Συνέδριο Economist: Ουκρανία, οικονομικές συνέπειες και ασφάλεια

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι οικονομικές συνέπειες που προκλάεσε και η επίδρασή της στην ασφάλεια της Ευρώπης, βρέθηκαν στο επίκεντρο του 26ου Συνεδρίου του Economist που πραγματοποιείται στο Λαγονήσι με τίτλο “Antitheses, transformations, achievements in a changing world” (“Αντιθέσεις, μεταμορφώσεις, επιτεύγματα σε έναν κόσμο που αλλάζει”).

Οι τοποθετήσεις των ομιλητών

Joan Hoey, director, Europe, The Economist Intelligence Unit, editor, The Democracy Index
Για τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία μίλησε κατά την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου η διευθύντρια Ευρώπης του EIU Joan Hoey, αναφερόμενη, μεταξύ άλλων, στις οικονομικές συνέπειες των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και την παγκόσμια άνοδο του πληθωρισμού. Προέβλεψε ότι η παγκόσμια ανάπτυξη για το τρέχον έτος θα κινηθεί στο 2,8% (από 3,9% που ήταν η εκτίμηση πριν την έκρηξη του πολέμου), ενώ η αντίστοιχη πρόβλεψη για την Ευρώπη είναι 2,2% (από 4% προ του πολέμου). Σημείωσε ότι η ρωσική οικονομία παρουσιάζει μια ανθεκτικότητα, καθώς η χώρα συνεχίζει να πουλάει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ενώ το ρούβλι έχει ανέβει αισθητά. Ωστόσο, τόνισε, οι απώλειες για τη Ρωσία μεσομακροπρόθεσμα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικές, εξαιτίας των κυρώσεων, ιδίως για τη ρωσική βιομηχανία. Σημείωσε ότι η Ελλάδα συγκριτικά πάει καλύτερα από άλλες χώρες. Μίλησε για ανάπτυξη 4% φέτος στην Ελλάδα (από 8% πέρυσι) και ανέφερε ως παράγοντες για την ανθεκτικότητα της Ελλάδας τις πολύ καλές αναμενόμενες επιδόσεις του τουρισμού και τις εισροές από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ.

Alasdair Ross, countries editor, The Economist -The World Ahead
Στην πανδημία αναφέρθηκε κατά την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου ο συντάκτης προβλέψεων χωρών του The Economist -The World Ahead Alasdair Ross, σημειώνοντας ότι έχουμε ξεπεράσει τον κάβο, αλλά δεν είναι απίθανο να επιστρέψει η covid τον χειμώνα και τόνισε ότι η κατάσταση με την πανδημία θα συνεχίσει να βάζει φρένο στην παγκόσμια ανάπτυξη.

Maia Sandu, πρόεδρος της Μολδαβίας
Πριν από πέντε μήνες ο κόσμος άλλαξε, υπογράμμισε η πρόεδρος της Μολδαβίας Maia Sandu, αναφερόμενη στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Εκτίμησε ότι ο πόλεμος θα διαμορφώσει το συλλογικό μας μέλλον για τις επόμενες δεκαετίες. Μίλησε για ανθρωπιστική καταστροφή, καθώς και για παγκόσμια επισιτιστική και ενεργειακή κρίση και τόνισε ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να σταματήσουμε αυτές τις απειλές και να υπερασπιστούμε τη βασισμένη σε κανόνες δικαίου παγκόσμια τάξη. Μίλησε επίσης για μνημειώδη δείγματα ηγεσίας από τους ίδιους τους πολίτες της Ουκρανίας και σημείωσε ότι οι Δυτικοί εταίροι βοηθούν όσο μπορούν. Μισό εκατομμύριο Ουκρανοί πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο ή διαφυγή μέσω της Μολδαβίας και πολλοί Μολδαβοί φιλοξενούν Ουκρανούς πρόσφυγες, ανέφερε η κ. Sandu. Επεσήμανε ότι καμιά χώρα δεν επηρεάστηκε όσο η Μολδαβία από τον πόλεμο, τόσο από την άποψη της ακρίβειας όσο και από την άποψη της ανασφάλειας. Παρατήρησε ότι οι άνθρωποι θυσιάζουν τη δημοκρατία προκειμένου να έχουν γεμάτο το στομάχι και ασφάλεια, οπότε, για να μη συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να ενισχυθούν οι δημοκρατικοί θεσμοί μέσα σε κάθε χώρα, όπως επίσης να αντιμετωπιστούν η ενεργειακή και η επισιτιστική κρίση. Αναφέρθηκε στην αναγνώριση από την ΕΕ του καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας για τη Μολδαβία. Βιώνουμε την τραγωδία του 21ου αιώνα, τόνισε, και θα μας στοιχειώνει τα επόμενα χρόνια, ωστόσο κάθε μέρα η Ευρώπη ενώνεται πιο πολύ και γίνεται πιο ανθεκτική.

