Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 22 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

‘’H πόλις εφωταγωγήθη επί τη εορτή του λατρευτού άνακτος’’ και για αρκετές εφημερίδες οι εκδηλώσεις με την ευκαιρία της ονομαστικής γιορτής του βασιλιά, αποτελούν το σημαντικότερο θέμα. Η πολιτική της Αγγλίας στο ανατολικό, η πολιτική του Κεμάλ, κυρίως η ανυπαρξία της ελληνικής διπλωματίας συνεχίζουν να απασχολούν κυρίως όσους αρθρογράφους πιστεύουν ότι ‘’η Ελληνική Κυβέρνησις δεν έχει είδησιν’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΑΘΟΝΤΩΝ

«Εάν δε ήδη ευρίσκεται προ αδιεξόδου και απέναντι αγανακτήσεως ζωηρότατα και απεριφράστως εκδηλουμένης εκ μέρους των παθόντων, και εάν εσημειώθησαν διαβήματα μειούντα το κύρος αυτής, η κατάστασις αύτη –ή όχι, βεβαίως, ευχάριστος – οφείλεται αποκλειστικώς εις την αναβλητικότητα και εις τας μικροπονηρίας, με τας οποίας συνώδευσε την διαχείρισιν του ζητήματος τούτου»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ

«Η εν Ανατολή κατάστασις προσέλαβεν εσχάτως, συνεπεία των αδιαλλάκτων τάσεων της Αγκύρας, τοιαύτην σύνθεσιν, ώστε από ώρας εις ώραν παρασκευάζει και νέα γεγονότα, άτινα εγκλείουν την δύναμιν της πειθούς. Και δεν είνε τολμηρόν να τονισθή ότι η φύσις και η έκτασις αυτών δύναται να καταστήση περιττάς τας συνεννοήσεις εξαναγκάζουσα εις ταχείαν ίσως δε και μονομερή δράσιν την αγγλικήν πρωτοβουλίαν»

ΕΘΝΟΣ

• ΝΑ ΜΗ ΧΑΘΗ Η ΕΥΚΑΙΡΙΑ

«Η Αγγλία ήρχισε να φοβήται σοβαρώς περί της τύχης της Κων/πόλεως, πιθανώς διότι έχει ενδείξεις περί επικειμένης συνδυασμένης δράσεως Κεμαλικών και Μπολσεβίκων […] Εν τω μεταξύ η Κυβέρνησις εξακολουθεί να μη έχη πληροφορίας, ούτε και θα κατορθώση να λάβη, εφ’ όσον η Ελλάς λάμπει πάντοτε διά της διπλωματικής απουσίας της […] Δυστυχώς τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαίως, ραγδαιότατα, υπάρχει δε φόβος μήπως παρέλθη η ευκαιρία, πριν η Ελλάς σκεφθή να εφαρμόση εμπράκτως το αρχαίον ‘’Συν Αθηνά και χείρα κίνει’’»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΕΝ ΡΩΜΗ. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΠΡΟΣ ΜΑΤΑΙΩΣΙΝ ΤΩΝ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ. ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟΝ ΤΗΣ ‘’ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ’’
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑΣ

«Το Κόμμα ημών απέδειξε πλήρη συμβιβαστικότητα και οι Μεγάλοι Σύμμαχοι, ου είχεν εξασφαλίσι η πολιτική μας, πρόθυμοι φαίνονται να επανέλθουν εις το έργον δημιουργίας Μεγάλης Ελλάδος, εάν η Κυβέρνησις καταπίη ταχέως τους αφρούς της φατριαστικής μανίας και εμπνευσθή από το καθήκον της φιλοπατρίας και σωφροσύνην πολιτικήν»

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΕΥΜΕΝΕΙΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΥΞΑΝΕΙ ΕΝ ΛΟΝΔΙΝΩ
• ΠΟΥ ΓΗΣ ΚΕΙΤΑΙ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ;

«(…) όταν η Αγγλία έχει ατενώς εστραμμένα τα βλέμματα εις την Κωνσταντινούπολιν, ως εις το κέντρον της όλης παγκοσμίου πολιτικής της σφαίρας, ενώ ο Ελληνικός στρατός ετοιμάζεται διά το καίριον κτύπημα, οποίαι άρα γε να είνε αι σκέψεις, αι μέριμναι, αι ανησυχίαι, αι ελπίδες, αι προσπάθειαι της Ελληνικής Κυβερνήσεως; […] Πού είνε το διπλωματικόν της Μέτωπον, το έτοιμον να εκμεταλλευθή την εύνοιαν των περιστάσεων και ν’ αντιταχθή κατά των ραδιουργιών των εχθρών μας;»

• Η ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΣ. Ο ΚΕΜΑΛ ΚΑΙ Ο ΜΠΕΚΗΡ ΣΑΜΥ ΠΡΟ 110 ΕΤΩΝ !

«Το έργον έχει (…) και πολιτικήν σημασίαν μεγάλην, διότι συγχρόνως αποδεικνύει και το ασυμβίβαστον του Τουρκικού με τον Δυτικόν πολιτισμόν και το απραγματοποίητον μιας σταθεράς και σοβαράς Γαλλο-Τουρκικής συμμαχίας»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Σήμερον η Τουρκία εμφανίζεται απροκαλύπτως φίλη και σύμμαχος των Σοβιέτ. Το παραπέτασμα, το οποίον έκρυπτε το χαλκείον του ψεύδους, του μεταξύ Κων/πόλεως και Αγκύρας και αμφοτέρων των εστιών τούτων προς την Μόσχαν, εσχίσθη και οι Τούρκοι σήμερον, οι ηττημένοι και ταπεινοί της χθες, ανέστησαν απειλητικοί και ιταμοί. […] Αλλ’ απέναντι των Τούρκων σήμερον δεν ανίσταται μόνη η Ελλάς. […] σήμερον η Αγγλία συνδέεται μεθ’ ημών και θα συνδεθή επί τοσούτω μάλλον στενώτερον, εφ’ όσον ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ και ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΣ φανώμεν αντάξιοι στενωτέρων αρρήκτων δεσμών»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΚΡΙΣΙΜΟΤΗΣ ΤΩΝ ΣΤΙΓΜΩΝ

«Εννέα ημέρας τώρα μία τεραστία κίνησις γίνεται εις την Ευρώπην, κίνησις αφορώσα ειδικώς την Ελλάδα, και η Ελληνική Κυβέρνησις δεν έχει είδησιν. […] Εις το Λονδίνον και το Παρίσι οι διπλωματικοί μας αντιπρόσωποι αγνοούν και αγνοούνται. […] Σήμερον, προκειμ΄νου περί της υπάρξεως της Μεγάλης Ελλάδος, δεν δείχνομεν καμμίαν ανησυχίαν, αφίνομεν τα πράγματα εις την τύχην των, εμπιστευόμεθα εις την πεποίθησιν ότι συμφέρει πρωτίστως εις την Αγγλίαν να είνε μαζή μας και μεταβαίνομεν εις την Βουλήν να ψηφίσωμεν τας αποζημιώσεις και να δρέψωμεν τα χειροκροτήματα των θεωρείων»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΑΙ ΓΝΩΜΑΙ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ – ΕΛΑΒΟΝ ΓΝΩΣΙΝ ΤΩΝ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ

«Εν γένει όμως όλος ο γαλλικός τύπος εκφράζει την γνώμην ότι δεν απωλέσθη και η τελευταία ελπίς προς επίτευξιν συμφωνίας μεταξύ της Γαλλίας και της κυβερνήσεως της Αγκύρας»

• ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΚΥΚΕΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑΝ

«Ο Τουρκικός Τύπος της Σταμπούλ αποτελεί πιστόν κάτοπτρον του κυκεώνος των απόψεων της κοινής ενταύθα τουρκικής γνώμης. Η πλειονότης των τούρκων τρέφεται με το όνειρον της Κεμαλικής εθνικοφροσύνης»

• ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ
• Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΤΕΛΕΤΗ. ΛΑΜΑΔΗΦΟΡΙΑ-ΦΩΤΑΨΙΑ

«Η πόλις εξημέρωσε χθες με όψιν πανηγυρικήν πλέουσα εις το κυανόλευκον και τα άνθη. […] Μετά το τέλος της δοξολογίας το Εκκλησίασμα εξέσπασεν εις φρενητιώδη ζητωκραυγάς υπέρ του Βασιλέως […] Το εσπέρας η πόλις εφωταγωγήθη, λαμπαδηφορία δε στρατιωτών παρήλασε διά των κεντρικών λεωφόρων, μεστών πλήθους αμφοτέρων των φύλων»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΠΟΙΟΙ ΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

«Η πραγματική δε αλήθεια είνε ότι τους διωγμούς ωργάνωσε ΑΥΤΗ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ διά του στρατάρχου Λίμαν φον Σάνδερς ούτινος η άφιξις εις Κων/πολιν περί τα τέλη του 1913, εσημείωσε και την ΕΝΑΡΞΙΝ των ανθελληνικών διωγμών. […] Ενώπιον τοιούτων αποδείξεων, ματαία είνε η προσπάθεια των αρχηγών της ‘’Ηνωμένης’’ όπως αποδώσωσι τους διωγμούς των Ελλήνων της Τουρκίας εις την πρότασιν του Βενιζέλου περί ανταλλαγής πληθυσμών»

• Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΔΕΘΗ ΜΕ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΩΣ ‘’ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ’’

«Κατακτά απίστευτον και ανεξήγητον, είνε όμως αληθέστατος, ότι ο κ. Μπούρας περιοδεύων προς την εκτέλεσιν της υπηρεσίας του εις τους ορεινούς δήμους της περιφερείας του και μεταβάς εις Γαρδίκι, περιέπεσεν εις χείρας των… χωροφυλάκων και υπέστη μαρτυρικά βασανιστήρια διότι τον εξέλαβον ως … Βούλγαρον κατάσκοπον!»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΠΕΙΛΗ

«Η κατά της Πόλεως επίθεσις δεν ημπορεί να θεωρηθή ως ζήτημα προωρισμένον ν’ απασχολήση αποκλειστικώς τας Δυνάμεις. […] Τι πράττομεν ημείς απέναντι του εχθρού διπλωματικώς και πολιτικώς τόσον ενεργητικού και δραστηρίου; […] Αν η Κωνσταντινούπολις καταληφθή υπό των κεμαλικών, τούτο θα βαρύνη τα ανεπαρκή αυτά όργανα της Κυβερνήσεως […] Η κατά της Κωνσταντινουπόλεως απειλή πρέπει να μας καταστήση δραστηριωτέρους. Ανάγκη να παρασταθή εις τας Δυνάμεις η σημασία του γεγονότος τούτου και να επιζητηθή η άμεσος εκεί αποστολή, εκ των οποίων εξαρτάται σήμερον η τύχη εξακοσίων χιλιάδων Ελλήνων και ίσως και αυτής της ελληνικής υποθέσεως

• Η ΔΡΑΧΜΗ ΚΑΙ Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΛΙΡΑ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΟΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ

«Η χθεσινή πολεμική εν Ανατολή πολιτική της Αγγλίας με κέντρον την Ελλάδα ναυαγεί […] Εις το σημείον τούτο, ποίαν θέσιν τηρεί η Ελλάς; […] Η Κυβέρνησις Γούναρη πολιτευθείσα κατά τρόπον ώστε να τρομάζη εις την ιδέαν της ειρήνης, ήτις θα καθίστα την Ελλάδα ουχί ως πριν χρήσιμον πλέον παράγοντα εν Ανατολή (…) έν μόνον όπλον ακόμη έχει ίνα παρατείνη την ζωήν της, το αιώνιον ψεύδος. ‘’Σύμπραξις με την Αγγλίαν, πολεμική κατατρόπωσις της Ανατολής!’’. Αυτή είναι όλη η ιστορία των τελευταίων αυτών ημερών»

• ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟΝ ΚΕΝΤΡΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΝ ΛΑΟΝ. ΣΚΛΑΒΕ ΛΑΕ ΞΥΠΝΑ ΕΠΙ ΤΕΛΟΥΣ

ΣΚΡΙΠ

• ΖΗΤΩ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ!                                                                        Ο ΧΘΕΣΙΝΟΣ ΠΑΛΛΑΪΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΛΑΤΡΕΥΤΟΥ ΑΝΑΚΤΟΣ. Η ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΝ. ΔΕΞΙΩΣΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ. Η ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΛΑΜΠΑΔΗΦΟΡΙΑ. Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ

«Μεγαλειώδης εν τη επιβολή του ο χθεσινός συναγερμός του ελληνικού λαού επί τη ονομαστική εορτή του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Από της ημέρας της αφίξεώς Του εις την Ελλάδα δεν εσημειώθη ο χθεσινός συγκλονισμός των Αθηνών»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΟ ΕΝΟΙΚΙΟΣΤΑΣΙΟΝ
• ΠΩΣ ΕΠΑΝΗΓΥΡΙΣΘΗ Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
• ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΚ ΒΕΛΓΙΟΥ
• ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ

«Κατά τους μεν απαισιοδόξους κύκλους το Ανατολικόν ζήτημα περιπλέκεται περισσότερον εκ της αυθάδους απειλής του Μουσταφά Κεμάλ, όπως εν συνεργασία μετά των Μπολσεβίκων επιτεθή και κατ’ αυτής της Κων/πόλεως και των Στενών, κατά τους ψυχραιμώτερον όμως εξετάζοντας τα ανατολικά πράγματα –και διά τούτο αισιοδοξωτέρους- το Ανατολικόν ζήτημα εξελίσσεται υπέρ ποτέ ταχέως και ομαλώς προς την οριστικήν του λύσιν»