρινότης, όπερ δεν είνε η προσάρτησις αλλά δεν είνε και η κατοχή; Μήπως η Κυβέρνησις αποφεύγει την πρώτην διότι δεν δύναται να προβή εις αυτήν, εφ’ όσον ο Κεμάλ διαθέτει εκατόν χιλιάδας στρατού, χωρίς να καταστή καταγέλαστος και διότι θα προεκάλει σφοδράς διαμαρτυρίας των Δυνάμεων, και αποφεύγει την δευτέραν, διότι είνε απαραίτητος Η ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ, ότε θα ευρίσκετο προ άλλων περιπλοκών;»

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΠΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗΝ
• ΤΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΡΩΫΤΕΡ ΚΑΙ Η ΓΑΛΛΟΚΕΜΑΛΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ

«Αναγνωρίζουσα η Γαλλία τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας επί της Σμύρνης και της Θράκης, και συνεπώς την Τουρκικήν ακεραιότητα και κυριαρχίαν επί των Στενών, αντιτιθεται ριζικώς προς την ασάλευτον Αγγλικήν αρχήν της μη υποδουλώσεως εκ νέου άπαξ ελευθερωθέντων λαών και καταφέρει δεινόν κτύπημα κατά της τόσον ρητώς εκπεφρασμένης Αγγλικής πολιτικής, όπως μη επαναπέση πλέον η φύλαξις των Στενών εις τον δόλιον φύλακα του 1914»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΕΛΛΑΣ ΠΑΡΑ ΤΟ ΠΛΕΥΡΟΝ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

«Η Ελλάς σήμερον δεν τάσσεται μόνον αποκλειστικώς παρά το πλευρόν της Αγγλίας, αλλ’ οφείλει και να αμυνθή κατά της αμειλίκτου εχθρότητος της Γαλλίας. Ο Ελληνικός Λαός πρέπει να κατανοήση σαφώς, ότι η Γαλλία σήμερον είνε ο χείριστος των εχθρών της Ελλάδος, χειρότερος των Τούρκων, και οφείλει να αμυνθή κατά του εχθρού τούτου κατά την στοιχειώδη άμυναν την επιβαλλομένην κατά παντός εχθρού επιτιθεμένου μανιωδώς και αποσκοπούντος τον όλεθρον του αμυνομένου»

• Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ ΑΠΟ ΠΕΡΥΣΙΝ ΕΩΣ ΕΦΕΤΟΣ. Η ΕΛΛΑΣ ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ

«Αποτελεί αλήθειαν, απολύτως αναμφισβήτητον, ότι εάν δεν είχε μεσολαβήση το αποτέλεσμα των εκλογών του παρελθόντος Νοεμβρίου, ζήτημα Βορείου Ηπείρου δεν θα ετίθετο σήμερον. […] Χάριν εις την προσωπικότητα του κ. Βενιζέλου η Ελλάς απετέλει και αύτη μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Μετά τας εκλογάς του Νοεμβρίου η Ελλάς έχασε την θέσιν αυτήν και αντικατεστάθη εις το Συμβούλιον από την Κίναν. Διά ποίον λόγον;»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΕΙΡΗΝΕΥΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΣ. ΠΟΙΑΙ ΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝ ΛΟΝΔΙΝΩ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΝ. ΕΝΑΣ ΓΑΛΛΟΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΚΑΛΑ ΤΙ ΕΣΤΙ ΚΕΜΑΛΙΣΜΟΣ
• ΟΙ ΧΟΙΡΟΙ ΥΪΖΟΥΣΙ, ΤΑ ΧΟΙΡΙΔΙΑ ΚΟΪΖΟΥΣΙ, ΟΙ ΟΦΕΙΣ ΙΫΖΟΥΣΙ

«Είνε μοιραίον εις την Ελλάδα όλα τα ζητήματα να καταντούν κομματικά. Επομένως και το γλωσσικόν ζήτημα ή μάλλον η εκπαιδευτική μεταρρύθμισις, η οποία μόνη αυτή ήξιζε μίαν επανάστασιν, δεν ήτο δυνατόν να μη περιληφθή μετά των λοιπών ανεμομύλων εναντίον των οποίων εξστράτευσαν οι δονκιχώται της μετανοεμβριανής ελευθερίας. Οι μορφωμένοι τυραννομάχοι, οι οποίοι δεν γνωρίζουν και αυτοί πώς ευρέθησκαν εις το στρατόπεδον των βρυκολάκων δεν τολμούν και δεν δύνανται ν’ αντιδράσουν εναντίον του σκοτεινού μεσαιωνισμού, ο οποίος πνέει σήμερον απ’ όλας τας διευθύνσεις»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΤΑ ΤΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΜΑΣ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ

«Η Κυβέρνησις Γούναρη επροτίμησε να παίξη ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΓΝΙΔΙ, διότι ήθελε να υπερθεματίση του Βενιζέλου. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος εξ άλλου ήθελε να εμφανισθή εκ νέου ως θριαμβευτής. Και ο ένας και άλλος ευρίσκοντο σήμερα προ της ανησυχαστικής πραγματικότητος. Είνε ανίκανοι να λύσουν τα προβλήματα τα τεθέντα ενώπιον της Ελλάδος»

• Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΗΣ V ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ (ΚΡΗΤΗΣ)

ΕΠΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ 43^ου (7^ου ΚΡΗΤΩΝ) ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ – 58 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝ – ΜΕΤΑΞΥ ΝΕΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ ΚΑΙ ΑΘΗΝΩΝ – ΜΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΦΟΒΕΡΑΣ ΜΑΧΗΣ – ΔΙΟΙΚΗΤΑΙ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΦΙΠΠΟΙ ΠΕΡΙΤΡΕΧΟΥΝ ΤΟ ΠΕΔΙΟΝ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ – Ο ΕΧΘΡΟΣ ΑΝΑΤΡΕΠΕΤΑΙ – Η ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΑΛΕ ΓΚΡΟΤΟ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΝ ΠΕΔΙΟΝ

