Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος – Ο ΠΟΥ καλεί, φέτος, τους νέους να γίνουν “η γενιά χωρίς καπνό”

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος έχει οριστεί η 31η Μαΐου, με απόφαση που έλαβε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος. Ωστόσο, παρά τις στοχευμένες διεθνείς καμπάνιες για τη μείωσή του, το κάπνισμα και τα προϊόντα καπνού εξακολουθούν να προκαλούν τον θάνατο 8 εκατομμυρίων ανθρώπων, κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο.

Στην προστασία των νέων από τη χειραγώγηση της βιομηχανίας καπνού επικεντρώνεται, φέτος, η εκστρατεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που καλεί όλα τα παιδιά και τους εφήβους να συμμετάσχουν στον αγώνα και να γίνουν μια γενιά χωρίς καπνό.

«Η καπνοβιομηχανία, τα τελευταία χρόνια, στοχεύει ολοένα και περισσότερο στους νέους ανθρώπους ως μια αναδυόμενη και ευάλωτη αγορά για τα εθιστικά προϊόντα της. Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος 2020 θα αναδείξει πώς μπορούν οι νέοι να ενδυναμωθούν, να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της υγείας τους και να απορρίψουν τον εθισμό του καπνού», αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΠΟΥ.

“Υπάρχουν 1,3 δισεκατομμύρια χρήστες καπνού παγκοσμίως. Αυτός ο αριθμός θα ήταν ακόμη μεγαλύτερος, αν ο καπνός δεν σκότωνε τους μισούς χρήστες του. Κάθε τέσσερα δευτερόλεπτα, ο καπνός αφαιρεί άλλη μια ζωή”. Αυτά είναι κάποια από τα σοκαριστικά στοιχεία που δημοσιεύσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στην ιστοσελίδα του.

Οι δεκαετίες της εξαπάτησης και της παραπλανητικής τακτικής της καπνοβιομηχανίας, που έθισαν γενιές χρηστών στη νικοτίνη και στον καπνό, οδηγώντας σε αυτήν την παγκόσμια επιδημία, τίθενται φέτος στο στόχαστρο του ΠΟΥ. Ο καπνός και οι συναφείς βιομηχανίες έχουν, όλο και περισσότερο, θύματα τα παιδιά και τους εφήβους, χρησιμοποιώντας τακτικές διαφήμισης που κάνουν ελκυστικά τα προϊόντα τους -όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα καπνικά προϊόντα- μέσω των συσκευασιών, του branding αλλά και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Υπάρχουν 1,3 δισεκατομμύρια χρήστες καπνού παγκοσμίως. Αυτός ο αριθμός θα ήταν ακόμη μεγαλύτερος, αν ο καπνός δεν σκότωνε τους μισούς χρήστες του.

Η παγκόσμια εκστρατεία του ΠΟΥ αποσκοπεί να αποδομήσει τους μύθους και να αποκαλύψει τις απατηλές τακτικές που χρησιμοποιούν αυτές οι βιομηχανίες. Στο πλαίσιο αυτό, θα επιχειρήσει να παράσχει στους νέους τις γνώσεις που απαιτούνται για την εύκολη ανίχνευση της χειραγώγησης της βιομηχανίας και θα τους προσφέρει τα απαραίτητα μέσα, για να απορρίψουν τέτοιες τακτικές, δίνοντάς τους, έτσι, τη δυνατότητα να αντισταθούν και να γίνουν μια γενιά χωρίς καπνό.

Δεν καπνίζω, ΖΩ ελεύθερα!

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), με αφορμή τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος, διοργάνωσε διαδικτυακή ενημέρωση για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με σκοπό την επικοινωνία των μηνυμάτων της παγκόσμιας καμπάνιας για το 2020, την προτροπή για τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά και την ενημέρωση για τα στοιχεία που προέκυψαν από την πανδημία της νόσου COVID-19, όσον αφορά το κάπνισμα και την έκβαση της νόσου.

Η κ. Ιωάννα Μητρούσκα, πνευμονολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ και συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της ΕΠΕ, υπογραμμίζει το μήνυμα της φετινής Ημέρας κατά του Καπνίσματος.

