Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Ενώ η ελληνική κυβερνητική αντιπροσωπεία συνεχίζει –χωρίς αποτελέσματα- τη διπλωματική περιοδεία στις συμμαχικές πρωτεύουσες, ο Κεμάλ προαναγγέλλει νέα επίθεση και ενθαρρυμένος από τις διμερείς συμφωνίες θέτει τους δικούς του όρους για να αποδεχθεί την έναρξη ειρηνευτικής διαδικασίας για το Ανατολικό…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΥΠΕΡΤΑΤΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ

«Υπό τοιούτους όρους η Ελλάς άλλην διέξοδον δεν έχει διά να εξεύρη την ησυχίαν αυτής και ειρήνην, εκτός των εκλογών. Όσον το ταχύτερον διενεργηθώσιν αύται τόσον μεγαλείτεραι δύνανται να ώσιν αι ελπίδες της εθνικής σωτηρίας, γινόμεθα δε διερμηνείς του λαϊκού φρονήματος διατυπούντες τα ανωτέρω. Παραθέτοντες δε και την προσθήκην, ότι το Στέμμα οφείλει να υιοθετήση την ιδέαν των νέων εκλογών και να επιβάλη ταύτας, διατυπούμεν μίαν υπερτάτην εθνικήν επιθυμίαν, χάριν της οποίας ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος έχει την υποχρέωσιν να πρωτοστατήση»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΟΙ ΑΔΙΑΛΛΑΚΤΟΙ ΕΙΡΗΝΟΦΙΛΟΙ

«Τι ήθελαν άρα γε να είπη ο κ. πρωθυπουργός; Ότι αν η Τουρκία δεν δεχθή ειρήνην επί της βάσει της συνθήκης των Σεβρών η Ελλάς θα ίσταται με εσταυρωμένας τας χείρας εμπιστευομένη εις το άδηλον και αναμένουσα την αποκάλυψιν του από μηχανής Θεού; Ή ότι θα εδέχετο, λησμονούσα τας θυσίας της και τους αιματηρούς αγώνας της, να υποκλιθή πρό του Κεμάλ κάμνουσα διαρκώς υποχωρήσεις μέχρις ότου ευδοκήση ο εχθρός να μας δώση μίαν οιανδήποτε ειρήνην. Ημείς δε ν’ αποδεχθώμεν αυτήν απλώς χάριν της ειρήνης, αδιαφορούντες προς τας συνεπείας μιας επονειδίστου συνθηκολογήσεως;»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ

«Προκαλεί την κατάπληξιν η σημερινή ραδιοτηλεγραφική είδησις καθ’ ην οι ‘’Τάϊμς’’ συνιστώσιν εις τους Έλληνας να ελαττώσουν τας αξιώσεις των μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε να προβούν εις την εκκένωσιν της Μικράς Ασίας. […] Η Μικρασία θα παραμείνη ελληνική. Δεν υπάρχει εν Ελλάδι ο ικανός να διανοηθή παράδοσιν ελληνικών εδαφών εις τους απαισίους σφαγείς, εις τους αποτροπαίους τυράννους, εις τους ειδεχθείς καταλυτάς παντός ανθρωπίνου δικαιώματος»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΕΝ ΑΓΚΥΡΑ. ΣΥΝΕΖΗΤΗΘΗ Η ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΠΕΡΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΟΜΕΩΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ
• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ…

«Μετά τον Σαγγάριον, εις το επίβουλον του οποίου ρεύμα έπνιξαν τα παλαιά κόμματα την Μεγάλην Ελλάδα, ην εδημιούργησαν τόσοι άφωνοι ηρωϊσμοί, τόσαι άγνωστοι θυσίαι, τόσα εγκαρτερούντα μαρτύρια, ο Κεμάλ ον μεθύσκει κατά την στιγμήν ταύτην ο βαρύς λιβανωτός της συμμίκτου και γραφικής του αυλής, εις ην τους Τούρκους παρασίτους του διαγκωνίζουσιν οι Ευρωπαίοί του κόλακες, δεν αρκείται πλέον ουδ’ εις την πόλιν, ήτις φιλοξενεί τα οστά του Εδρενός, Έλληνος εξωμότου, την μνήμην του οποίου περιβάλλουσιν οι Τούρκοι διά λατρείας θρησκοπαθούς. Αξιοί και την επανόρθωσιν των διαπραχθεισών εν Μικρά Ασία καταστροφών! Ακόμη ολίγον αν παραμείνη ο κ. Γούναρης εις την αρχήν, ο Μουσταφά Κεμάλ θ’ απαιτήση και την Εύβοιαν…»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΕΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΝ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΕΚ ΛΟΝΔΙΝΟΥ
• Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ ΕΝ ΣΜΥΡΝΗ
• ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ

«Αόριστα μάλλον και ασαφή ως προς τας ελπίδας του δανείου, εις το οποίον ‘’η Βρεττανική Κυβέρνησις θεωρεί επιθυμητόν να δοθή προτίμησις’’ προφανώς υπό Αγγλικών κεφαλαίων, σαφέστερα και μάλλον κατηγορηματικά ως προς το δικαίωμα της Ελλάδος να ενεργήση την διοικητικήν οργάνωσιν των κατεχομένων Μικρασιατικών εδαφών. […] Ημείς κατέχομεν, και οργανούμεν, και διοικούμεν, και εκμεταλλευόμεθα. Και θα τα κατέχωμεν μονίμως και ανεπιστρεπτί, εφ’ όσον ο Κεμάλ ζητεί να τα εκκενώσωμεν, χωρίς να έχη την δύναμιν να μας αναγκάση προς τούτο»

• ΓΑΛΛΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ. ΟΜΟΛΟΓΙΑΙ ΤΩΝ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΩΝ. ΑΝΤΙ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑΝ ΚΑΜΠΗ ΠΡΟΣ ΝΟΤΟΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΥ

«Έσχεν η Ελλάς το δυστύχημα να τυραννηθή επί τριάμισυ χρόνια από ένα Δικτάτορα και μίαν σπείραν, η οποία εδαπάνησεν αφειδώς τα εκατομμύρια του Ελληνικού Λαού διά να τον δυσφημήση παντού ως αχάριστον και ως επίορκον και ως δολοφόνον, εν πλήρει γνώσει του ότι το έργον της ανθελληνικής εκείνης προπαγάνδας δεν θα ετελείωνε τον μέγαν πόλεμον. […] Ευτυχώς ο Ελληνικός Λαός αποκομίζει από την ιστορίαν ταύτην ένα μεγάλο μάθημα, και αυτό είνε ότι δεν πρέπει να φανή επιεικής προς τους δημιουργήσαντας το μέγα τούτο ρεύμα των κατά της Ελλάδος ξένων αντιπαθειών» 

• ΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΑΣΙΝ ΤΗΣ ΠΥΡΑΜΙΔΟΣ

«Ποίος θα είνε ο Ηρακλής, ο οποίος θ’ αναλάβη τον άθλον να οικοδομήση τα ερείπια που θα εγκαταλείψη φεύγουσα η Ηωμένη; Ιδού το ζήτημα. Λαοί με την ζωτικότητα του Ελληνικού δεν χάνονται, βέβαια, διότι είχαν την ατυχίαν να κυβερνηθούν από ανικάνους. Αλλ’ είνε τραγικόν δι’ ένα λαόν, ο οποίος ώρμησεν ελαφρός και ευκίνητος και επλησίασε την κορυφήν της πυραμίδος, να ανακαλύπτη έξαφνα ότι ευρίσκεται πάλιν εις την βάσιν της και πρέπει να ξαναρχίση απ’ αρχής»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΘΛΙΒΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

«Αλλά ποία Ελληνική ψυχή δεν αιμάσσει προ των πληγμάτων, τα οποία καταφέρουν εναντίον του Ελληνικού ονόματος, της Ελληνικής αξιοπρεπείας, της Ελληνικής τιμής, οι Τούρκοι, οι ηττημένοι του μεγάλου πολέμου, αυτοί οι οποίοι έπτεισσον προ ολίγου ακόμη ενώπιόν μας και ο φόβος τους είχε μεταβάλει εις ραγιάδες; Είναι δε αφάνταστος η τουρκική θρασύτης και ιταμότης! […] Είνε ανάγκη άρα γε να ομιλήσωμεν περί των αιτίων της τοιαύτης μεταστροφής των πραγμάτων εν Κων/πόλει; Όχι βεβαίως. Απλώς υπογραμμίζομεν τα γεγονότα, γεγονότα χαρακτηρίζοντα άπαξ έτι τα χάλια εις τα οποία κατηντήσαμεν…»

• ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ Η ΓΑΛΛΟΚΕΜΑΛΙΚΗ

Η ΓΑΛΛΙΑ ΔΙΔΕΙ ΠΟΛΛΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΛΑΒΗ ΤΙΠΟΤΕ. ΣΧΟΛΙΑ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΕΛΒΕΤΙΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ

• ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ

Ο βίος των Εκπαιδευτικών εις τας Ν. Χώρας μέχρι της αφομοιώσεως του 1914. Οι Έφοροι εν σχέσει προς αυτούς. Πλήρης χρεωκοπία του Εφορειακού συστήματος

ΠΑΤΡΙΣ

• ΑΚΡΙΒΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ
• Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΓΑΛΛΟΥ ΠΡΟΕΣΒΕΥΤΟΥ κ. ΝΤΕ ΜΠΙΓΥ ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ
• ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ

«Ο κ. Γούναρης δεν φαίνεται διατεθειμένος να επιστρέψη με τας χείρας κενάς, ως είπεν. Αλλ’ ημείς δεν ηγείραμεν τοιαύτην αξίωσιν, ως είπομεν και άλλοτε. Θα μας αρκέση εάν επιστρέψη με ελαφρότερους τους ώμους, αποτινάσσων την επί του στήθους της Ελλάδος επικαθημένην νόταν της 20^ης Νοεμβρίου. Εάν τούτο δεν επιτύχη, ουδέν επέτυχε και ουδεμία προσδοκωμένη ανακοίνωσις δύναται να καθησυχάση την ευλόγως ανησυχούσαν Κοινήν παρ’ ημίν Γνώμην»

• ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ
• Η ΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΕΤΕΡΑ ΠΛΕΥΡΑ

«Ο Κεμάλ δεν ανέμεινε καν ν’ ακούση τους όρους των Συμμάχων. Ενθαρρυνθείς εκ των συναφθεισών συμφωνιών, ανήγγειλεν ήδη τους ιδικούς του, των οποίων προσθέτει ότι δεν σκοπεύει να παραιτηθή. Και είνε αυτοί η εκκένωσις της Σμύρνης και της Θράκη, η αναγνώρισις της Τουρκικής ακεραιότητος, η απόδοσις των Στενών εις την Τουρκίαν. […] Πιστεύομεν ότι ο κ. Πρωθυπουργός κατά τις μετά των Άγγλων επισήμων συνδιαλέξεις του θα έθιξε τα ζητήματα ταύτα. Αλλά και θα εφρόντισε να καθορίση εκ των προτέρων την θέσιν της Ελλάδος εν τη περιπτώσει της επιμονής του Κεμάλ εις τους εξαγγελομένους όρους του»

• ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ. ΘΑ ΕΙΡΗΝΕΥΣΗ ΔΙΑ ΠΑΝΤΟΣ ΤΡΟΠΟΥ ΜΕ ΤΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΑ ΝΑ ΜΑΣ ΠΛΗΞΗ ΑΠΟΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟΥΣ!

ΠΡΩΪΝΗ

• Ο ΠΡΩΤΟΣ ΔΙΑΞΙΦΙΣΜΟΣ

«Ουδείς δε γνωρίζει ποίον θα υπάρξη το όριον της ενδοτικότητος της Αγγλίας και επί ποίου χαρακώματος θα υψωθή ανέκκλητος. Ό,τι όμως διαβλέπει τις ασφαλώς επί του προκειμένου, είνε το αδύνατον της εφαρμογής της Γαλλο-κεμαλικής Συνθήκης, την οποίαν η Γαλλία θα απολέση, όπως απώλεσε μετά της υπογραφής και τα ίχνη του γοήτρου αυτής μεταξύ του πολιτισμένου κόσμου. Τα δε σύννεφα, τα οποία συσωρεύει καθ’ ημών η Γαλλία θα διαλυθούν θάττον ή βράδιον, ίσως υπό του ανέμου ίσως υπό του πυρός»

• Η ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Η ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

«Η Κωνσταντινούπολις προαναγγέλελι νέαν επίθεσιν του Κεμάλ. Κατά πληροφορίας εξ Ανατολής, ο Τούρκος Αρχιστράτηγος ανεχώρησε διά το Μέτωπον. […] Αλλά την επίθεσιν την προαναγγέλλουν διά να μην την επιχειρήσουν, την προαναγγέλλουν διότι, ακριβώς, δεν είνε εις θέσιν να την επιχειρήσουν, την προαναγγέλλουν διότι αισθάνονται την ανάγκην να προσφέρουν εις τους φίλους των, εις τους εν τω εξωτερικώ συνηγόρους των, μίαν εξήγησιν της δυσχερούς στρατιωτικής των θέσεως, το επιχείρημα με το οποίο θα καλυφθή η πολεμική των αδυναμία, κατά την κρίσιμον ταύτην στιγμήν κατά την οποίαν πρόκειται, ίσως, να κριθή η τύχη του ζητήματός των»   

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΡΓΑΤΕΣ, ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΤΗ ΡΩΣΣΙΑ ΝΑ ΝΙΚΗΣΗ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ
• Χωρίς τίτλο εξ αιτίας της λογοκρισίας

«Ημείς δεν εδέχθημεν την συνεργασίαν των εις τας εκλογάς. Εγνωρίζομεν ότι διέθετον περισσότερα από το Κόμμα μας προπαγανδιστικά μέσα και ότι ηδύναντο να παραπλανήσουν τον λαόν, ακόμη και αυτήν την εργατικήν τάξιν, μέρος των ιδικών μας δυνάμεων και να επιτύχουν εις βάρος μας την νίκην των»

• ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΑΘΟΥΝΤΑΣ

ΣΚΡΙΠ

• ΤΟ ΔΙΑΔΟΧΙΚΟΝ ΖΕΥΓΟΣ ΘΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΗ ΕΙΣ ΣΜΥΡΝΗΝ
• ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΙΚΗ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ ΤΟΥ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ
• ΟΥΤΕ ΤΟ ΕΝ ΟΥΤΕ ΤΟ ΑΛΛΟ

«Επί ένα αιώνα ήσκησε τόσον γόητρον το Γαλλικόν όνομα εν Ανατολή, ώστε δι’ Ελληνικών ιδρώτων ετράφησαν αι γαλλικαί επιχειρήσεις και δι’ Ελληνικών ψυχών τα ευαγή ιδρύματα των προσηλυτιστών. Ακόμη και αυτήν την γλώσσάν μας ελησμονήσαμεν χάριν της Γαλλικής. Τώρα ήλθεν ο καιρός να κάμωμεν και ημείς οι Έλληνες ολίγην Ελληνικήν πολιτικήν και Ελληνικήν διδασκαλίαν. Το Κράτος ας εξακολουθή τας υποκλίσεις του. Ο λαός όμως θα κάμη τας σκέψεις του. Εκείνοι, οίτινες λησμονούν το καλόν, είνε αχάριστοι. Εκείνοι όμως, οίτινες λησμονούν το κακόν, είνε ηλίθιοι! Δεν είμεθα ούτε το εν ούτε το άλλο»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΜΑΚΡΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. ΜΕΤΡΑ ΔΙΑ ΗΝ ΑΜΥΝΑΝ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
• Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΕΙΣ ΣΜΥΡΝΗΝ

«Εις τας κομπορρημοσύνας του Κεμάλ και τας διαφόρους ατασθαλίας μερίδος του ευρωπαϊκού τύπου, καθώς και εις τας απαισιόδοξας ενίων πατριωτών, η Ελληνική κυβέρνησις δίδει την αξιοπρεπεστέραν απάντησιν, την δηλωτικήν της ακλονήτου θελήσεως του Έθνους. Η Α.Β.Υ. ο Διάδοχος Γεώργιος εγκαθίσταται μονίμως εις Σμύρνην […] Τοιουτοτρόπως δημιουργείται γεγονός, το οποίον καμμία βία δεν είνε δυνατόν ν’ ανατρέψη πλέον»

• ΤΟ ΦΟΡΤΗΓΟΝ ΠΛΟΙΟΝ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