«Η διπλωματική δράσις μας αποβλέπει όμως εις τούτο : να επεξηγήση την σημασίαν της περί ουσιαστικής προσαρτήσεως αποφάσεως, ως αποβλεπούσης εις την ηθικήν και υλικήν εξάντλησιν του εχθρού, και να κλονίση, ει δυνατόν, τα διπλωματικά στηρίγματα του αντιπάλου. […] Αλλ’ ας δεχθώμεν τα πράγματα, ως έχουν, εφ’ όσον εις τίποτε δεν ωφελεί τώρα η επίκρισις, και η ανάμνησις δεινών σφαλμάτων. Ό,τι έγινεν, έγινε. Σήμερον και το ακατόρθωτον ίσως τούτο έργον του κλονισμού των διπλωματικών στηριγμάτων του αντιπάλου, πρέπει ν’ αναληφθή, παρ’ όλα ταύτα»

• Η ΑΓΚΥΡΑ ΟΜΙΛΕΙ

ΠΡΩΪΝΗ

• ΜΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΑΞΙΑΣ

«Εάν η Γαλλία αγωνίζεται να μας εκδιώξη από την Σμύρνην και την Θράκην, με την ανόητον ελπίδα, ότι θα δυνηθή κατόπιν να εκμυζήση οικονομικώς την Τουρκίαν, ας είνε βεβαία, ότι δεν θα αντιμετωπίση μόνον ημάς […] Όσον δε και αν θελήση και αν αγωνισθή να υψώση το ανάστημα αυτής παρά το πλευρόν των Τούρκων, θα αποβή πάντοτε μικρά και ανίσχυρος απέναντι, όχι μόνον της ολοκληρωτικής εξεγέρσεως της Φυλής μας, αλλά και κολοσσιαίου συμμάχου όστις θα υψωθή παρά το πλευρόν μας»

• ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ
• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΑΙ ΑΝΑΔΡΟΜΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

«Οσάκις ο βενιζελισμός αποφασίση να ανατρέξη εις τας ευθύνας του παρελθόντος, ή να παρατάξη τους τίτλους της πολιτικής του δράσεως, συνηθίζει πάντοτε να οικειοποιείται μίαν χρονολογίαν : το 1909, χρονολογίαν εις την οποίαν ομολογουμένως οφείλει πολλά, χωρίς όμως και να έχη, ουδέν απολύτως, δικαίωμα επί του ενεργητικού της. Διότι η στρατιωτική εκείνη εξέγερσις την οποίαν υιοθέτησεν αδιστάκτως ο λαός, δεν υπήρξεν έργον βενιζελικόν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΠΡΟΣ ΝΕΑΣ ΘΥΣΙΑΣ

«Αι χθεσιναί δηλώσεις του Γούναρη (…) αποτελούν ένα νέο κίνδυνο για το λαό, πολύ φοβερώτερον απ’ ό,τι φαίνονται εκ πρώτης όψεως. Διότι ποίον θα είναι το αποτέλεσμα της διακηρύξεως της Κυβερνήσεως;»

• ΟΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ ΑΠΟΚΗΡΥΣΣΟΥΝ ΤΟ ΑΝΤΕΡΓ. ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ. ΑΠΟΦΑΣΙΣΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
• ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ – ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΕΩΣ. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ. ‘’ΟΧΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΕΛΑΤΤΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ’’

ΣΚΡΙΠ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΦΘΑΝΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΪΑΝ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ
• ΟΙ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΑΙ ΑΠΕΦΑΣΙΣΑΝ ΝΑ ΑΜΥΝΘΟΥΝ ΕΝΟΠΛΩΣ
• Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΜΑΣ

«Ο Ελληνικός λαός είναι βέβαιος ότι ουδείς πολιτικός αρχηγός, σώας έχων τας φρένας, ήθελεν επιδοκιμάσει ποτέ τοιαύτας αποπείρας διχασμού του εθνικού αγώνος, χάριν καθαρώς προσωπικών φιλοδοξιών, αίτινες μόνον δι’ αυτού του τρόπου δεν θα εκπληρωθώσι ποτέ. Το αίσιον τέρμα του εθνικού μας ζητήματος έσεται βραβείον δι’ όλους. Αρκεί να διατηρηθή ακεραία η δύναμις της Ελλάδος διά της λαϊκής ενότητος»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΚΑΛΛΙΤΕΡΑ ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

«Αν οι σύμμαχοι θέλουν να παγιώσουν μίαν κατάστασιν σταθεράν εις την Ανατολήν, πρέπει ν’ αποδεχθούν με πλήρη την ευσυνειδησίαν τους όρους της Ελληνικής Κυβερνήσεως, όρους διαπνεομένους υπό της μεγαλυτέρας μετριοπαθείας. Η μετά την στρατιωτικήν επιτυχίαν διπλωματική ενέργεια της Κυβερνήσεως, μέσα εις την τόσον περίπλοκον ατμόσφαιραν των Ευρωπαϊκών αλληλοσυγκρουιμένων συμφερόντων δεν ήτο δυνατόν να είνε άλλη από την απόφασιν της προσαρτήσεως των καταληφθέντων εδαφών, απόφασιν την οποίαν ασφαλώς θα επικροτήση ολόκληρον το Πανελλήνιον»

• ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΟΡΑ ΝΑΥΛΩΝ