Ο διεθνούς φήμης γλύπτης Νίκος Φλώρος στη “Φωνή της Ελλάδας”

της Χρυσάνθης Φραντζεσκάκη

«Ήρωες από μέταλλο» είναι ο τίτλος της έκθεσης των επετειακών έργων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του διεθνούς φήμης γλύπτη, Νίκου Φλώρου, τα οποία παρουσιάζονται στο μουσείο ελληνικών ενδυμασιών «Βικτώρια Γ. Καρέλια» στην Καλαμάτα μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Με την ευκαιρία της έκθεσης, ο Νίκος Φλώρος μίλησε στη “Φωνή της Ελλάδας” και στην εκπομπή “Κουβέντες Μακρινές” στη Νατάσα Βησσαρίωνος σχετικά με την έκθεση που τον έφερε και πάλι στην πατρίδα, για τη διεθνή καριέρα του και για το αλουμίνιο, το υλικό που χρησιμοποιεί για τα γλυπτά του με έναν μοναδικό τρόπο, αλλά επίσης και για την ελευθερία, το σημερινό μεγάλο ζητούμενο και τον καθημερινό αγώνα για τη διεκδίκησή της.

Με καταγωγή από την Τρίπολη, σπουδές στη Γαλλία και έδρα τη Νέα Υόρκη, ο Νίκος Φλώρος είναι ένας πολίτης του κόσμου, βραβευμένος επανειλημμένως στο εξωτερικό για τα γλυπτά του, τα οποία δημιουργεί με μια ιδιαίτερη τεχνική από ανακυκλωμένα κουτιά αναψυκτικών. Στην Ελλάδα βρίσκεται συχνά, καθώς στην Τρίπολη υπάρχει και το πατρικό του σπίτι, όμως λόγω της φύσης της δουλειάς του ταξιδεύει αρκετά και κάνει εκθέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Η τελευταία του έκθεση ήταν στη Γερμανία για τη Μαρία Κάλλας, μαζί με το χοροθέατρο της Πίνα Μπάους, και τον Δάφνι Κόκκινο, τον συνεχιστή του έργου της Μπάους, της ιέρειας του σύγχρονου χορού παγκοσμίως.

Ωστόσο, η έκθεση στην Καλαμάτα τον έχει ενθουσιάσει, όχι μόνο για την ευκαιρία να εκθέσει εδώ τα έργα του αλλά και για το χώρο που εκτίθενται, στο μουσείο ελληνικών ενδυμασιών «Βικτώρια Γ. Καρέλια», έναν χώρο που, όπως λέει έχει γίνει με μεγάλη αγάπη και πάθος. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα έργα του εναρμονίστηκαν τέλεια μέσα στον εξαιρετικό, μουσειακό χώρο που φιλοξενεί τη συλλογή αυθεντικών και πολύτιμων παραδοσιακών κουστουμιών, τα οποία η Βικτώρια Καρέλια χρειάστηκε πάνω από 50 χρόνια για να συγκεντρώσει.

Για το σκληρό αλλά και εφήμερο υλικό που χρησιμοποιεί, το αλουμίνιο, ο ίδιος ισχυρίζεται πως δεν το διάλεξε εκείνος, αλλά το υλικό ήταν εκείνο που τον διάλεξε. Κάθε εποχή χαρακτηρίζεται από το μέταλλό της, λέει, όπως ήταν κάποτε η εποχή του χαλκού ή του σιδήρου. «Η σύγχρονη είναι η εποχή του αλουμινίου, ενός μετάλλου που ουσιαστικά κατασκευάζεται κατά κάποιον τρόπο βιομηχανικά, έχει μια ιδιαίτερη λάμψη, είναι πολύ ελαφρύ αλλά και παράλληλα πολύ κοφτερό. Εγώ χρησιμοποίησα τα κουτιά των αναψυκτικών από τη Ν. Υόρκη εδώ και πολλά χρόνια θέλοντας να τα ανασυνθέσω. Το υλικό μου το παίρνω από το μηδέν, το παίρνω από ένα κουτί το οποίο θα πρέπει να δημιουργήσω το υλικό από την αρχή και αυτό για μένα είναι μια πολύ χρονοβόρος διαδικασία. Όλο αυτό γίνεται μόνο από μένα, δεν υπάρχει ομάδα ανθρώπων γύρω μου».

Το στοιχείο που του αρέσει περισσότερο στο αλουμίνιο είναι ότι βγάζει ένα ιδιαίτερο χρώμα, μια ιδιαίτερη λάμψη. Το χρησιμοποιεί για την απόδοση που δίνει και την ιδιαίτερη του λάμψη αλλά βεβαίως, υπάρχουν και άλλα μηνύματα όπως της ανακύκλωσης και του περιβάλλοντος. «Είμαι ο μόνος καλλιτέχνης παγκοσμίως που χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη τεχνική που την έχω ανακαλύψει ο ίδιος εδώ και πολλά χρόνια, είναι η υπογραφή μου. Με εκπροσωπεί ως υλικό και για αυτό θα συνεχίσω να κάνω το ίδιο, δεν πρόκειται να αλλάξω το υλικό μου. Σίγουρα θα κάνω και άλλα πράγματα, αλλά το υλικό έχει τόσα πολλά πράγματα να εξελίξω που θα δουλέψω πολλά χρόνια ακόμα με το αλουμίνιο» σημειώνει ο Νίκος Φλώρος.

Το έναυσμα για την έκθεση ήταν η πρόταση πριν δύο χρόνια από την Βικτωρία Καρέλια να οργανώσει στο μουσείο μια επετειακή έκθεση για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Όταν επισκέφθηκε το χώρο, όλα τον ενθουσίασαν – η συλλογή, το κτίριο, η διαμόρφωση. Ωστόσο, αυτό που τον έπεισε ήταν κυρίως το πάθος και η αγάπη της κ. Καρέλια για την τέχνη, για τη δημιουργία. «Έτσι, αποφάσισα να συνεργαστούμε και να κάνουμε μια ιδιαίτερη έκθεση στο συγκεκριμένο χώρο που για μένα, σαν καλλιτέχνης, έχει μια μοναδικότητα γιατί συνδυάζει το σύγχρονο, το μοντέρνο αλλά και το κλασικό μαζί. Το ίδιο ισχύει και για την έκθεση, αυθεντικές συλλογές με σύγχρονα έργα, που εναρμονίζεται πάρα πολύ καλά με το χώρο και ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί από το συνδυασμό αυτών των δύο στοιχείων».

Όσον αφορά τα εκθέματα, τα γλυπτά του, θεωρεί πολύ σημαντικό το ότι , μετά από τόσα χρόνια επιστρέφει ξανά στην Ελλάδα με μια επετειακή έκθεση για την Ελληνική Επανάσταση, φτιάχνοντας ήρωες. Στη συλλογή φιγουράρουν κάποιες από τις πλέον ξεχωριστές μορφές της Παλιγγενεσίας, όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, η Μαντώ Μαυρογένους, αλλά και η λιγότερο γνωστή Πανωραία Χατζηκώστα, γνωστή και ως Ψωροκώσταινα, μια γυναίκα με τραγική ιστορία που τον συγκίνησε ιδιαίτερα. «Η Πανωραία Χατζηκώστα ήταν μια πολύ πλούσια γυναίκα η οποία ζούσε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Κατά την επανάσταση οι Τούρκοι σκότωσαν μπροστά στα μάτια της τα παιδιά της και τον άντρα της και η ίδια μισότρελη κατόρθωσε να φτάσει στο Ναύπλιο, όπου δούλευε σαν πλύστρα για να μαζεύει χρήματα με σκοπό να φροντίζει τα ορφανά που υπήρχαν στην πόλη, να είναι η μητέρα των ορφανών του πολέμου. Ένα σημαντικό έργο με μεγάλη ανιδιοτέλεια, για μένα ήταν μια ηρωϊδα της Ελληνικής Επανάστασης που με το δικό της τρόπο συνέβαλε να δώσει τα εφόδια στην επόμενη γενιά, μετά την επανάσταση, για να προχωρήσει η Ελλάδα» υπογραμμίζει. Όπως εξηγεί, στο άγαλμα της Χατζηκώστα έδωσε την αρχοντική μορφή της, με ένα χρυσοποίκιλτο κουστούμι, με στόχο να αντιπροσωπεύει η εξωτερική όψη την πνευματική της ομορφιά σαν ένα φόρο τιμής για αυτή τη σπουδαία γυναίκα. Όπως τονίζει ο κ. Φλώρος, αυτή είναι και η ουσία της ομορφιάς αντί για την εικόνα, αντίθετα με ότι συμβαίνει στην εποχή μας που το φαίνεσθαι έχει υποκαταστήσει την αναζήτηση της πραγματικής αξίας με αποτέλεσμα ένα έκτακτο γεγονός όπως η πανδημία να καταστρέφει τις κοινωνικές μας ισορροπίες.

Όσο για τα πορτραίτα της συλλογής, όπως της Μπουμπουλίνας ή του Κολοκοτρώνη, χρειάστηκε έρευνα και μελέτη από τα σκίτσα ή τις γκραβούρες που τους απεικονίζουν. «Ήθελα να κάνω κάτι διαφορετικό και έτσι αναδημιούργησα τις μορφές με αρκετή μελέτη. Ψάχνοντας τα πρόσωπά τους και τα σκίτσα τους, προσπάθησα να προσεγγίσω περισσότερο το βλέμμα τους, την αύρα τους, που περνάνε ένα μήνυμα, το μήνυμα της ελευθερίας» αναφέρει ο κ. Φλώρος. Αυτό το μήνυμα της ελευθερίας, όπως λέει, είναι και ένα σημαντικό ζητούμενο στην εποχή μας, όπου η δύσκολη σχέση ανάμεσα στην ελευθερία της επιλογής και τα δεσμά της τεχνολογίας διατυπώνουν την απαίτηση για την οικοδόμηση νέων ισορροπιών. Φέρνοντας σαν παράδειγμα και τον πρόγονό του Νικόλαο Φλώρο που αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους το 1822 στη μάχη των Αθηνών, τονίζει πως, για τον ίδιο, ο άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος και η μάχη που δίνεται για την ελευθερία είναι ένας καθημερινός αγώνας, μέσα από όλες της τις εκφάνσεις, από τις προσωπικές σχέσεις, την οικογένεια – τα πάντα. «Η ελευθερία του ανθρώπου είναι ιερή και πρέπει να τη σέβεται ο καθένας από εμάς για τον άλλο άνθρωπο».

Η έκθεση “Ήρωες από μέταλλο” παρουσιάζεται μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου στο μουσείο “Βικτωρία Γ. Καρέλια” στην Καλαμάτα, ενώ στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη Ρωσία και συγκεκριμένα στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη.