Τις εξελίξεις στη

άλλο. Έχουμε τον νέο υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, ο οποίος επικοινώνησε με τον πρόξενο της Κύπρου χθες και επαναβεβαίωσε την σημασία που δίνει το Ισραήλ στις σχέσεις Ισραήλ Κύπρου Ελλάδας. Εκεί υπάρχουν διάφορα έργα και θέλω να μας πείτε, τα οποία πέρα από τη σχέση, δηλαδή στο θεωρητικό, στο πρακτικό επίπεδο υπάρχει ένας αγωγός ο οποίος έχει κολλήσει εδώ και δέκα χρόνια. Υπάρχει ένα καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης των τριών χωρών που κι αυτό δεν ξέρω πού ακριβώς βρίσκεται και πώς προχωράει. Υπάρχουν κι άλλα σχέδια. Θέλω να μας πείτε λίγο τι γίνεται με όλα αυτά. Πρώτα απ όλα να πούμε καλημέρα και να εκφράσω σε πρώτη φάση ένα σχόλιο να πω για αυτά που είπε ο Γιάννης. Εγώ δεν εκπλήσσομαι. Ούτε και εσείς θα έπρεπε να εκπλήσσεστε. Για οργανισμούς ή γενικά φόρα, τα οποία εκδηλώνουν και εκφράζουν τη δυσαρέσκεια, τους απαρέσκεια τους ή ότι άλλο θα μπορούσαν να επιστρατεύσουν ως ίδρυμα για την κατάσταση στην Τουρκία. Νομίζω ότι τα πράγματα είναι σαφή, είναι ξεκάθαρα και αυτό που κουβεντιάζουμε όλοι, συνομιλώντας ακόμα και οι μη αρμόδιοι. Διότι είναι τόσο εξόφθαλμα τα πράγματα είναι ότι έχουμε μια κατάσταση στην Τουρκία όπου υπάρχει ένας στραγγαλισμός της δημοκρατίας και αυτό δημιουργεί ένα υπόστρωμα για σειρά προβλημάτων. Διότι, ξέρετε, η εξωτερική πολιτική της κάθε χώρας δεν ξεκινάει από το από έξω, αλλά ξεκινάει από μέσα ο τρόπος που αντιμετωπίζεις εν πρώτοις την εσωτερική σου κατάσταση, ο τρόπος που αντιμετωπίζεις τα ατομικά δικαιώματα και σε δεύτερο στάδιο τα συλλογικά ή πώς βλέπεις την ανθρώπινη ύπαρξη και πώς βλέπεις την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων του κάθε ανθρώπου και δη σε μια χώρα η οποία έχει μια ηγεσία η οποία συμπληρώνει αισίως 20 χρόνια, σε ένα πλαίσιο το οποίο είναι ενίοτε μια εικόνα δημοκρατίας, είναι ενίοτε ένα πλαίσιο στραγγαλισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παραγκωνισμού και απώθησης προσώπων και προσωπικοτήτων, οι οποίοι εκδηλώνουν με έναν τρόπο τη διαφορετική τους άποψη έναντι της καθεστηκυίας παρούσης κατάστασης τάξης πραγμάτων. Αυτά όλα είναι πολύ πολύπλοκα και επηρεάζουν προφανώς και την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, με τον φορέα αυτής να είναι ο Ερντογάν. Και ξέρετε να μην κρυβόμαστε μεταξύ μας, να τα λέμε αυτά που λέει ο κόσμος και ρωτάνε και διάφοροι τι προτιμάτε. Να μην είναι Ερτογάν στην εξουσία, να μη μείνει Ερντογάν Με τον Ερντογάν προκαλείται μια κατάσταση η οποία δημιουργεί για εμάς τις προϋποθέσεις του Εμάς περιλαμβάνει την Κύπρο, περιλαμβάνει την Ελλάδα, Προφανώς δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να έχουμε πιο σταθερές, πιο ουσιαστικές και πιο ανοιχτές πόρτες. Παράθυρα με χώρες δυνητικούς συνεργάτες συμμάχους στην περιοχή και όχι μόνο. Εγώ δεν την αντιλαμβάνομαι έτσι. Την εξωτερική πολιτική την αντιλαμβάνομαι ως θέσεις αρχών, τις οποίες θα πρέπει όλοι να υπηρετούμε, να εκπροσωπούμε με σταθερότητα, με σαφήνεια Και νομίζω ότι η Ελλάδα και η Κύπρος για να έρθω στο ερώτημά σας όλη αυτή την περίοδο όλα αυτά τα προηγούμενα χρόνια, με αυτό τον τρόπο έκτισαν τις πολιτικές τους και τις σχέσεις τους διπλωματικά με τον έξω κόσμο και δη με τις χώρες της περιοχής. Γι αυτό το λόγο δεν με απασχολεί και δεν με απασχολεί. Δεν με ανησυχεί. Ασφαλώς και με απασχολεί. Δεν με ανησυχεί με την έννοια, με την έννοια του να αγωνιώ το γεγονός ότι υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ συνομίλησε με τον ομόλογό του από την Τουρκία, είτε με οποιονδήποτε άλλο, δεν χτίζουμε τις σχέσεις μας αποκλείοντας τις σχέσεις άλλων. Και είναι πολύ σημαντικό το ότι τις σχέσεις αυτές τις χτίσαμε τα προηγούμενα χρόνια μέσα από διμερείς τριμερείς τετραμερή συνεργασίες, όχι οικοδομώντας block εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες, αλλά αξιοποιώντας τις ευκαιρίες. Και είναι πολύ μεγάλη διαφορά. Αυτή είναι μια ειδοποιός διαφορά. Και τι εννοώ με αυτό; Η ενέργεια προφανώς ήταν η πρώτη πτυχή. Η πρώτη γέφυρα σχέσεων. Εξού και η ερώτησή σας περιλαμβάνει τον αγωγό EastMed, τον αγωγό δηλαδή προς όλες αυτές. Προσέξτε, δεν έχω πει αυτό, έχω πει κάτι διαφορετικό. Δεν οικοδομήσαμε τις σχέσεις μας και τις συνεργασίες μας μόνο. Όμως αυτά είναι πιο βαθιές. Οι συνεργασίες εμβαθύνουμε. Πήγαμε σε δεύτερης τρίτης τέταρτης τάξης και βάσεις συνεργασίες που περιλαμβάνουν άλλους τομείς, εμπλέκοντας κοινωνικές ομάδες, επαγγελματικές ομάδες, άλλες τάξεις ανθρώπων, οι οποίοι δημιουργούν πιο ισχυρό θεμέλιο και υπόβαθρο για αυτές τις εργασίες. Και αυτό είναι πάρα πολύ κρίσιμο, διότι αν επενδύεις στις σχέσεις σου με τις άλλες χώρες και δη όταν δεν είσαι χώρα η οποία στηρίζεσαι στη στρατιωτική ισχύ ή στην αμετροεπή συμπεριφορά όπως η Τουρκία και τη σχέση με τους άλλους στη βάση της απειλής, πρέπει να είσαι πολύ πιο σοβαρός και πολύ πιο συνεπής στον τρόπο που πολιτεύεσθαι στην εξωτερική πολιτική. Κι εμείς το πράξαμε αυτά που προαναφέραμε, άλλα προχωρούν όπως πρέπει, αλλά προχωρούν με λιγότερο βηματισμό όπως θα έπρεπε. Ποιο είναι το πιο σημαντικό όμως; Ότι εμείς στηρίζουμε με σταθερότητα αυτές τις επιλογές, σεβόμενοι και την κατάσταση που αφορά τους άλλους συνεργάτες μας συνομιλητές μας; Θα μπορούσα να το πω καλύτερα και επενδύουμε σε αυτές τις σχέσεις με πάρα πολύ σημαντικούς βηματισμούς. Γι αυτό και εμείς δεν αγχωνόμαστε. Δημιουργείται σε μας μια αγωνία ποιος θα εκλεγεί και ποιος δεν θα εκλεγεί στο Ισραήλ, ποιος θα εκλεγεί, ποιος δεν θα εκλεγεί στην Αίγυπτο, αν είναι με αυτόν τον τρόπο που πολιτεύεται. Έχω την αίσθηση ότι είσαι σε βάθος. Λοιπόν, η σχέση και οι συνεργασίες είναι να ζητήσω συγγνώμη και την κατανόηση του Κυρίου. Και θέλω να κάνω μια ερώτηση σε εσάς, κύριε πρέσβη. Είμαστε στο κομμάτι των συνομιλιών. Ο υπουργός Πετρελαίου της Λιβύης είπε το εξής ότι υπάρχει περιθώριο εξεύρεσης φιλικής λύσης. Μιλάει για συνεννόηση μεταξύ Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου για την ΑΟΖ. Αυτό εσείς πώς το βλέπετε; Θα μου επιτρέψετε να μην μπω σε μια λεπτομερή τοποθέτηση σε σχέση με το συγκεκριμένο. Είναι πολύ λεπτές ισορροπίες και γραμμές. Εγώ αυτό που θα έλεγα είναι ότι η όλη περιοχή, επειδή η Τουρκία και αυτό είναι το δύσκολο, επειδή η Τουρκία επενδύει σ αυτό που είπα προηγούμενα στη σωστή στάση του τρομοκράτη παραβάτη προβοκάτορα καλύτερα στην περιοχή, δημιουργεί συνέχεια συνθήκες ανισορροπίας. Εμείς εδώ είμαστε για να υπηρετήσουμε τις αρχές και τις αξίες, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες ειρήνης, σταθερότητας, αλληλεγγύης και αλληλο συνεργασίας. Είναι πάρα πολύ κρίσιμο αυτό. Και αυτό που πραγματικά θέλω να πω με σαφήνεια είναι ότι αυτό δεν το κάνουμε επειδή είμαστε μικροί ή αδύναμοι σε στρατιωτική ισχύ. Είναι γιατί υπηρετούμε αυτές τις αρχές και θα σας πω και παράδειγμα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως και η Ελλάδα, αλλά ασφαλώς και την Κυπριακή Δημοκρατία. Όταν πήραμε σαφή θέση στον πόλεμο στην Ουκρανία, γνωρίζαμε προφανώς όπως και όλοι σας, ειδικά εσείς που ασχολείστε με τα θέματα ότι θα έχουμε συνέπειες ως Κύπρος. Το γνωρίζαμε όμως τις αρχές και τις αξίες δεν τις υπηρετείς α λα καρτ Όταν σε αφορούν εσένα τις υπηρετήσαμε με διακριτό, σαφή, ξεκάθαρο τρόπο από την αρχή. Γιατί; Διότι είπαμε ότι αυτό που συμβαίνει σε εμάς συμβαίνει σε κάποιο άλλο. Γιατί τα παραλληλίζοντας; Αναφερόμενος στο θέμα της Λιβύης, το θέμα με την Τουρκία, με την Αίγυπτο, με το Ισραήλ. Γιατί με τον ίδιο τρόπο και στην περιοχή μας έχουμε μια σταθερή, σταθερή παρουσία, Αποτελούμε ένα πυλώνα σταθερότητας. Μπορούμε να είμαστε η γέφυρα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση με όλους τους τρόπους που είναι δυνατόν μια χώρα η οποία ασκεί σοβαρή εξωτερική πολιτική. Με τον ίδιο τρόπο μαζί με την Ελλάδα αποτελούσαμε ένα βραχίονα ελκυστικό να σας πω για συνεργασίες στην περιοχή που περιλαμβάνουν ακόμα και τη δήλωση που είπατε πριν, υπό την έννοια ότι αντιλαμβάνονται όλοι αντιλαμβάνονται όλοι ότι δεν είναι απλό, ούτε εύκολο να αντιστρατεύεται συνεχώς το δίκαιο να συμπορεύεται με μια χώρα η οποία δημιουργεί συνεχώς προβλήματα και τα προβλήματα δεν αφορούν την Κύπρο και την Ελλάδα. Εμείς έχει 5 6 χρόνια που λέμε ότι το πρόβλημα της Κύπρου για παράδειγμα, που είναι ο μικρός της παρέας, αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω τον όρο, είναι εύκολο να το κάνεις μπούλινγκ. Υπάρχουν και πιο σημαντικά προβλήματα και η Τουρκία ιδιωτικοποιεί συνεχώς και επί του πεδίου και επί του πεδίου την πρόκληση προβλημάτων. Αυτό είναι πάρα πολύ κρίσιμο και το βλέπουμε τώρα θέτοντας Και θα κλείσω με αυτό και απολογούμαι μακρηγορήσω, θέτοντας συνεχώς και τους δυνητικούς συνεργάτες της συμμάχους της και μιλώ στο ΝΑΤΟ σε διλήμματα. Αυτό είναι πολύ κρίσιμο και θα πρέπει επιτέλους όλοι όλοι να κατανοήσουν ότι δεν μπορούν να επιτρέπουν να υπάρχει μια ανισορροπία σχέσεων, μια αταξία και μια συνεχή σε συνεχή κατάσταση με προβλήματα. Επειδή επί επειδή κυρίως επειδή η Τουρκία επιλέγει αυτή την οδό συνεχώς και ως έδαφος, δεν δεσμεύεται κιόλας, δεν είναι διπλωμάτης, οπότε μπορεί να μιλήσει και να σχολιάσει πιο ελεύθερα όσα γίνονται στην ευρύτερη γειτονιά μας και με τη Λιβύη και. Και φυσικά με την Κύπρο. Πρέπει να ξεκινήσω λίγο από αυτά που λέγαμε για τη δημοκρατία στην Τουρκία. Θυμάστε πώς ξεκίνησε τον Ταγίπ Ερντογάν και το ΑΚΡ το 2002; Σας θυμίζω το ότι ειδικά η πρώτη του τετραετία ήταν η επονομαζόμενη για εμάς. Αν θέλετε χρυσή περίοδος των ευρωτουρκικών σχέσεων και τα πολύ σημαντικά βήματα που έκανε η Τουρκία σε επίπεδο εκδημοκρατισμού κράτους δικαίου. Δυστυχώς στην πορεία ο Ταγίπ Ερντογάν αποδείχθηκε του είχε πει νομίζω ένας βασιλιάς εσείς μονάρχης της περιοχής, νομίζω της Ιορδανίας. Η δημοκρατία υλοποιήθηκε ως μια βόλτα με ένα λεωφορείο, ανέβηκε πάνω σε αυτό και κατέβηκε όταν πλέον δεν του ήταν χρήσιμη. Αυτό, μεταξύ άλλων, ειδικά στο ευρωπαϊκό κομμάτι, άφησε ένα μεγάλο κενό και στην ελληνική και κυπριακή στρατηγική. Σας θυμίζω, ένας από τους λόγους που χάθηκε αυτή η μόχλευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε πάει περισσότερο στην ενίσχυση πλέον σχέσεων με συγκεκριμένα είτε κράτη μέλη είτε εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που αναφέρθηκε ο κύριος πρέσβης και όλα τα σχήματα 3+1 νομίζω με μια της περίπτωση ότι υπήρχε συνέχεια και μεταξύ διαδοχικών αμερικανικών διοικήσεων, δεν θα θυμάστε και επί Ρεπουμπλικανών Τραμπ επί Πομπέο επί Γουές Μίτσελ ξεκίνησε αυτή μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας. Νομίζω αυτά τα σχήματα θα συνεχίσουν, θα διευρύνουν και θα εμβαθύνουν τη συνεργασία τους, μεταξύ άλλων για να αναχαιτίσουν και όσους ξέρετε, απειλούν θεμελιώδεις κανόνες του παιχνιδιού. Άρα εδώ και χώρες όπως η Λιβύη, θυμίζω για τους περισσότερο μυημένους ότι η χθεσινή επίσκεψη