Κομοτηνή: Ένα ερευνητικό ινστιτούτο στο πλευρό των παιδιών που βρίσκονται σε ιδρύματα

Ένα Ερευνητικό Ινστιτούτο, το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, που εποπτεύεται από το Υπουργείο Υγείας, εφαρμόζει προγράμματα έρευνας και παρέμβασης σε χώρους όπου υπάρχουν παιδιά, όποιοι χώροι κι αν είναι αυτοί.

«Εκπαιδεύουμε επαγγελματίες στην παιδική προστασία και μελετάμε την ενδοοικογενειακή βία, ενεργητική και παθητική, απέναντι στα παιδιά και δουλεύουμε για την πρόληψη της θυματοποίησης και την ενίσχυση της αποϊδρυματοποίησης», δήλωσε στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες» η Κωνσταντίνα Κιντώνη, Υπεύθυνη Συνηγορίας του Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, σημειώνοντας πως «η ιδρυματική φροντίδα είναι εξ ορισμού κακοποιητική και έχει συντριπτικές συνέπειες σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης ενός παιδιού».

Κι, όμως, τα παιδιά όχι μόνο συνεχίζουν να μπαίνουν σε ιδρύματα σαν να επρόκειτο για ωφέλημα, αλλά ανοίγουν και νέα ιδρύματα. «Στη χώρα μας δεν υπήρξαν και δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες προδιαγραφές κι ενιαίες λειτουργίες των Ιδρυμάτων Παιδικής Προστασίας», είπε η κα. Κιντώνη, σημειώνοντας πως δεν θα πρέπει να δημιουργούνται εντυπώσεις ότι η χώρα μας έχει μπει σε μια τροχιά αποϊδρυματοποίησης και ότι οι διαδικασίες προχωράνε και ότι τα 1500 παιδιά βγαίνουν από τα ιδρύματα, δηλαδή από τις 82 δομές (Ιδιωτικές – Εκκλησιαστικές και Δημόσιες όλες μαζί).

«Χίλιες πεντακόσιες (1500) αναφέρονται στα επίσημα στοιχεία που παραθέτει το Υπουργείο Εργασίας, ωστόσο, γνωρίζουμε πολύ καλά από έρευνες πεδίου ότι υπάρχουν κυρίως παιδιά με αναπηρία και ψυχικές βλάβες τα οποία διαβιούν σε δομές ενηλίκων, οπότε αυτά δεν έχουν καταγραφεί και δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα 1500, που αναφέρονται τα τελευταία δύο χρόνια». Σε αυτό το σημείο σημείωσε ότι οι αριθμοί “«μιλάνε» για 1500 διαρκώς, ούτε 1501 , ούτε 1499. Δεν έχει αυξομειωθεί αυτό το νούμερο, έχει πολύ μικρές αυξομειώσεις τα τελευταία δύο χρόνια”.

Με το που ξεκίνησε το νέο σύστημα τοποθέτησης παιδιών σε ανάδοχη φροντίδα έγινε μια έκρηξη από την πολιτεία και 700 παιδιά βρήκαν μόνιμη για εκείνα οικογένεια, έκτοτε, δεν έχει υπάρξει καμία νεότερη ενημέρωση για το πώς προχωρά το σύστημα παιδικής προστασίας, που οραματίζεται η προηγούμενη και η τωρινή Κυβέρνηση, καθώς είναι διαχρονικό το ζήτημα αυτό. Όπως εξήγησε η κα. Κιντώνη πρόκειται για οικογένειες, που από τα πριν είχαν αναλάβει τη φροντίδα αυτών των παιδιών με σκοπό την υιοθεσία.

«Μέχρι σήμερα στη χώρα μας η ανάδοχη φροντίδα λειτουργούσε ως το πρελούδιο της υιοθεσίας ως εκ τούτου αξιολογούνταν οι οικογένειες που θα αναλάμβαναν παιδιά για πάντα και όχι ως οικογένειες που φρόντιζαν παιδιά σε ένα κομμάτι της διαδρομής τους (βιολογική οικογένεια, υιοθεσία)», εξήγησε σημειώνοντας: «Προσπαθούμε να κάνουμε αποϊδρυματοποίηση στη χώρα μας χωρίς να εμπλέκουμε το βασικό μοχλό αυτής της μεταρρύθμισης που είναι οι κοινοτικές κοινωνικές υπηρεσίες και αυτές δεν εποπτεύονται από το Υπουργείο Εργασίας, αλλά από το Υπουργείο Εσωτερικών. «Σπαρμένες» σε φορείς τουλάχιστον επτά διαφορετικών υπουργείων. Με τους επικεφαλής τους, να μην ελέγχονται από την κεντρική διοίκηση“.
«Όταν απομακρύνεται ένα παιδί από την οικογένεια του αυτό τοποθετείται σε ένα ίδρυμα κι αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα ανακούφισης από τους εμπλεκόμενους, αυτό όμως σε κάθε άλλη χώρα όπου υλοποιείται η αποϊδρυματοποίηση με επιτυχία, εκεί ξεκινά η δουλειά ακόμη κι όταν η απομάκρυνση ενός παιδιού είναι αναπόφευκτη. Όλο το σύστημα θα πρέπει να δουλεύει για να διερευνήσει την επανένωση ενός παιδιού με την οικογένειά του εάν αυτό είναι δυνατόν, μπορεί να μην είναι“, είπε. Παράλληλα εξήγησε πως “είναι οικογένειες που χρειάζονται μεγάλη υποστήριξη για να επανακάμψουν και μπορεί να μην επανακάμψουν και ποτέ παρά την υποστήριξη που θα λάβουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει υπάρχει».

Η ιδία η ιδρυματική φροντίδα επιφέρει συντριπτικές συνέπειες και στο γνωστικό επίπεδο ανάπτυξης ενός παιδιού και στο συναισθηματικό. «Αυτό» όπως εξήγησε η κα, Κιντώνη, «το βλέπουμε ειδικά στα βρέφη και ακόμη περισσότερο στα παιδιά με αναπηρίες, που μπορούν να μπουν σε ένα ίδρυμα με ήπια νοητική υστέρηση και σε λίγα χρόνια να έχουν την εικόνα ενός παιδιού με πολύ σύνθετη με πολύ βαριά αναπηρία, ακριβώς επειδή το σύστημα φροντίδας ενισχύει τη μικρή βλάβη με την οποία μπήκαν κι αυτό ισχύει για όλες τις δομές κλειστής φροντίδας ανεξαρτήτως αν έχουν μια καλή ή κακή εξωτερική εικόνα».
Όπως υποστήριξε «η κακοποίηση για την οποία γίνεται λόγος πολύς τελευταία είναι θεσμοθετημένη, είναι οριζόντια και δεν είναι μόνο εμφανής, κραυγαλέα και σωματική». Εξηγώντας το «θεσμοθετημένη» υποστήριξε: «Θεσμοθετημένη γιατί ως επανορθωτική εμπειρία και ως μέτρο προστασίας ενός παιδιού που έχει κακοποιηθεί είναι το ίδρυμα, δεν χρειάζεται να έχει εγγύτητα με το χώρο της παιδικής προστασίας».

Δίνοντας μάλιστα μια εικόνα του τρόπου ζωής των παιδιών εντός των Ιδρυμάτων ανέφερε: «Τοποθετούμε ως πολιτεία ένα παιδί το οποίο έχει κακοποιηθεί, ενδεχομένως και σεξουαλικά από το οικογενειακό του περιβάλλον, με άλλα παιδιά, τα οποία ενδεχομένως να έχουν αντίστοιχες εμπειρίες ή άλλες τις οποίες θα γνωρίσει ενδεχομένως και αυτό ζώντας δίπλα σε αυτά τα παιδιά με την επίβλεψη προσωπικού που τα φροντίζει και το οποίο εναλλάσσεται σε βάρδιες, ανειδίκευτο και χωρίς καμία επιμόρφωση. 9 φορές στις 10 δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί συμπεριφορές».
Όπως είπε η κα. Κιντώνη εμφανώς προβληματισμένη: «Ενδεχομένως θα εκτεθούν πολύ πρόωρα με τρόπο ακατέργαστο σε συμπεριφορές συχνά φρικτές, παραβιάσεις από τα υπόλοιπα παιδιά. Ένα παιδί σε ένα ίδρυμα έχει 85% πιθανότητα να κακοποιηθεί σωματικά και 30% να κακοποιηθεί σεξουαλικά μόνο και μόνο από τα υπόλοιπα με τα οποία συνοικεί. Όταν βάλεις τριάντα παιδιά να κοιμούνται δίπλα- δίπλα χωρίς επιστημονικό προσωπικό και με βάρδιες, τότε εκτίθενται σε κίνδυνο. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Είναι παράλογο να το λέμε παιδική προστασία».