«Η προστασία των νέων από τη χειραγώγηση της βιομηχανίας και η αποτροπή τους από τη χρήση καπνού και νικοτίνης έχει τεθεί ως πρωταρχικός σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας για το 2020. Η ανάγκη αυτή έχει προκύψει, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, καθώς εσωτερικά έγγραφα της σχετικής με τον καπνό βιομηχανίας αποκαλύπτουν έρευνα σε βάθος και υπολογισμένες προσεγγίσεις σχεδιασμένες για να προσελκύσουν μια νέα γενιά χρηστών καπνού. Οι προσεγγίσεις αυτές αφορούν αρχικά τον σχεδιασμό των καπνικών προϊόντων αλλά και τις εκστρατείες marketing, οι οποίες στοχεύουν στην αντικατάσταση εκατομμυρίων ανθρώπων -που πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες οφειλόμενες στον καπνό- με καινούργιους, νεαρούς καταναλωτές. Σε απάντηση σε αυτή τη συστηματική, επιθετική και διαρκή τακτική της σχετικής με τον καπνό βιομηχανίας για την προσέλκυση μιας νέας γενιάς χρηστών καπνού, η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος 2020 ξεκινάει μια εκστρατεία αντι-marketing και δίνει στους νέους τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στον αγώνα κατά του Big Tobacco.

H ΕΠΕ, η οποία τα τελευταία 20 χρόνια έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες, μέσω στοχευμένων δράσεων (ενημέρωση σχολείων κ.ά.), στην ενημέρωση της νέας γενιάς για τις επιπτώσεις της χρήσης προϊόντων καπνού, συμμετέχει στην προσπάθεια αυτή, αποσκοπώντας στην αποσύνδεση των μύθων, στην προβολή των τακτικών χειραγώγησης, στην εκπαίδευση των νέων σχετικά με τις προθέσεις και τις τακτικές της καπνοβιομηχανίας, καθώς και στην ενδυνάμωση των επιρροών (στην pop κουλτούρα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο σπίτι ή στην τάξη), που εν δυνάμει μπορούν να προστατεύσουν και να υπερασπιστούν τη νεολαία.

Στηρίζουμε, λοιπόν, το μήνυμα ότι ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει άλλη μια γενιά εξαπατημένη από τα ψέματα της καπνοβιομηχανίας, η οποία προσποιείται ότι προωθεί την ελευθερία της προσωπικής επιλογής, διασφαλίζοντας παράλληλα αιώνια κέρδη -ανεξάρτητα από τα εκατομμύρια των ανθρώπων που πληρώνουν με τη ζωή τους κάθε χρόνο».

Σ’ ένα επίκαιρο και καίριο ζήτημα, τη σύνδεση του καπνίσματος με τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού και τη νόσο COVID-19, αναφέρθηκε κατά την εκδήλωση της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η κ. Παρασκευή Κατσαούνου, επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, συντονίστρια Ομάδας Λοιμώξεων της ΕΠΕ και τ. πρόεδρος της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Ιατρικής Εκπαίδευσης της ERS.

«Γνωρίζουμε, ήδη, ότι το κάπνισμα είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως η γρίπη, η πνευμονιοκοκκική πνευμονία και η φυματίωση. Για παράδειγμα, οι καπνιστές έχουν 57% μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από φυματίωση, οι παθητικοί καπνιστές 44% μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από φυματίωση, ενώ τα βρέφη, των οποίων και οι δύο γονείς καπνίζουν, που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα, έχουν 82% μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού. Συγκεκριμένα, το κάπνισμα μειώνει την άμυνα και τη βλεννοκρoσσωτή κάθαρση των αεραγωγών.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της νόσου COVID-19, αναδείχθηκαν τα εξής θέματα: α) το κάπνισμα είναι κύριος παράγοντας κινδύνου για τα νοσήματα (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, σακχαρώδης διαβήτης κ.λπ.), που καθιστούν τους ασθενείς ευπαθείς για σοβαρή νόσηση από COVID-19, β) το κάπνισμα αυτό καθαυτό αυξάνει τη θνησιμότητα ενδονοσοκομειακά σε όσους ασθενείς με COVID-19 χρειαστεί να νοσηλευτούν, γ) δεν υπάρχουν έγκυρες επιστημονικές μελέτες, που να αποδεικνύουν ευμενή επίδραση του καπνίσματος ή της νικοτίνης στη νόσο COVID-19. Οι υπάρχουσες, προς το παρόν, μελέτες έχουν σημαντικά μεθοδολογικά ελλείμματα και κάποιες χρηματοδοτούνται από την καπνοβιομηχανία.

Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί, ότι οι καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο, καθώς φέρνουν συχνότερα τα χέρια τους στο πρόσωπό τους για να καπνίσουν, ενώ παράλληλα, συγκεκριμένα καπνικά προϊόντα, όπως ο ναργιλές, χρησιμοποιούνται από περισσότερους χρήστες, αυξάνοντας την πιθανότητα μετάδοσης του ιού».

                       ‘‘Πάρε Ανάσα’’

Τη σημασία της πρόληψης έναρξης του καπνίσματος από τους νέους και της παροχής βοήθειας στους καπνιστές που προσπαθούν να διακόψουν, μέσω στοχευμένων δράσεων, που αποτελεί προτεραιότητα της ΕΠΕ, υπογράμμισε η κ. Μάρθα Ανδρίτσου, πνευμονολόγος, Α’ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, ΓΝA «Ο Ευαγγελισμός» και συντονίστρια Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της ΕΠΕ.                 

«Μεταξύ άλλων, η ΕΠΕ υλοποιεί διαδραστικά προγράμματα σε σχολεία, με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση μαθητών, όπως είναι το πρόγραμμα ‘‘Πάρε Ανάσα’’, και διοργανώνει ημερίδες και παρουσιάσεις ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία -και όχι μόνο- που σχετίζονται με τη χρήση καπνού και την ευαισθητοποίηση όλων για την εφαρμογή πολιτικών ελάττωσης της κατανάλωσης καπνού.

Βασικό πυλώνα, όμως, της προσπάθειας αυτής αποτελούν τα πρωτοποριακά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος (www.denkapnizo.org), που λειτουργούν από το 2000 στα κρατικά νοσοκομεία της χώρας και έχουν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο, μάλιστα, των μέτρων πρόληψης του κορωνοϊού, κάποια Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος παρέχουν τη δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης, ενώ πραγματοποιείται και εξειδικευμένη παρακολούθηση ειδικών ομάδων υψηλού κινδύνου, όπως οι διαβητικοί, με δωρεάν παροχή συμβουλευτικής και φαρμακευτικής αγωγής (http://www.sweetquit.eu)».

Παθητικό κάπνισμα

Το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει σχεδόν ό,τι και το ίδιο το κάπνισμα. Απλά χρειάζεται μεγαλύτερη έκθεση. 600.000 μη καπνιστές πεθαίνουν κάθε χρόνο, επειδή είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα. Από αυτούς, 166.000 θάνατοι αφορούν παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών.

ΚΛΙΚ & STOP στο κάπνισμα!

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, με την πολύχρονη εμπειρία της στον αντικαπνιστικό αγώνα, συμβάλλει τόσο στην προσπάθεια προφύλαξης των νέων από αυτή την ανθυγιεινή συνήθεια όσο και στη δυναμική στήριξη των καπνιστών, ώστε να απεξαρτηθούν.

Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα της https://stopkapnisma.gr και τη σελίδα της στο Facebook https://www.facebook.com/stopkapnisma παρέχει έγκυρη επιστημονική ενημέρωση και βοήθεια σε όλους όσοι θέλουν να κόψουν το κάπνισμα.

“Στην πλούσια ειδησεογραφία, στις αναλύσεις, στις κοινωνικές παρεμβάσεις, στο υλικό αυτοβοήθειας προστίθεται πλέον και η τηλεσυμβουλευτική, μια αποδοτική μέθοδος που επιτρέπει στον καπνιστή που επιδιώκει να διακόψει το κάπνισμα να έχει την κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη από ειδικούς. Με προκαθορισμένες συναντήσεις και αμφίδρομη ζωντανή επικοινωνία, αποτελεί ένα διεθνώς αναγνωρισμένο αποδοτικό τρόπο διακοπής καπνίσματος. Οι φίλοι καπνιστές καλούνται να επισκεφθούν την πλατφόρμα και να προχωρήσουν στο ουσιαστικό βήμα για την υγεία και την ευεξία τους” επισημαίνει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, τονίζοντας ότι είναι δίπλα στους καπνιστές και όχι απέναντι τους!

Το ποσοστό των καθημερινών καπνιστών τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας μειώνεται σταθερά, παραμένει, όμως, ακόμα στα υψηλότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Tο 2025 ο αριθμός των καπνιστών υπολογίζεται ότι θα φτάσει τους 10.000.000. Στις αναπτυγμένες χώρες, το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη αιτία νοσηρότητας (πρόκλησης ασθενειών) και πρόωρων θανάτων. Έχει υπολογιστεί ότι οι θάνατοι που προκαλεί το κάπνισμα κάθε χρόνο στις αναπτυγμένες χώρες είναι περισσότεροι απ’ όσους προκαλούν μαζί: το AIDS, τα τροχαία ατυχήματα, οι ανθρωποκτονίες, οι αυτοκτονίες, η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και τα ναρκωτικά.

Οι θάνατοι από το κάπνισμα συμβαίνουν και στις νέες ηλικίες, αφού έχει παρατηρηθεί ότι το 1/3 των καπνιστών πεθαίνει πρόωρα σε νεαρή ηλικία (μεταξύ των 35 έως 69 ετών).

Κάθε 10 δευτερόλεπτα κάποιος πεθαίνει από αρρώστια που σχετίζεται με το κάπνισμα. Οι καπνιστές πεθαίνουν κατά μέσο όρο 8 χρόνια νωρίτερα από τους μη καπνιστές

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΑΕ, το κάπνισμα, αποδεδειγμένα, συνδέεται με την πρόκληση μιας σειράς από σοβαρές ασθένειες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Ο καρκίνος των πνευμόνων, που είναι η πρώτη αιτία θανάτων από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες. Η σχέση καπνίσματος και καρκίνου των πνευμόνων είναι απόλυτη. Οι πνεύμονες είναι άμεσα εκτεθειμένοι στις καρκινογόνες ουσίες του καπνού.
• Οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, ιδιαίτερα η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους και οδηγεί σε πρόωρο βασανιστικό θάνατο. Οι καπνιστές καταστρέφουν σταδιακά την υγεία των πνευμόνων τους. Η πίσσα, με όλα τα βλαπτικά συστατικά της, κατακάθεται και καλύπτει τους βρόγχους και τις κυψελίδες των πνευμόνων, όπως ο καπνός από τα ξύλα που καίγονται κολλά στην καμινάδα.
• Οι παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, του εγκεφάλου και των αγγείων των άκρων του σώματος Ο καπνός στενεύει τα τοιχώματα των αγγείων και δυσκολεύει την αιμάτωση των κυττάρων. Είναι η κύρια αιτία πρόκλησης εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων, ιδίως όταν αυτά συμβαίνουν σε νεαρές ηλικίες.
• Η οστεοπόρωση Οι καπνίστριες υποφέρουν πιο έντονα από την εξέλιξη της οστεοπόρωσης και τις επιπτώσεις της.
• Οι καρκίνοι του στόματος, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως κ.λπ. Εκτός από τον καρκίνο των πνευμόνων, το κάπνισμα ενοχοποιείται για πολλές μορφές καρκίνου, που είτε εμφανίζονται σε θέσεις όπου άμεσα έρχονται σε επαφή με το καπνό είτε με τα τοξικά προϊόντα, που περιέχονται στον καπνό, απορροφώνται από τους πνεύμονες και κυκλοφορούν σ’ όλο το σώμα.
• Προβλήματα γονιμότητας και εγκυμοσύνης Οι καπνιστές εμφανίζουν συχνότερα προβλήματα σεξουαλικής ικανότητας. Στους άνδρες καπνιστές το σπέρμα συχνότερα μπορεί να είναι αδύναμο, ενώ στις γυναίκες η σύλληψη μπορεί να είναι δυσκολότερη και να έχουν συχνότερες αποβολές.

“Είμαστε δίπλα στους καπνιστές και όχι απέναντί τους” 

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι οι καπνιστές απορρίπτουν τα αποτσίγαρά τους, επιφέροντας μεγάλη επιβάρυνση στο περιβάλλον, αλλά και στη δημόσια υγεία.

Οι δραματικοί αριθμοί για την «εγκληματική αυτή συμπεριφορά», τόσο σε υπαίθριους χώρους όσο και στις παραλίες, καταδεικνύουν πως οι γόπες είναι το συχνότερο «σκουπίδι» σ’ αυτές, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 38,3% του συνόλου των απορριμμάτων που συλλέγονται κάθε χρόνο.

Επιπλέον, στις γόπες που πετιούνται στο ύπαιθρο από καπνιστές αποδίδεται μεγάλος αριθμός μικρών και μεγάλων πυρκαγιών, που αποτεφρώνουν δασικές και άλλες εκτάσεις της ελληνικής επικράτειας.

«Πέρα από το αντιαισθητικό θέαμα, τα φίλτρα των τσιγάρων και τα άλλα πλαστικά απορρίμματα χρειάζονται γενιές και γενιές για να αποδομηθούν πλήρως. Τα αποτσίγαρα, πολλές φορές, ευθύνονται για δηλητηριάσεις μικρών παιδιών, ζώων και πουλιών αλλά και για τη μόλυνση του περιβάλλοντος (ιδίως των υδάτων), εξαιτίας των τοξικών ουσιών που απελευθερώνονται κατά την αποδόμησή τους» υπογραμμίζει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.

Πηγές:

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία 

Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία