Περιφέρεια Κρήτης: Ενημερωτικό μήνυμα για το φυτοπαθογόνο βακτήριο Xylella fastidiosa (video)

 Στη δημιουργία ενός ενημερωτικού τηλεοπτικού μηνύματος για το φυτοπαθογόνο βακτήριο Xylella fastidiosa το οποίο απειλεί τις καλλιέργειες του νησιού, προχώρησε η Περιφέρεια Κρήτης, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης, τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα και τη Δ/νση Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών Κρήτης, το  ΥΠ.Α.Α.Τ. και το ΓΕΩΤΕΕ Π.Κ.

Στόχος του μηνύματος είναι η  αποφυγή έλευσης του βακτηρίου στην χώρα μας γενικότερα και στην Κρήτη ειδικότερα.

Τι είναι το συγκεκριμένο βακτήριο

Στην Αμερικανική ήπειρο το βακτήριο προκαλεί εδώ και πολλές δεκαετίες σοβαρές ζημιές σε αμπέλια (ασθένεια του Pierce), εσπεριδοειδή (ποικιλοχρωματική χλώρωση, citrus variegated chlorosis) και πυρηνόκαρπα (αδροβακτηρίωση), καθώς και σε πολλά άλλα καλλιεργούμενα φυτά, καλλωπιστικά, αυτοφυή και δασικά ήδη. Στην Ευρωπαική ήπειρο εμφανίστηκε μόλις τον Οκτώβριο του 2013 στην περιφέρεια της Απουλίας στη Νότια Ιταλία να προσβάλλει ελαιώνες. Η ελιά αποτελεί τον «Ευρωπαϊκό» ξενιστή του παθογόνου.

Οι φυτοϋγειονομικές αρχές της περιφέρειας της Απουλίας έχουν αναφέρει ότι μέχρι τις αρχές του 2015 υπάρχει προσβολή πάνω από ένα εκατομμύριο ελαιόδενδρων στο νότιο τμήμα της περιφέρειας καθώς και ότι η ασθένεια επεκτείνεται βορειότερα προς την περιοχή του Μπρίντιζι.

ΞΕΝΙΣΤΕΣ

Το παθογόνο βακτήριο έχει ιδιαίτερα μεγάλο εύρος φυτών ξενιστών όπως: αμυγδαλιά, ελιά, αμπέλι, πυρηνόκαρπα (ροδακινιά, δαμασκηνιά κερασιά), εσπεριδοειδή, μηδική, πλάτανος, βελανιδιά, πικροδάφνη, μυρτιά, αβοκάντο, πεκάν, λεύκη, κουτσουπιά, φτελιά, καφεόδενδρο, κόκκινη μουριά, μανόλια, μελισσόχορτο, δενδρολίβανο, ράμνος κ.α.) και πολυάριθμους φορείς. Έχει την ικανότητα να επιβιώνει σε λανθάνουσα κατάσταση σε πολλούς ξενιστές, ιδιαίτερα αυτοφυή φυτά. Οι ξενιστές με ιδιαίτερα οικονομικό ενδιαφέρον είναι η ελιά, η αμυγδαλιά, το αμπέλι, τα πυρηνόκαρπα και τα εσπεριδοειδή.

ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΙ ΞΕΝΙΣΤΕΣ

Υπάρχουν περισσότερα από 150 φυτικά είδη, τα οποία φιλοξενούν το βακτήριο χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα, λειτουργώντας έτσι ως πηγές μολύσματος. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει απόθεμα μολυσματικού δυναμικού στη φύση που μπορεί να μεταφερθεί με τη βοήθεια των εντόμων φορέων στις καλλιέργειες. Μερικά από αυτά τα φυτά είναι:

αγριάδα (Cynodon dactylon), αγριόβρωμη (Avena fatua), ακακία (Acacia longifolia), αμπέλι (Vitis californica, Vitis rupestris), αμπέλοψη (Ampelopsis arborea), αρτεμισία (Artemisia douglasiana), αφάνα (Genista monspessulana),βακχαρίς (Baccharis pilularis), βάτος (Rubus sp., Rubus ursinus),βελανιδιά (Quercus agrifolia, Quercus lobata), βερόνικα (Veronica sp.), βίνκα (Vinca major) βρώμος (Bromus rigidus), δενδρολίβανο (Rosmarinus offcinalis), διγιτάρια (Digitaria sanguinalis), δουράντα (Duranta repens), εσκαλόνια (Escallonia montevidensis), ευγενία (Eugenia myrtifolia), Εχινόχλοη (Echinochloa crusgalli), ήρα (Lolium multiflorum), καλλίκαρπα ( Callicarpa Americana), κισσός (Hedera helix), κουφουξυλιά (Sambucus canadensis, Sambucus mexicana), κύτισος (Cytisus scoparius), λάπαθο (Rumex crispus), μαντζουράνα (Majorana hortensis), μελίλωτος (Melilotus sp.), μελισσόχορτο (Melissa offcinalis), μηδική (Medicago hispida), οινοθήρα (Oenothera hookeri), ορτανσία (Hydrangea paniculata), ουμπελουλλάρια (Umbellularia californica), παρθενόκισσος (Parthenocissus quinquefolia, Parthenocissus tricuspidata), πάσπαλο (Paspalum dilatatum), πλάτανος (Platanus occidentalis), πόα (Poa annua), πολύγονο (Polygonum persicaria), πορτοκαλιά (ορισμένες ποικιλίες), προύνη (Prunus sp.), συμφορίκαρπος (Symphoricarpos albus), σφενντάμι (Acer macrophyllum), τοξικόδεντρο (Toxicodendron diversilobum, Toxicodendron diversilobum), τριανταφυλλιά (Rosa californica), τριφύλλι (Trifolium repens var. latum), τσουκνίδα (Uritca dioica ssp.gracilis), φούξια (Fuchsia magellanica), φράξινος (Fraxinus dipetala), χηνοπόδιο (Chenopodium ambrosioides).

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΟΥ

Πρόκειται για ένα αρνητικό κατά Gram διασυστηματικό φυτοπαθογόνο βακτήριο το οποίο είναι αργής ανάπτυξης. Εγκαθίσταται και πολλαπλασιάζεται στα αγγεία του ξύλου των φυτών, τα οποία φράσσει και προκαλεί δυσκολίες στην διακίνηση των θρεπτικών στοιχείων και του νερού. Το βακτήριο εμφανίζει πολλά στελέχη με εξειδίκευση στους ξενιστές που αυτά μπορούν να προσβάλλουν. Την ελιά προσβάλλει ένας γενότυπος του X. fastidiosa, ο οποίος ονομάζεται «σύμπλοκο της ταχείας κατάρρευσης των ελαιοδένδρων».

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η ανάπτυξη του παθογόνου είναι ιδιαίτερα ταχεία και ευνοείται από ήπιο χειμώνα, με ζεστές ημέρες, τακτικές βροχές και υψηλή υγρασία. Αρίστη θερμοκρασία ανάπτυξης του παθογόνου είναι 26-280C. Το κλίμα της Μεσογείου είναι ιδανικό για την ανάπτυξη του παθογόνου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα συμπτώματα που προκαλεί η ασθένεια είναι νεκρώσεις φύλλων, ξηράνσεις κλαδίσκων και κλάδων, καχεξία, χλώρωση, μάρανση, μείωση της παραγωγής και σταδιακά ξήρανση ολοκλήρου του δένδρου.

ΦΟΡΕΙΣ

Μεταδίδεται από περιοχή σε περιοχή με το προσβεβλημένο πολλαπλασιαστικό υλικό (φυτά, δενδρύλια). Η μετάδοσή του από τα ασθενή στα υγιή φυτά γίνεται με την βοήθεια μυζητικών εντόμων φορέων, όπως τα διάφορα τζιτζικάκια, Cicadellidae, Cercopidae κ.ά..

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ – ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥ

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΟΥ.