Ειδικοί Άμυνας μιλούν στην ΕΡΤ: Η αμυντική ολοκλήρωση θα αλλάξει τον τρόπο αντίδρασης της ΕΕ σε πιθανές κρίσεις και πολέμους στο μέλλον

Ανταπόκριση Ανάλυση Στρασβούργο: Κώστας Δαβάνης – Αποκλειστικό ΕΡΤ

Μόλις την περασμένη εβδομάδα οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών της ΕΕ συζήτησαν τη Στρατηγική Πυξίδα και καθόρισαν τα βασικά στοιχεία της κοινής αμυντικής πολιτικής της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια, ένα «σημείο καμπής για την Ευρωπαϊκή Ένωση ως εγγυητής της ασφάλειας και ένα πολύ σημαντικό βήμα για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ» όπως ελέχθη από τον ύπατο εκπρόσωπο εξωτερικών Ζοζεπ Μπορέλ, δρομολογώντας την δημιουργία ταχείας δύναμης απόκρισης με έως και 5.000 στρατιώτες για την αντιμετώπιση κρίσεων.

Η ΕΡΤ συνομίλησε με ειδικούς του τομέα άμυνας και ασφάλειας στην ΕΕ για την απόφαση αυτή σε σχέση πάντοτε και με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία ύστερα από την εισβολή των στρατευμάτων της Ρωσίας στην χώρα. Οι ειδικοί συμφωνούν πως έγινε ένα αποφασιστικό βήμα, που αποτελεί ορόσημο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που με αυτόν τον τρόπο ενισχύει την άμυνα της σε πιθανές μελλοντικές απειλές.

Οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα στην άμυνα

Ο ειδικός ασφάλειας του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Εξωτερικών Σχέσεων Ράφαελ Λος τόνισε μιλώντας στην ΕΡΤ ότι η ρωσική επιθετικότητα λειτουργεί ως μοχλός για την περαιτέρω ανάπτυξη της Κοινής Ευρωπαϊκής Άμυνας. Σε έρευνα μάλιστα που πραγματοποιήθηκε από το ευρωπαϊκό συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων εκφαίνεται πως οι Ευρωπαίοι θεωρούν τη ρωσική εισβολή ως μια επιθετική ενέργεια ενάντια στην ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας. Γιαυτό τον λόγο άλλωστε όπως υποστήριξε «οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι να επανεξετάσουν την πολιτική ασφάλειας και άμυνας, να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα και να την προωθήσουν στο ευρωπαϊκό πλαίσιο». Τόνισε πως η κρίση που «βιώνουμε τώρα σε σχέση με τη Ρωσία, η οποία επηρεάζει πολύ έντονα την Ουκρανία, αλλά και την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας στις αρχές της, μας κλονίζει», σημειώνοντας πως «ο Τζοζεπ Μπορέλ έχει δίκιο, πως είναι επείγουσα η ανάγκη για αύξηση των αμυντικών δυνατοτήτων τώρα, στο πλαίσιο της ΕΕ.»

Η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας

Απαντώντας σε ερώτηση της ΕΡΤ για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας στη συγκρότηση ενός ευρωπαϊκού στρατού τόνισε ότι «η τρέχουσα κρίση σίγουρα βοήθησε να ξεπεραστούν ορισμένες ευαισθησίες και να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες». «Σκεφτείτε», είπε «έναν κοινό προϋπολογισμό που υπάρχει ήδη σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, αλλά θα μπορούσε να επεκταθεί, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις ανακοινώσεις που έγιναν από διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αυξήσουν μαζικά τις αμυντικές τους δαπάνες ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα. Και αυτό σίγουρα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός για την αύξηση των συνολικών αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης» κατέληξε ο ίδιος.

Καταλύτης ο πόλεμος στην Ουκρανία για την κοινή πολιτική άμυνας

Η επικεφαλής του τομέα διεθνούς δικαίου του γερμανικού ινστιτούτου Μαξ Πλανκ Καρολιν Μοζερ εκτίμησε μιλώντας στην ΕΡΤ, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα δράσει ως καταλύτης για το εγχείρημα της κοινής πολιτικής άμυνας.

Τόνισε πως η ενσωμάτωση των δυνάμεών θα συγκεντρώσει τους σχετικούς πόρους, αλλά θα είναι κοντόφθαλμο η ΕΕ να κοιτά απλώς την άμυνα. Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις λέξεις-κλειδιά όπως ευρωπαϊκή κυριαρχία και την ευρωπαϊκή αυτονομία. «Ο πόλεμος της Ουκρανίας είναι μια κομβική στιγμή και λειτουργεί ως καταλύτης στο πώς τα κράτη μέλη αντιλαμβάνονται τώρα την ευρωπαϊκή άμυνα», τόνισε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας, πως «έχουμε δει πολύ μεγάλα βήματα ολοκλήρωσης τα τελευταία πέντε χρόνια. Για παράδειγμα με την αυξημένη συνεργασία και τη δημιουργία του ευρωπαϊκού αμυντικού δόγματος, και τώρα μπορείτε να δείτε πραγματικά την προσπάθεια ενσωμάτωσης των στρατιωτικών ικανοτήτων και αυτό είναι κάτι που είχαμε ήδη πριν από 30 χρόνια όταν έγινε πόλεμος στα Βαλκάνια».

Υπάρχει γεωπολιτική αφύπνιση

Υποστήριξε απαντώντας σε ερώτηση της ΕΡΤ ότι «υπάρχει μια γεωπολιτική αφύπνιση και οτι οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούμε ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Αλλά πρέπει επίσης να πούμε με ειλικρίνεια ότι αυτή η γεωπολιτική αφύπνιση συνδέεται κεντρικά με τον ρόλο της Γερμανίας, η οποία μέχρι στιγμής έχει δείξει ότι είναι πολύ συγκρατημένη σε θέματα άμυνας. Εκεί που ήμασταν περισσότερο, στο ναι μεν αλλά, ήμασταν ήδη εκεί, αλλά είμασταν προσεκτικοί και αυτή η προσοχή έχει πλέον φύγει κάτω από το τραπέζι και τώρα είπαμε ότι πρέπει να εμπλακούμε περισσότερο».

Στο μοντέλο ΝΑΤΟ χτίζεται η ευρωπαϊκή άμυνα

Σε άλλη ερώτηση της ΕΡΤ σχετικά με την ρήτρα άμυνας διευκρίνισε πως «την έχουμε από το 2009 και έχει χρησιμοποιηθεί μόνο μία φορά και έχει ενεργοποιηθεί από τη Γαλλία, όταν η Γαλλία έπεσε θύμα τρομοκρατικών επιθέσεων το 2015. Και είναι πολύ ενδιαφέρον που έχει εφαρμοστεί διμερώς μέχρι τώρα. Δηλαδή ένα κράτος κάνει αίτημα και άλλα κράτη μπορούν στη συνέχεια να ανταποκριθούν σε αυτά μεμονωμένα και να δώσουν βοήθεια. Εάν έχουμε έναν ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό στρατό, αυτό δεν θα ισχύει πλέον. Τότε θα επικαλεστούμε αυτήν τη ρήτρα υποστήριξης και θα απαντήσουμε ενιαία ως ΕΕ. Και πλησιάζουμε πολύ πιο κοντά σε ένα μοντέλο του ΝΑΤΟ. Πρέπει να το έχουμε υπόψη μας, καθώς αυτή η ολοκλήρωση θα αλλάξει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη θα αντιδρά σε ορισμένες συγκρούσεις και επιθέσεις στο μέλλον».

Η ΕΕ εγγυητής για την πολιτική ασφάλειας

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης από την πλευρά του δια του ειδικού ειρηνευτικών διαδικασιών Ματίας Ντεμπίνσκι μιλώντας στην ΕΡΤ εξέφρασε την άποψη ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια πιο ευέλικτη στρατιωτική συνεργασία στην Ευρώπη.

Υποστήριξε πως στην Γερμανία βρίσκεται σε εξέλιξη μια πραγματική καμπή καθώς η χώρα δημιουργεί ένα ειδικό ταμείο για τον ομοσπονδιακό στρατό ύψους 100 δισ. ευρώ και αυξάνει τον αμυντικό προϋπολογισμό στο 2%. Αυτή είναι μια επανάσταση και φυσικά είναι σημαντικό να ενσωματωθεί αυτό στην Ευρώπη, αυτό σημαίνει ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών.

Ο ίδιος εξέφρασε πάντως την πεποίθηση ότι αυτό «δεν θα οδηγήσει σε έναν μεγάλο  ευρωπαϊκό στρατό με τη στενή έννοια της λέξης, αλλά μάλλον σε μια ευέλικτη συνεργασία στην Ευρώπη, σύμφωνα με το άρθρο 44 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης. Και η Ευρώπη έχει ευθύνη ειδικά για τα κράτη μέλη που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ και εξαρτώνται επίσης από αυτό. Σκέφτομαι τη Φινλανδία ή την Σουηδία και θα πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην Ουκρανία, ενδεχομένως και για την ίδια την Ουκρανία. Εν ολίγοις, η Ευρώπη θα διαδραματίσει πολύ μεγαλύτερο ρόλο ως παράγοντας στην πολιτική ασφάλειας» κατέληξε ο Ματίας Ντεμπίνσκι.