Η κατακόρυφη αύξηση στις συστάσεις νέων επιχειρήσεων από αλλοεθνείς στην Ελλάδα το 2018, ο αυξανόμενος ρυθμός ανάπτυξής τους στην Ελλάδα της κρίσης και οι υπηκοότητες των νέων επιχειρηματιών είναι τα σημαντικά ευρήματα της έρευνας για την ξένη επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης (2012-2018), που δημοσιεύθηκε στο πλαίσιο της κοινής πρωτοβουλίας Citizen Literacy του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα και του ECI (European Communication Institute).
Τη μελέτη πραγματοποίησε Αd Hoc ομάδα Ερευνητών*, που σχηματίστηκε μετά από αξιολόγηση στα Σεμινάρια Δημοσιογραφίας Δεδομένων του Γραφείου του ΕΚ και του Ινστιτούτου με στόχο να συνθέσει τις γνώσεις του σεμιναρίου με το πρωτότυπο ερευνητικό προϊόν της.
Η ανατομία της ξένης επιχειρηματικότητας, την οποία επιχειρεί η μελέτη, στηρίζεται σε στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) που αφορούν κατά κύριο λόγο στην περίοδο 2012-2018.
«Η έρευνα έχει σημαντικά ευρήματα για τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα και αναδεικνύει μια κοινωνική πτυχή, η οποία σχετίζεται με τους αλλοδαπούς που στρέφονται στο επιχειρείν», σχολίασε ο Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.
Στην έρευνα αποτυπώνεται επίσης η χαρτογράφηση των εταιρειών, όσον αφορά στις περιοχές όπου ιδρύονται και τη νομική μορφή που προτιμούν οι αλλοεθνείς.
Το επιχειρηματικό μπουμ του 2018 στην Ελλάδα
Το έτος 2018 οι ξένες επιχειρήσεις στην Ελλάδα πολλαπλασιάζονται με έναν ρυθμό αύξησης άνω του 3000%.
Συνολικά, την περίοδο 2012-2018 συστήνονται 1.399 νέες επιχειρήσεις από αλλοεθνείς, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των νεοσυσταθεισών επιχειρήσεων από αλλοεθνείς συγκεντρώνεται στην Αττική, όπου εμφανίζεται το 69,04% των νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων.
Η συγκέντρωσή της συντριπτικής πλειονότητας των επιχειρήσεων στην Αττική (997 συστάσεις) μαρτυρά τις ευρύτερες παθογένειες της ανάπτυξης στην Ελλάδα. Αντικατοπτρίζει τη συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή της πρωτεύουσας, αλλά και τη συγκέντρωση εκεί της μεγάλης πλειονότητας των αλλοεθνών.
Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, «Η προσπάθεια των αλλοδαπών να δημιουργήσουν επιχειρήσεις -ακόμα και αν αυτό γίνεται λόγω της δυσκολίας τους να βρουν εργασία- δημιουργεί κινητικότητα. Ωθεί στην εκκίνηση και άλλων επιχειρήσεων. Μας ενδιαφέρει ως χώρα και ως οικονομία να αναπτύσσεται το επιχειρείν, καθώς αυτό αποδίδει αξία στην κοινωνία, την οικονομία, την αγορά εργασίας».
Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, Κωνσταντίνος Μίχαλος, αναφέρει ότι «χωρίς καμία αμφιβολία, ακόμη και κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα σημαντικός αριθμός Ελλήνων αλλά και αλλοδαπών δεν δίστασε να επιλέξει τον επιχειρηματικό στίβο ως πεδίο δραστηριοποίησής του. Μάλιστα, σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, συνέχισαν να ιδρύονται και να λειτουργούν επιχειρήσεις, αμβλύνοντας έτσι σημαντικά το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με τη διακοπή λειτουργίας άλλων επιχειρήσεων που δεν άντεξαν την περίοδο της οικονομικής ύφεσης» λέει ο κ. Μίχαλος.