του Μπίλμπο, ο οποίος είναι ένας, δεν είναι μόνο διοικητής ή άλλα, είναι ένας πολύ έμπειρος διπλωμάτης καριέρας, έχει και αυτή τον συμβολισμό της και μια αν θέλετε, μεγαλύτερη κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών στη διαδικασία σταθεροποίησης της Λιβύης, με ότι αυτό συνεπάγεται και για ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Να βάλουμε στο τραπέζι ότι πλέον υπάρχουν και χτυπήματα εκ των έσω όσον αφορά το μνημόνιο της γαλάζιας πατρίδας. Διότι αντιλαμβάνεστε ακόμα και μια χώρα όπως η Λιβύη, Κανείς δεν θέλει να έχει συμφωνίες με όρους αποικιοκρατικής με μια χώρα. Άρα έτσι θα προχωρήσουμε, δηλαδή θα φτάσουμε σε συμφωνίες που δεν θα εδράζονται σε θεωρητικά εργαλεία, αλλά θα εδράζονται σε συγκεκριμένους, αν θέλετε κανόνες. Αυτό νομίζω είναι σημαντικό και έχει ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια της νέας χρονιάς. Πώς ενδεχομένως οι ενεργειακές εξελίξεις με αφορμή τη ρωσική εισβολή και την επιτάχυνση απεξάρτησης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, ενδέχεται να επηρεάσουν και τα ενεργειακά της περιοχής Και φυσικά ειδικά για το Κυπριακό, να δούμε αν και κατά πόσο το δεύτερο εξάμηνο θα μπορέσουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα. Διότι κακά τα ψέματα, για να είμαστε ειλικρινείς ανάμεσά μας, έχουμε αν θέλετε ένα δυσμενές προηγούμενο και μια κακές εξελίξεις που είχαμε τα τελευταία χρόνια να μας πείτε και ως Κενεβέζος γι αυτό. Το Κυπριακό. Αν μπορώ να το ξαναπιάσουμε το νήμα αυτό που κ πως δεν επιτρέπεται να το αφήσουμε το νήμα δεν το έχουμε αφήσει το νήμα εμείς το νήμα. Η Τουρκία που λέει Παιδιά ξεχάστε το δύο κράτη είναι αναγνωρίστε το ή κάντε τι θέλετε. Εμείς πάντως αυτό λέμε. Αν αφήναμε την Τουρκία να ορίζει την ατζέντα στο Κυπριακό χωρίς εμείς να προσπαθούμε να την ανατρέπουμε, τα πράγματα θα ήταν ακόμα πιο δύσκολα. Όπως δεν την αφήσαμε. Στα υπόλοιπα ζητήματα που μόλις είπαμε. Θα συμφωνήσω απόλυτα με τα σχόλιά του. Αλλά αυτό που σημειώνουμε για το Κυπριακό είναι ότι προφανώς παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στην στο άνοιγμα προϋποθέσεων για επανέναρξη ενός διαλόγου που θα οδηγήσει σε κάτι το οποίο όμως να είναι να είναι βιώσιμο. Μπορεί να ακούγεται μια συνηθισμένη αναφορά σε όρους κοινότυπο, βιώσιμο Πρέπει να δίνουμε πλέον στις λέξεις και στις αναφορές και στους όρους με πραγματικό περιεχόμενο. Είναι πάρα πολύ κρίσιμο αυτό και ελπίζω και η διεθνής κοινότητα και όσοι εμπλέκονται ή οι βασικοί βραχίονες που εμπλέκονται στο Κυπριακό να αντιληφθούν ότι και αυτό είναι πάρα πολύ κρίσιμο, ότι η επίλυση προβλημάτων όπως το Κυπριακό αλλά και άλλων προβλημάτων, όπως στην περιοχή που προαναφέρθηκε, πρέπει να