Ο Τραμπ μπορεί να καθυστερήσει αλλά όχι να σταματήσει την παγκόσμια δράση για το κλίμα

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να μην παρίσταται στη διεθνή διάσκεψη για το κλίμα COP 30 που διεξάγεται αυτό το διάστημα στη Μπελέμ, εντούτοις η σκιά του πλανάται πάνω από τη βραζιλιάνικη πόλη, καθώς η εκστρατεία του Αμερικανού ηγέτη υπέρ των ορυκτών καυσίμων και κατά της παγκόσμιας δράσης για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής μπορεί να επιφέρει προβλήματα στις μελλοντικές γενιές.

Η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε ότι για άλλη μια φορά θα αποχωρήσει από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ενώ παράλληλα προωθεί έργα υδρογονανθράκων στο εσωτερικό της χώρας και έχει αποσυρθεί από τα σχέδια για υποστήριξη της Νότιας Αφρικής, του Βιετνάμ και της Ινδονησίας στη μετάβασή τους σε καθαρές μορφές ενέργειας.

Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδοθεί σε μια εκστρατεία για την εγκατάλειψη του σχεδίου φορολόγησης των εκπομπών άνθρακα από τη ναυτιλία και ασκούν κάθε είδους πιέσεις για να προωθήσουν τις πωλήσεις του αμερικάνικου φυσικού αερίου.

Το παγκόσμιο πλαίσιο  

Την ώρα που ο Λευκός Οίκος προωθεί παλιές και ρυπογόνες τεχνολογίες, άλλες χώρες υποστηρίζουν νέες και πιο καθαρές. Αυτό οφείλεται εν μέρει σε οικονομικούς λόγους. Η Κίνα για παράδειγμα κυριαρχεί στην παραγωγή ηλιακών πάνελ, μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων, τα οποία τα χρησιμοποιεί σε τεράστιες ποσότητες στο εσωτερικό της και τα εξάγει στο εξωτερικό, διατηρώντας την ανάπτυξή της.

Το Πεκίνο θεωρεί ότι εστιάζοντας στις καθαρές τεχνολογίες μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα καινοτομίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παράλληλα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρέχουν στην Κίνα ενεργειακή ασφάλεια, καθώς δεν χρειάζεται να εξαρτάται αποκλειστικά από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, οι οποίες δημιουργούν στρατηγική ευπάθεια.

Άλλα μέρη του κόσμου που στερούνται δικής τους παραγωγής υδρογονανθράκων σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πάρει το μάθημά της από τα χρόνια εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ η Ινδία, αφρικανικές χώρες και άλλες περιοχές του κόσμου με ηλιοφάνεια στρέφονται προς τον ανεξάντλητο φυσικό πόρο του Ήλιου για τις ενεργειακές τους ανάγκες αντί να ξοδεύουν πολύτιμο συνάλλαγμα για να αγοράζουν ενέργεια από το εξωτερικό.

Ο κόσμος βιώνει αυτό που η δεξαμενή σκέψης για το κλίμα Ember αποκαλεί «ηλεκτροτεχνολογική επανάσταση»: Οι επιδοτήσεις και οι κυβερνητικές πολιτικές δίνουν ώθηση στην ηλιακή και αιολική ενέργεια και τις μπαταρίες. Καθώς οι τιμές πέφτουν, ο κόσμος εφαρμόζει καθαρή τεχνολογία, οδηγώντας σε οικονομίες κλίμακας και ταχύτερη καινοτομία, μειώνοντας περαιτέρω το κόστος και ενθαρρύνοντας την ακόμη ταχύτερη ανάπτυξη.

Πολλές αναδυόμενες χώρες βλέπουν πλέον την μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας λιγότερο ως εμπόδιο στην ανάπτυξή τους και περισσότερο ως έναν τρόπο για να την προωθήσουν. Μέρη του κόσμου που ιστορικά υπήρξαν ενεργειακά φτωχά θέλουν να μεταβούν άμεσα στις νέες τεχνολογίες, αξιοποιώντας άφθονη φθηνή μη ρυπογόνα ηλεκτρική ενέργεια. Το ερώτημα είναι πώς θα εξασφαλιστεί αρκετό αρχικό κεφάλαιο για ηλιακούς συλλέκτες, αιολικά πάρκα, γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης, αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και όλα τα συναφή.

Τα ποσά που απαιτούνται είναι τεράστια. Η COP30 θα εξετάσει έναν «οδικό χάρτη» που θα καθορίζει τον τρόπο διοχέτευσης 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες για τη χρηματοδότηση της μετάβασης. Οι πλούσιες χώρες στην καλύτερη περίπτωση θα παράσχουν μέρος αυτών των χρημάτων, αφού υπάρχουν και άλλες προτεραιότητες που απαιτούν τεράστια κονδύλια, όπως η άμυνα.

Καινοτόμα σχέδια

Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι αισιοδοξίας για την εξεύρεση των πόρων. Ένας από αυτούς είναι η αλλαγή νοοτροπίας σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές αναζητούν ενεργά ιδιωτικές επενδύσεις αντί να περιμένουν να εκτελέσουν εντολές των πλουσιότερων χωρών σε αντάλλαγμα δημόσιων κεφαλαίων.  

Αν μάλιστα υιοθετηθούν συγκεκριμένες τροποποιήσεις στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά, τα ιδιωτικά κεφάλαια πιθανότατα θα ρέουν πιο ελεύθερα. Ο νέος οδικός χάρτης καλεί τις ρυθμιστικές αρχές να εξετάσουν εάν οι κανόνες τους λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τους κλιματικούς κινδύνους ή εμποδίζουν τις επενδύσεις σε έργα χαμηλών εκπομπών άνθρακα στις φτωχότερες χώρες.

Οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών μπορούν επίσης να φορολογήσουν τις εκπομπές άνθρακα για να προωθήσουν τη μετάβαση στην καθαρή τεχνολογία. Πρόκειται για μια ελκυστική επιλογή, δεδομένων των σφιχτών προϋπολογισμών.

Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες αποτελούν ένδειξη ότι, παρά τις προσπάθειες του Τραμπ, υπάρχει περιθώριο για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια.

Πηγή: Reuters