Kolinda Grabar-Kitarović, τ. πρόεδρος της Κροατίας
Τις πολύπλευρες επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ανέδειξε κατά την εισήγησή της στο ετήσιο συνέδριο του Economist η τέως πρόεδρος της Κροατίας Kolinda Grabar-Kitarović, η οποία επεσήμανε ότι η επιθετικότητα της Μόσχας άλλαξε το περιβάλλον ασφαλείας. «Σε έναν κόσμο που υπάρχει συστημικός ανταγωνισμός, η αστάθεια γίνεται μεγαλύτερη και η σύγκρουση αυξάνεται» τόνισε. Την ίδια στιγμή, η κ. Grabar-Kitarović επεσήμανε ότι «τώρα που έχουμε μια εισβολή και μια καταπάτηση της παγκόσμιας τάξης, δεν θα πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στα γεωγραφικά σύνορα» και παρέπεμψε στους κινδύνους της παραπληροφόρησης και των κυβερνοεπιθέσεων, οι οποίοι αποτελούν παράγοντες που μπορούν να ενεργοποιήσουν την άμυνα της Συμμαχίας.

Όσον αφορά την εξέλιξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, εκτίμησε ότι κανείς δεν γνωρίζει το τι μέλλει γενέσθαι. Για αυτό, πρόσθεσε, το πιο σημαντικό είναι να ενισχύσουμε τη δέσμευσή μας για την υπεράσπιση των αξιών μας, να ενισχύσουμε τη βοήθεια προς τα κράτη μέλη, να εντείνουμε τη διαδικασία εισδοχής νέων μελών, ώστε να εδραιώσουμε τη σταθερότητα σε χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο και να διαχειριστούμε καλύτερα τα συστημικά σοκ που έχουμε υποστεί. Ειδική μνεία έκανε και στις συνέπειες των κυρώσεων, διαπιστώνοντας ότι έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την οικονομία, καθώς η ενεργειακή κρίση επιδρά στις τιμές των καυσίμων και των τροφίμων. «Είναι μια κρίση που μπορεί να επιφέρει επισιτιστική κρίση. Πρέπει να μείνουμε αλληλέγγυοι και να προστατεύσουμε τις αξίες μας». Σε αυτό το πλαίσιο, συμπέρανε ότι «ένας συνδυασμός διπλωματικών και στρατιωτικών μέσων είναι το καλύτερο εργαλείο έναντι της Ρωσίας» και συμπλήρωσε: «Χρειαζόμαστε διαφοροποίηση πηγών ενέργειας και να εξετάσουμε πώς θα επιλύσουμε την επισιτιστική κρίση. Έχει αρχίσει όλους να μας πλήττει αυτή η κόπωση του πολέμου». Σημείωσε δε με νόημα ότι «δεν θέλουμε να δούμε μεμονωμένες χώρες να συγκεντρώνουν τρόφιμα ή ενέργεια για τον εαυτό τους. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει διατάραξη της αλληλεγγύης».

Yulia Tymoshenko, πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας
Με ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ηγέτες των ξένων χωρών ξεκίνησε την τοποθέτησή της στο ετήσιο συνέδριο του Economist η πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Yulia Tymoshenko, η οποία ανέφερε ότι «χωρίς την ενότητα και τη βοήθεια των ξένων ηγετών, η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να σταθεί στα πόδια της και να νικήσει». Παράλληλα, υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να διαλέξει το επόμενο πρόσωπό της και σημείωσε ότι «η Ευρώπη θα πρέπει να παραμείνει ο εαυτός της, να μην αλλάξει τις αξίες της». Σε αυτό το πλαίσιο, εξήρε το γεγονός ότι η Ουκρανία έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας προς ένταξη στην Ε.Ε., αλλά δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι γκρίζες ζώνες και οι ουδετερότητες.

«Η καινούργια ασφάλεια στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης πρέπει να βασίζεται στο εξής: Κανείς να μην μπορεί να μείνει εκτός ασφάλειας. Ή ισχύει για όλους ή για κανέναν. Αυτό μας δείχνει η κατάσταση στην Ουκρανία» σημείωσε η κ. Tymoshenko, διευκρινίζοντας ότι αυτό πρέπει να αφορά όχι μόνο το στρατιωτικό αλλά το ενεργειακό, το επισιτιστικό και το μεταναστευτικό κόμματι. Ξεχωριστή αναφορά έκανε και στη δυνατότητα μιας χώρας να επιβάλλει τη γνώμη της στους διεθνείς οργανισμούς. «Σε κάποια ζητήματα πρέπει να επιβάλλονται αποφάσεις με πλειοψηφία, δεν μπορούμε να μένουμε πίσω με το βέτο ορισμένων χωρών». Τέλος, εξήγησε ότι ο ουκρανικός πόλεμος δεν είναι μια τοπική κρίση στα σύνορα της Ευρώπης, αλλά αφορά όλη την Ευρώπη και για αυτό πρέπει να λαμβάνουμε αποφάσεις που θα υποστηρίζουν όλη την Ευρώπη.

Martin Schulz, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Τη διαβεβαίωση ότι η Γερμανία αποτελεί έναν αξιόπιστο εταίρο έδωσε μέσω του βήματος του συνεδρίου του Economist ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schulz, ο οποίος υπενθύμισε ότι πριν τη ρωσική εισβολή το Βερολίνο ήταν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης των έργων υποδομής στην Ουκρανία. Χαιρέτισε επίσης το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενωμένη, ενώ άσκησε κριτική στον Βλαντιμίρ Πούτιν, επισημαίνοντας τα εξής: «Στην αρχή τον θεωρούσα έξυπνο άνθρωπο. Δεν περίμενα ότι θα δρούμε έτσι. Ποτέ δεν περίμενα να δω μια τόσο αποτυχημένη πολιτική, η οποία θα οδηγούσε στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αυτή η αποτυχημένη πολιτική θα αλλάξει την αρχιτεκτονική της Ευρώπης».

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του, ο κ. Schulz εστίασε στις επιπτώσεις της ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης στις χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, μεταφέροντας την εμπειρία του από τις πρόσφατες συναντήσεις τους με τοπικούς ηγέτες. «Έλαβα ένα κοινό μήνυμα: Είμαστε κατά του πολέμου αλλά και κατά των κυρώσεων. Εσείς οι υπερπλούσιοι Ευρωπαίοι αυξάνετε τις τιμές. Αυτό σημαίνει διάλυση της μεσαίας τάξης και πείνα για τους φτωχούς». Για αυτό, ο Γερμανός πολιτικός κατέστησε αναγκαίο να «αποφύγουμε τη ρωσική προπαγάνδα που λέει ότι η Ευρώπη φταίει για την επισιτιστική κρίση», ενώ υπογράμμισε ότι «θα πρέπει να μοιραστούμε το βάρος με αυτές τις χώρες».

Ξεκαθάρισε πάντως, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στις κυρώσεις. «Είναι απολύτως απαραίτητες και πρέπει να τις διατηρήσουμε». Ταυτόχρονα όμως «πρέπει να χρηματοδοτήσουμε τις χώρες που δεν μπορούν από μόνες τους να λύσουν το πρόβλημα, όπως οι χώρες της Κεντρικής και της Νότιας Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής» και πρόσθεσε: «Εάν θέλουμε να μοιραστούμε με αυτές τις χώρες μια στρατηγική επίλυσης της επισιτιστικής κρίσης, θα χρειαστούμε χρήματα. Κάποιοι ηγέτες, όμως, πιστεύουν ότι το σύμφωνο σταθερότητας δεν είναι η λύση. Χρειαζόμαστε επιχειρήματα προκειμένου η ΕΚΤ να λάβει τα σωστά βήματα για την πολιτική των επιτοκίων. Η δημοκρατία εξαρτάται και από τα γεμάτα στομάχια». Τέλος, ο κ. Schulz αναφέρθηκε στην ανάγκη διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα Δυτικά Βαλκάνια, πέραν της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. «Δεν πρέπει να χάσουμε αυτές τις χώρες. Αυτό θα αποτελέσει ένα πλεονέκτημα για τον Πούτιν».