γίνονται με όρους και κανόνες που θα δημιουργούν προϋποθέσεις ασφάλειας. Γιατί όταν ένας από τους συμβαλλόμενους είναι χώρες όπως είναι η Τουρκία, δεν μπορείς να μπορεί να προκύπτουν συμφωνίες με αμφισημίες που συνεχώς θα επικαιροποιείται. Η υποχρέωση να αναλύουμε τι είπαμε εδώ, τι είπαμε εκεί; Τίποτε δεν είπαμε εκεί και ελάτε ξανά να δούμε κι όλας να κάνεις διασταλτική ερμηνεία και διασταλτική ερμηνεία. Γι αυτό το λόγο που και η δική μας η πλευρά και κατά το παρελθόν ήταν με σαφή και κατηγορηματικό και κατηγορηματικό τρόπο που έκανε με βήματα, δεν θα υποχωρήσω βήματα συναίνεσης σε σειρά ζητημάτων στο τραπέζι των συνομιλιών, χωρίς όμως να μπορούμε να ξεφύγουμε από βασικές αρχές οι οποίες οι οποίες προστατεύουν, προστατεύουν τη βιωσιμότητα και τη σταθερότητα της λύσης. Γεγονότα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και γενικότερα η κατάσταση στο διεθνές περιβάλλον που δημιουργούν άλλες δυναμικές και δημιουργούν άλλη ρευστότητα, άλλες αβεβαιότητες. Και εν προκειμένου τώρα για τα ελληνοτουρκικά να έρθω να συμπληρώσω αυτό που είπε και ο κ. Πολλοί αναλυτές προβλέπουν ότι μπορεί το πρώτο εξάμηνο σε ό, τι αφορά το 23 να προβλέπεται ότι θα είναι ένα εξάμηνο εντάσεων στην περιοχή με άξονα τις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας, αλλά θεωρούν πολλοί αναλυτές οι ίδιοι πολιτικοί αναλυτές ότι μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία το δεύτερο εξάμηνο, παρά τις εντάσεις και με την ενεργοποίηση πρωτοβουλιών από το διεθνή παράγοντα, θα είναι ένα έτος διπλωματίας σε ότι αφορά ζητήματα της περιοχής. Μένει να δούμε αν θα έχει αποτέλεσμα αυτό αν θα λύσει θέματα η διπλωματία διπλωματίας στο επόμενο διάστημα. Πάντως προβλέπεται λοιπόν στο επόμενο το έτος αυτό να μας απασχολήσουν πολύ. Οι τουρκικές σχέσεις και γενικά ζητήματα της περιοχής Ανατολικής Μεσογείου πρέπει να κλείσουν και βεβαίως άμεσα. Θέλω να δούμε λίγο τον χάρτη του χάρτη που δείχνει τα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το έχουμε δείξει πολλές φορές. Έχουμε τους χάρτες με τον Τούρκο Λιβυκό, τα μνημόνια. Βλέπουμε λοιπόν και πώς τέμνεται αυτό το άκυρο μνημόνιο από την ΑΟΖ Ελλάδας Αιγύπτου και τώρα βλέπουμε. Λοιπόν θα δούμε τα θαλάσσια οικόπεδα με τις έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Να μας πείτε που βρισκόμαστε σε σχέση με αυτό, γιατί η αλήθεια είναι ότι είναι πρωτοπόρος. Ναι μεν η Κύπρος είναι εδώ και 20 χρόνια που έχει ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία, αλλά έχουν περάσει όμως 20 χρόνια και ακόμα δεν έχει υπάρξει εξόρυξη φυσικού αερίου. Αυτή είναι η κρίσιμη ερώτηση που έχουμε πολλές φορές σε σχέση με το αν το πρόγραμμα το ενεργειακό της Κυπριακής Δημοκρατίας προχωρήσει ως όρος ο προγραμματισμός ή προχωρεί με δυσκολίες. Εγώ ξεκινώ από το τέλος για αυτό. Στην αρχή, όταν μου υποβάλλουν αυτή την ερώτηση, να σκεφτούμε αν πριν 20 χρόνια που ξεκινάμε με την Τουρκία, εκεί που είναι ως ένας πρωταγωνιστής προβλημάτων στην περιοχή, αν μας ρώταγαν το 2023, το Γενάρη, θα καθόμαστε και θα κουβεντιάζαμε για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου. Αν θα πιστεύαμε ότι θα είχαμε φτάσει τόσο μακριά και θα είχε προχωρήσει το πρόγραμμα με το Κυπριακό άλυτο και την Τουρκία εκεί που είναι. Εμένα η εισήγηση μου με πολλή σεμνότητα θα είναι ότι δεν θα πίστευε κανείς, ούτε θα στοιχημάτιζε κανείς ότι θα φτάναμε τόσο μακριά σε όλες τις πτυχές υλοποίησης του ενεργειακού προγράμματος. Το πετύχαμε διότι ασκήσαμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Ενίοτε. Προσέξτε να είμαστε ειλικρινείς, ενίοτε με δυσκολίες και ποιες ήταν οι δυσκολίες; Οι δυσκολίες ήταν η πίεση που ασκείται από την Τουρκία, τα προβλήματα που προκαλούσε η Τουρκία είτε με δηλώσεις είτε με παραβιάσεις με απειλές, με αποτέλεσμα επειδή πρέπει να τελειώνουμε με αποκλείστε και αν έχετε ένα χρονοδιάγραμμα να μας πείτε πότε. Εκτιμάτε ότι πράγματι μπορεί να δει η Κύπρος το δικό της φυσικό αέριο; Αυτή η ερώτηση είναι πολύ γενική και η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε ειδική ούτε γενική. Η Κύπρος προχωράει με το ενεργειακό της πρόγραμμα, προχωράει παρά τις δυσκολίες και προχωράει γιατί έχει μια σταθερότητα στο στόχο. Και πρέπει να το πούμε και μια στενή και ξεκάθαρη συνεργασία με χώρες πολύ κρίσιμες στην περιοχή με την Ελλάδα ως βραχίονα αυτών των συνεργασιών, όπως το είπαμε πολλές φορές και θα πρέπει να το αναφέρουμε ανεξάρτητα ποιος είναι, διότι θα πω αυτό που ανέφερε ο Φάνης προηγούμενα, το οποίο είναι πάρα πολύ κρίσιμο. Καλές οι εκλογές και στην Κύπρο, καλές και στην Ελλάδα, αλλά είναι πολύ σημαντικό ότι η συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου με οποιαδήποτε κυβέρνηση παραμένει σταθερή, αναλλοίωτη και πολύ κρίσιμη, είτε αφορά τα ατομικά, τα δικαιώματα και άσκηση των κυριαρχικών. Κάθε μια από τις χώρες είτε συνολικά στους στόχους που τίθενται. Εγώ αυτό που θα πω είναι ότι προχωράμε με τα ενεργειακά μας προγράμματα. Προχωράμε με τις συνεργασίες με πολύ κρίσιμες εταιρείες τις οποίες επιστράτευσαν όχι εμείς, αλλά η σοβαρότητα που επιδείξαμε και εμείς, αλλά και οι χώρες που εκπροσωπούνται μέσα από αυτές τις εταιρείες, έτσι ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα που δημιουργεί δυστυχώς η Τουρκία και μακάρι να σταματήσει να τα δημιουργεί και να γίνει και αυτή ακόμα ένας στρατηγικός πρωταγωνιστής της περιοχής μαζί με όλες τις υπόλοιπες χώρες.