Ακριβώς πριν από έναν αιώνα: Τετάρτη 3 Μαρτίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η έντονη πολιτική αντιπαράθεση μέσα από τον ημερήσιο Τύπο, με αφορμή τη Συνδιάσκεψη του Λονδίνου, συνεχίζεται. Σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους η κριτική που ασκείται στον Γούναρη, ο οποίος κατηγορείται ότι εγκαταλείπει τη Μικρασιατική Ελλάδα. Σκληρά κείμενα και κατά του Βενιζέλου. Ανάλογα με τον πολιτικό προσανατολισμό της εφημερίδας. Κοινή η κριτική κατά των Συμμάχων, αν και τα αίτια της στάσης τους ερμηνεύονται ανάλογα με την πολιτική τοποθέτηση του συντάκτη. Η επανέναρξη των εργασιών της Εθνοσυνέλευσης, που είχαν διακοπεί την περίοδο της Συνδιάσκεψης ζητείται από τον ημερήσιο Τύπο για τη συζήτηση τόσο του μείζονος θέματος όσο και ζητημάτων της καθημερινότητας.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ!
Γραμμένο σε υβριστικό και απαξιωτικό ύφος, αφιερωμένο στον Ελευθέριο Βενιζέλο…
«Αυτός είνε ο άνθρωπος ο οποίος εκυβέρνησεν επί δέκα έτη την Ελλάδα. Αυτός είνε ο άνθρωπος ο οποίος έχει ακόμη έστω και ελαχίστους οπαδούς εν τη χώρα περιφερομένους ελευθέρους και μη εγκλεισθέντας ακόμη εις σωφρονιστικόν ίδρυμα»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΔΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΝ ΑΡΡΩΓΗΝ
«Η Ελλάς μη οκνήσασα να συμβάλη διά των μικρών της δυνάμεων προς ευόδωσιν των ειρηνικών προσπαθιεών των Συμμάχων, δεν φέρει την ευθύνην της νέας πολεμικής δράσεως. Επομένως δικαιούται να ελπίζη ότι θα εκτιμηθή συμπαθώς η διαλλακτικότης αυτής και κατά τρόπον ικανόν να παράσχη εις αυτήν εγγυήσεις οικονομικής συνδρομής, ης έχει απόυτον ανάγκην προς εκμηδένισιν του ταραχοποιού της Αγκύρας… Διαισθανόμενος (ο Ελληνικός λαός) ότι μοιραίως θα αποδυθή εις αγώνας, οίτινες απαιτούν την έντασιν του πατριωτικού αισθήματος, ουδέν ελπίζει εκ των διπλωματικών τεχνουργιών. Δια τούτο ζητεί να τύχη οικονομικής αρρωγής».
• ΤΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΙΑΝΑ
• Στη στήλη ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΡΙΕΡΓΑ αναφορά σε «ΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙ ΔΙΑΣΗΜΕΣ
ΑΡΒΥΛΕΣ». «Αι παμπάλαιες αρβύλες του Σαρλώ… Κατ’ αρχάς του εκόστισαν 3 δολλάρια, σήμερον όμως τα έχει ασφαλίσει διά … 50.000 δολλάρια. Αι περίφημες αυτές αρβύλες έχουν διορθωθή πλέον από 380 φορές και εχάλασαν απειράριθμα κορδόνια από την ημέραν που τας μετεχειρίζετο ο Σαρλώ».

ΕΘΝΟΣ

• ΟΙ ΑΙΩΝΙΟΙ ΛΑΟΠΛΑΝΟΙ
«Ο Κυβερνητικός Τύπος προσποιείται ότι πλέει εις ωκεανόν αισιοδοξίας… Βαυκαλίζει την δημοσίαν γνώμην με ελπίδας τας οποίας δεν έχει, ή χρωματίζει τα γεγονότα κατά τρόπον άγοντα εις την παραπλάνησιν του Ελληνικού Λαού… Αλλά η πλανάσθε, νεκροθάπται της Μεγάλης Ελλάδος. Ο λαός, όστις παρεσύρθη από σας, διά να συντελεσθή το έγκλημα της 1ης Νοεμβρίου, ήρχισε να διακρίνη το βάραθρον εις το οποίον τον φέρετε ολοταχώς…»
• ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΗΛΗ – ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΜΠΙΝΤΠΑΪ
• ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ – ΣΑΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΙΑ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ
«ΑΙ ΚΥΡΙΩΤΕΡΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Η αποδοχή των προτάσεων της Διασκέψεως θα έθετε την Ελλάδα εις μειονεκτικήν στρατιωτικήν θέσιν έναντι της Τουρκίας. Η ουδετερότης των νήσων Μυτιλήνης και Λήμνου. Ο Αρμοστής της Σμύρνης δέον να είνε ‘Ελλην απαραιτήτως ίνα υπακούη ο Ελληνικός Στρατός».
• ΝΑ ΣΥΝΕΛΘΗ Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ
«Ο κ. Γούναρης ουδεμίαν ηδύνατο να λάβη, ουδεμίαν έλαβε και ουδεμίαν έχει εντολήν προς τοιαύτας διαπραγματεύσεις. Και είνε ανάγκη να κληθή άνευ αναβολής η Εθνοσυνέλευσις όπως λάβη πλήρη γνώσιν των διαπραττομένων και κανονίση την στάσιν της. Είνε κατά την στιγμήν ταύτην, του έθνους η υπερτάτη εξουσία… Αλλ’ είνε ανάγκη να κληθή αμέσως η Εθνοσυνέλευσις και διά λόγους εσωτερικούς. Η κοινωνική και διοικητική αποσύνθεσις καθίσταται από ημέρας εις ημέραν μάλλον αισθητή. Η απουσία κυβερνώντος βραχίονος είνε καταφανής εις πάντας».

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΠΑΡΑ ΤΩ ΑΓΓΛΩ ΥΠΟΥΡΓΩ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ –
ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΑΝΕΧΩΡΗΣΑΝ ΕΚ ΛΟΝΔΙΝΟΥ
• ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ
«Αλλ’ άπασαι αι μέχρι τούδε καταβληθείσαι προσπάθειαι χωρίς να προσεγγίσουν εις το ειρηνικόν τέρμα, δεν απεμάκρυναν διόλου και τον κίνδυνον της λύσεως διά των όπλων. Τυναντίον, φοβούμεθα ότι τον κατέστησαν περισσότερον επικείμενον. Εάν δε μέχρι τέλους κροτήση πάλιν το τηλεβόλον, η ευθύνη της νέας ταύτης περιπετείας δεν δύναται κατ’ ουδένα λόγον να πέση επί της Ελλάδος».
• ΦΩΝΑΙ ΕΝ ΤΗ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΡΗΜΩ – ΟΙ ΑΡΑΙΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΤΩΝ ΣΥΝΗΓΟΡΩΝ
ΜΑΣ ΕΥΓΛΩΤΤΟΣ ΣΥΝΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ κ. ΝΤΡΙΩ – Η ΛΥΣΙΣ ΘΑ ΕΥΡΕΘΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ
• Και στη στήλη ΠΕΝΝΙΕΣ… αναφορές στην κοσμική ζωή ενώ «Ο καιρός παρά
τας εμφανίσεις του ηλίου εξακολουθεί αδυσωπήτως και αμειλίκτως ψυχρός… Δεν ωφέλησεν εις τίποτε ότι εισήλθομεν εις το νέον τέταρτον της Σελήνης»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΙΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΠΟΥ ΕΓΚΕΙΤΑΙ Η ΒΑΣΙΣ ΤΟΥ
ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
«Ανατολική πολιτική, είτε Γαλλική, είτε Ιταλική, μόνον επί της Ανατολικής Μεσογείου δύναται να θεμελιωθή και εί των ΜΙκρασιατικώ εδαφών και ακτών, συνεπώς μόνον εις βάρος της Ελλάδος δύναται να κατασχύση. Τοιαύτη δε πολιτική δεν αποπνίγει την Ελλάδα μόνον, αλλά αποσκοπεί να κυριαρχήσει των θυρών και των υγρών και στερεών οδών της Ασίας και να ανατρέψη εν τω μέλλοντι την πολιτικήν της κραταιοτάτης των Δυνάμεων, ήτις και μόνη από ενός και ημίσεως αιώνος εθεμελίωσεν Ασιατικήν πολιτικήν».

• Η εφημερίδα συνεχίζει σε καθημερινή βάση το άρθρο «ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΑΤΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΚΑΙ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ – ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΑ»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΙ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ
«Μετά τόσας συζητήσεις και διακυμάνσεις, ευρισκόμεθα εις το σημείον, από το οποίον εξεκινήσαμεν, και εμφανίζεται και πάλιν ο ίδιος τρόπος της λύσεως της διαφοράς, με την πρόσθετον μόνον ζημίαν ότι οι Τούρκοι ανεθάρρησαν εκ της υποχωρητικότητός μας. Οπωσδήποτε, δι’ αυτήν την υποχωρητικότητα ελπίζομεν ότι θα λογοδοτήση ο κ. Γούναρης. Υπό οίας δήποτε περιστάσεις και αν ευρέθη και οίον δήποτε πρόγραμμα και αν ηκολούθησε, πάντως απεμακρύνθη της εντολής, την οποίαν έλαβεν»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΤΟ ΑΝΤΙΣΧΕΔΙΟΝ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ
«Η αύριον ουδεμίαν σχέσιν δύναται να έχη με την σήμερον. Η σήμερον είνε δυσμενής διά την Ελλάδα… Κρίνομεν τας σημερινάς πράξεις των μοιραίων κυβερνητών μας, οίτινες, καταπροδίδοντες την εντολήν της Εθνοσυνελεύσεως, παρουσιάζουν αντισχέδια, κάθε γραμμή των οποίων προδίδει και μίαν απεμπόλησιν εθνικού συμφέροντος. Υπάρχουν οι τυφλοί που δεν βλέπουν τούτο;… Φαντάζονται ότι υπάρχει κανείς που δεν εννοεί ότι ο κ. Γούναρης, διά του αντισχεδίου του ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;».

• Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ – Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΥΠΕΚΥΨΕΝ ΕΙΣ ΤΑΣ
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΑΝ ΗΘΕΛΕ ΕΞΕΛΘΕΙ ΤΗΣ ΕΝΤΟΛΗΣ
«Μίαν αξίωσιν έχομεν…ΝΑ ΜΗ ΥΠΟΣΤΗ Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΩΝ ΣΕΒΡΩΝ ΚΑΜΜΙΑΝ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΛΛΟΙΩΣΙΝ… Η κυβέρνησις ευρισκομένη εντός της κοινής αυτής εντολής όλων των κομμάτων, δύνανται μετά βεβαιότητος να πιστεύη ότι στηρίζεται ασφαλώς και επί του κόμματος των Φιλελευθέρων. Οφείλει όμως και να γνωρίζη ότι από της στιγμής, από της οποίας ήθελε τυχόν εξέλθει της κατηγορηματικής αυτής εντολής, διαπραγματευομένη συμβιβασμούς και υποχωρήσεις, το κόμμα των Φιλελευθέρων παύει να την περιβάλλη με οιονδήποτε μικρόν ή μέγα ποσόν εμπιστοσύνης…»
• ΕΝΩ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΚΛΕΚΤΟΤΕΡΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ
ΣΤΡΑΤΟΝ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΗΘΙΚΑΙ ΕΥΘΥΝΑΙ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
«Δεν είναι δυνατόν να διαπραχθή το έγκλημα της εγκαταλείψεως μιας χθεσινής και σημερινής συμμάχου χώρας εις την τύχην της, αφού υπέστη θυσίας και κλονισμούς και περιπετείας προς ειλικρινή εξυπηρέτησιν των συμμαχικών συμφερόντων κατά την πολεμικήν περίοδον, καθ’ ην στιγμήν μάλιστα, υπό τύπον δήθεν λαθρεμπορίου, ενισχύεται εις πολεμικά είδη –αφίνομεν την διπλωματικήν ενίσχυσιν- ο υπουλώτερος κοινός εχθρός της χθες, η Τουρκία!»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΙ ΥΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
«Η εργατική τάξις της χώρας δεν θα επιτρέψη με κανέναν τρόπον μίαν νέαν αιματοχυσίαν… Αλλά πιστεύομεν ότι δεν θα φθάσωμεν έως εκεί. Ο κ. Γούναρης, άνθρωπος έξυπνος και πολιτικός πρό παντός, εννοεί, ότι αντιθέτως προς ό,τι φωνάζουν οι βενιζελικοί πατριώται, και κατά συμπάθειαν και οι ιδικοί του οπαδοί, μία λύσις συμβιβαστική και ειρηνική του Ανατολικού ζητήματος, με όσας δήποτε υποχωρήσεις επιτυγχανομένη, όχι μόνον δεν θα ενισχύση τον αντίπαλόν του, αλλά θα του καταστήση την επάνοδον αδύνατον διά παντός. Διότι ο λαός δεν θέλει τον πόλεμον».
• ΤΑ ΑΙΣΧΗ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ
• ΑΠΕΡΓΙΑ ΣΤΑΣ ΚΑΛΑΜΑΣ. Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΚΙΤΡΙΝΩΝ

ΣΚΡΙΠ

• Η ΕΛΛΑΣ ΕΤΟΙΜΗ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΘΗ ΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΗΝ ΣΤΙΓΜΗΝ
• ΑΠΕΡΡΙΦΘΗΣΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΩΧΗΝ
«Διά του κ. Γούναρη η Ελλάς εμφανίζεται εις το Λονδίνον οποία πραγματικώς οφείλει να είνε ως Κράτος έχον συναίσθησιν των υποχρεώσεών του απέναντι των εθνικών του παραδόσεων, και των καθηκόντων του απέναντι της εκπολιτιστικής εξελίξεως. Η Ελλάς επιθυμεί την ειρήνην διότι ταύτης έχει ανάγκην ως κράτος. Χάριν της ειρήνης ταύτης είνε προδιατεθειμένη να συνεχίση την σειράν των θυσιών της, εις τας οποίας μέχρι τούδε προέβη, αρκεί να μη θίγουν αύται την εθνικήν της κληρονομίαν»