Εύα Καϊλή, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Την ανάγκη να εφαρμόσουμε μια ευρωπαϊκή και όχι μια αμερικανική στρατηγική αντιμετώπισης της μεγάλης κρίσης, υπογράμμισε η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Εύα Καϊλή. «Υπάρχουν θέματα που μας αγγίζουν όλους. Ο πληθωρισμός, η ενέργεια, οι εφοδιαστικές αλυσίδες. Για να αντιμετωπιστούν όλα αυτά, πρέπει να υπάρχουν κοινές και αξιόπιστες προμήθειες». Αναγνώρισε ακόμα ότι η 23η Φεβρουαρίου (ημέρα εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία) ήταν ακόμη μία μεγάλη πρόκληση για την Ε.Ε. μετά την οικονομική κρίση και την πανδημία. «Εύχομαι να είναι η τελευταία που βιώνουμε. Έχουμε κι άλλες μεγάλες προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η κλιματική αλλαγή. Πρέπει να εγγυηθούμε ότι οι πολίτες είναι ασφαλείς από κάθε άποψη. Κανείς δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνος του αυτές τις προκλήσεις. Ο πόλεμος μπορεί να επηρεάσει τους πάντες».

Την ίδια στιγμή, η κ. Καϊλή επικρότησε την αντίδραση της Ε.Ε. στη διαχείριση αυτής της κρίσης, η οποία πλέον έχει επεκταθεί και σε ενεργειακό και σε επισιτιστικό επίπεδο. «Οικοδομούμε σιγά σιγά ό,τι χρειαζόμαστε για την αυτονομία μας. Είναι μια ευκαιρία για την Ευρώπη, όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση. Η ενεργειακή ασφάλεια είναι ένα θέμα που πρέπει να δούμε. Η κρίση δεν πρέπει να οδηγήσει σε ενεργειακή φτώχεια». Διευκρίνισε μάλιστα ότι «όταν μιλάμε για την ασφάλεια, εννοούμε ότι πρέπει να έχουμε μια ανεξάρτητη ενεργειακή ροή. Τώρα βλέπουμε πώς μέσα από την αποθήκευση θα διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη δεν θα υποφέρει τον χειμώνα» σημείωσε, μεταξύ άλλων, καθιστώντας αναγκαία την εξεύρεση νέων συμμάχων, όπως ήδη συμβαίνει με τις ΗΠΑ.

Dritan Abazović, πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου
Στην ανάγκη να μείνει ζωντανή η διαδικασία της διεύρυνσης της ΕΕ εστίασε κατά την ομιλία του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου Dritan Abazović. Υποστηρίξαμε την υποψηφιότητα της Ουκρανίας, τόνισε, αν και τα Δυτικά Βαλκάνια δεν πήραν στην τελευταία σύνοδο κορυφής αυτό που άξιζαν, και πρόσθεσε ότι η ΕΕ πρέπει να καταλάβει ότι τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν δύο δρόμους: να ενσωματωθούν στην ΕΕ ή να παραμείνουν μια «μαύρη τρύπα», διαιωνίζοντας προβλήματα ασφαλείας και για την ίδια την Ευρώπη. Οι εθνικισμοί στα Δυτικά Βαλκάνια συνδέονται με τη διαφθορά, επεσήμανε ο πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου και εκτίμησε ότι το Μαυροβούνιο μπορεί να φτάσει μέχρι το τέλος της χρονιάς στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε ότι η χώρα του ακολουθεί 100% την εξωτερική πολιτική της ΕΕ και, παρότι έχει ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, δεν κάνει συμβιβασμούς σε επίπεδο αρχών. Τέλος, μίλησε για την ανάγκη περισσότερης αλληλεγγύης καθώς και μιας πιο αποδοτικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων εντός της ΕΕ.

Albin Kurti, πρωθυπουργός του Κοσόβου
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Albin Kurti αναφέρθηκε στις επιτυχίες του Κοσόβου όσον αφορά τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη. Αναφέρθηκε στην αύξηση του ΑΕΠ, των ξένων επενδύσεων και των εξαγωγών της χώρας, καθώς και στη σημαντική βελτίωση της θέσης της όσον αφορά τους διεθνείς δείκτες για τη δημοκρατία και την ελευθερία του Τύπου. Από την πρώτη μέρα καταδικάσαμε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επεσήμανε, και είπε χαρακτηριστικά ότι μια στάση ουδετερότητας όσον αφορά τον πόλεμο θα ήταν «κυνισμός». Η λύση για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι η ΕΕ, τόνισε. Μίλησε σε αυτό το πλαίσιο για μια νέα διαδικασία, η οποία θα μπορούσε να πατήσει στη σχέση της ΕΕ με χώρες όπως η Νορβηγία και η Ελβετία. Πρέπει να αναδείξουμε τις ευρωπαϊκές αξίες εσωτερικά, σημείωσε, προχωρώντας σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις για την επίτευξη πολιτικής σταθερότητας, που θα εξασφαλίσει ότι κανένας αυταρχικός ηγέτης δεν θα επικρατήσει.