Οι πρωταθλητές στις επιχειρήσεις
Τη μερίδα του λέοντος στη σύσταση νέων επιχειρήσεων από αλλοεθνείς κατέχουν Αλβανοί, Κύπριοι και Κινέζοι. Συνολικά ίδρυσαν το 27,2% των νέων επιχειρήσεων με ιδιοκτήτες αλλοεθνείς.
Η χρονιά του 2018, όμως, αλλάζει την εικόνα του επιχειρηματικού “πρωταθλητισμού” στους αλλοεθνούς στην Ελλάδα, καθώς εμφανίζονται και άλλες τέτοιες «επιχειρηματικές» ομάδες (Γερμανοί στην 3η θέση, χαρακτηριστικό προφανώς της περιόδου της κρίσης και της διαχείρισής της, αλλά και Βρετανοί, Ισραηλινοί, Ιταλοί, Ρώσοι και Γάλλοι).
Από την άλλη, στη 2η θέση για το 2018 βρίσκονται οι Βούλγαροι, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τη δεύτερη πολυπληθέστερη μεταναστευτική κοινότητα στη χώρα. Άλλωστε, από το 2007 είναι πολίτες κρατών κρατών της Ε.Ε., κάτι που θεσμικά διευκολύνει τόσο την παραμονή όσο και την επιχειρηματική τους δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Αντίστοιχα, στην 11η θέση είναι οι Ρουμάνοι, στη 13η οι Ουκρανοί, στη 16η, 17η και 18η οι Αιγύπτιοι, οι Ιρανοί και οι Πολωνοί, οι οποίοι προέρχονται επίσης από μεταναστευτικές κοινότητες με μακρόχρονη παρουσία στην Ελλάδα.
Στο πεδίο των συστάσεων νέων επιχειρήσεων εκτός από βασικές μεταναστευτικές ομάδες (όπως είναι οι Αλβανοί, οι Ρουμάνοι, οι Αιγύπτιοι, κλπ.) κυριαρχούν εθνικότητες από χώρες της Ε.Ε., αλλά και εκτός αυτής (Κίνα, Ρωσία, Ισραήλ), των οποίων οι επιχειρηματικές προσπάθειες μπορούμε να υποθέσουμε ότι έχουν επενδυτικό χαρακτήρα.
Η μικρή αλλά αξιοσημειώτη παρουσία Πακιστανών (7), Σύρων (6), Αφγανών και Ιρακινών (3), ενδέχεται να σχετίζεται με τις πρόσφατες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές.
Οι αλλοεθνείς επιχειρηματίες λατρεύουν τις ΙΚΕ
Οι ΙΚΕ παρέχουν φορολογικές διευκολύνσεις και δεν απαιτούν μεγάλα κεφάλαια. Όπως φαίνεται και στα διαγράμματα, σαφή προτίμηση προς αυτόν τον τύπο επιχείρησης επιδεικνύει η πλειοψηφία των αλλοεθνών.
Απεικονίζονται επίσης, μεταξύ άλλων, σε διαγράμματα συγκριτικά τα ποσοστά ανεργίας αλλά και απασχολησιμότητας αλλοεθνών και Ελλήνων, απασχολούμενων ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού, η πληθυσμιακή μεταβολή και η μεταβολή του αριθμού του παραγωγικού πληθυσμού και των δύο κατηγοριών για την υπό μελέτη περίοδο.
Η έρευνα είναι διαθέσιμη και στην αγγλική γλώσσα εδώ.
*Η ομάδα Data Journalism του ECI αποτελείται από τους Βίκυ Γερασίμου, Βαγγέλη Γεωργίου, Αλέξανδρο Γεωργιάδη, Αχιλλέα Καραδημητρίου, Εύα Τομαρά, Δανάη Λειβαδά, Δάφνη Σκαλιώνη, Ρούλα Σκουρογιάννη, Σοφία Κωστάρα και Παναγιώτα Τσούτη.