Zoran Zaev, τ. πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας
Η Βόρεια Μακεδονία είναι από τις πρώτες χώρες που συμμορφώθηκε με την πολιτική της ΕΕ στο θέμα της Ουκρανίας, τόνισε ο τ. πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Zoran Zaev, μιλώντας για μια «ηθική επιλογή της Βόρειας Μακεδονίας». Αναφέρθηκε στο πώς ο πόλεμος ξαναφέρνει στο προσκήνιο την ασφάλεια και τη σταθερότητα και στο ότι η ΕΕ θα πρέπει να ξαναδεί τις προοπτικές της σε αυτό το πλαίσιο. Αναφέρθηκε επίσης στην επισιτιστική και ενεργειακή κρίση, επισημαίνοντας ότι τα αποτελέσματα στην οικονομία θα εξαρτηθούν από το πόσο θα διαρκέσει ο πόλεμος. Τόνισε ότι η τελευταία πρόταση της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ ήταν θετική για τη Βόρεια Μακεδονία προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία εισδοχής της στην ΕΕ. Ο κ. Zaev τόνισε επίσης ότι η χώρα του χρειάστηκε να προβεί σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις σε αυτό το πλαίσιο, προάγοντας την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Sir Stuart Peach, ειδικός απεσταλμένος του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου για τα Δυτικά Βαλκάνια
Υπάρχει ένας παράνομος πόλεμος που εξελίσσεται στην Ευρώπη, τόνισε από το βήμα του συνεδρίου του Economist ο ειδικός απεσταλμένος του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου για τα Δυτικά Βαλκάνια Sir Stuart Peach, προσθέτοντας ότι η Ρωσία έχει τη δυνατότητα, το κίνητρο και την πρόθεση να αποσταθεροποιήσει ευρύτερα την περιοχή, και αυτό αφορά και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι πολιτικές διαφορές δεν εξελίσσονται σε προβλήματα ασφάλειας, επεσήμανε. Έδωσε έμφαση στην ανάγκη διασφάλισης της ενότητας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, προσθέτοντας ότι οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ θα πρέπει να παραμείνουν σε αυτήν τη χώρα. Μίλησε επίσης για την ανάγκη διευκόλυνσης του διαλόγου Σερβίας-Κοσόβου. Τόνισε ότι η Ρωσία έχει μετατρέψει σε όπλα την ενεργειακή ασφάλεια και την ασφάλεια τροφίμων. Τέλος, ο Sir Stuart Peach αναφέρθηκε στην ανάγκη πρακτικών προτάσεων για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας καθώς και στην ανάγκη διασύνδεσης των υποδομών μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.

Γιώργος Κατρούγκαλος, τομεάρχης Εξωτερικών, ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, τ. υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας
Αναφορικά με την εισδοχή των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, η Ελλάδα δεν έχει υποστηρίξει απλώς την προσπάθεια αλλά έχει συμβάλει μεταξύ άλλων με την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης, επεσήμανε από το βήμα του συνεδρίου του Economist ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τ. υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Κατρούγκαλος. Η διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια θα είναι κέρδος και για τις δύο πλευρές, τόνισε. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες που έχουν γίνει από τις χώρες της περιοχής σε αυτό το πλαίσιο, χαρακτηρίζοντας μάλιστα «ηρωικές» τις προσπάθειες ηγεσιών όπως του Ζόραν Ζάεφ, σε σχέση με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ο κ. Κατρούγκαλος άσκησε κριτική στην ΕΕ ότι δεν αξιοποίησε τις δυνατότητες της Συμφωνίας. Επεσήμανε ότι εκτός από τη διεύρυνση χρειάζεται και εμβάθυνση της ΕΕ, μεταξύ άλλων όσον αφορά το κράτος δικαίου. Τόνισε ότι η ΕΕ σήμερα δεν έχει ισχυρή εξωτερική πολιτική, ούτε και δική της αμυντική πολιτική και ότι πρέπει να γίνει ένας αυτόνομος πόλος στην παγκόσμια σκηνή, κάτι που είναι όρος για να μην πάμε σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο.