Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 13 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Το διανεμηθέν σχέδιο των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων καθώς ‘’περικλείει τοιαύτας αντιφάσεις και προξενεί την εντύπωσιν τόσον προχειρολόγου σπουδής’’ αποτελεί αντικείμενο έντονης κριτικής και αφορμή ανάλογης αρθρογραφίας… Προβληματισμός και ‘’αν είνε κατάλληλος εποχή τοιαύτης συζητήσεως, η στιγμή καθ’ ην η ψυχή του Έθνους στρέφεται αγωνιώσα προς τα πεδία εις τα οποία θα δώσωσιν αποφασιστικήν φυλετικήν μάχην’’…  Συγχρόνως, άρθρα για την πολιτική του Κεμάλ έναντι Συμμάχων και Μόσχας, την κατάσταση που έχει προκληθεί με αφορμή τη Σιλεσία, αλλά και τη μόδα…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΙ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΠΑΘΟΝΤΩΝ

«Η δε Κυβέρνησις, η οποία επέδειξεν αδικαιολόγητον αυστηρότητα εναντίον των υποδιδασκάλων, οι οποίοι επί τέλους δεν έπραξαν τίποτε άλλο εκτός της απαγγελίας των συνήθων μωριών περί ‘’προδοσίας και αρχηγού της φυλής’’, δεν ετόλμησε να θίξη τους διαθέτοντας πραγματικήν εξουσίαν και μεταχειρισθέντας αυτήν διά την κατατυράννησιν του λαού. Εισηγήθη δε διά του συζητουμένου νομοσχεδίου και την ανάθεσιν εις αυτούς της εκδικάσεως των αποζημιώσεων των παθόντων, αλλ’ επί του σημείου τούτου οφείλει, εφόσον δεν δύναται να προβή εις άμεσον εκκαθάρισιν του δικαστικού κλάδου, ν’ αναθεωρήση τας σκέψεις της»

• ΜΙΑ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ ΣΥΣΤΑΣΙΣ

«Η απόπειρα ανατροπής καθεστώτος βασιζομένου επί μιάς κραταιοτάτης λαϊκής πλειοψηφίας αποτελεί εγκληματικήν παραφροσύνην […] Τούτου δεδομένου οι βενιζελικοί οφείλουν να σκεφθούν τας συνεπείας, τας οποίας θα έχη εν οιονδήποτε προς τον σκοπόν αυτόν τούτον τείνον παρακινδυνευμένον τόλμημα»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΑΡΧΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΣ

«Ποίος δεν είνε ενθουσιασμένος από το πολίτευμα ημών; Το δόγμα της λαϊκής κυριαρχίας διέπει αυτό καθ’ ολοκληρίαν. Εν τούτοις η λαϊκή κυριαρχία κατά το πλείστον διατελεί εν υπνώσει. Η πολιτική τεχνοτροπία κατώρθωσε να την περιαγάγη εις αφάνειαν. […] Το σύνταγμα θ’ αποβή έργον νέον. Διότι δεν αρκεί να καθιεροί απλώς την λαϊκήν θέλησιν, ως κυρίαρχον εξουσίαν αλλά και να βεβαιοί την έμπρακτον κατίσχυσιν των δικαιωμάτων της. Άλλως ουδέν αγαθόν θα προκύψη εκ των νέων μεταρρυθμίσεων»

ΕΘΝΟΣ

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΟΛΟΖΩΝΤΑΝΟΣ 1821-1921

«Ο Βενιζελισμός είνε ένας τιτάν. Ο Αντιβενιζελισμός είνε ένας νάνος. Νάνος μοχθηρός […] Δεν μας ενδιαφέρει η ζωή του βενιζελισμού. Μας ενδιαφέρει η ζωή του αριστουργήματός του. Διότι αυτό θα ζήση –αυτό θα μείνη- περισσότερο από μια ανθρώπινη ζωή. Τι απέμεινε από το Εικοσιένα μας; Το θαύμα μιάς ομοίας γιγαντομαχίας. Μία μικρή ελεύθερη Ελλάς. Είχε και εκείνη το Βενιζελισμό της. Όπως είχε και τον αντιβενιζελισμό της. Και Βενιζελισμός της, ήσαν εκείνοι οι θεόπνευστοι πολιτικοί που ηγωνίζοντο διά την ελευθερία της πατρίδος. Με τα όπλα και το αίμα και το χρήμα των. Και αντιβενιζελισμός της, εκείνοι που τους ερραδιουργούσαν, τους εσκότωναν, επλιατσικολογούσαν τους θησαυρούς τους Τουρκικούς.

• ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΧΕΙΜΑΡΡΑΣ ;

«Τι γίνεται το ζήτημα της Χειμάρρας; Η Κυβέρνησις δεν έχει ν’ ανακοινώση τίποτε επί του προκειμένου ή μήπως στερείται πληροφοριών; […] Δι’ όνομα όμως του Θεού, ας διαφωτίση η Κυβέρνησις την Κοινήν Γνώμην την ευλόγως ανησυχούσαν διά την παρατεινομένην επίσημον σιγήν»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΑΓΓΛΟΣ ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΝΕΧΩΡΗΣΕΝ ΕΣΠΕΥΣΜΕΝΩΣ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ
• ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

«Θα ερωτήση (ο ελληνικός λαός) αν είνε κατάλληλος εποχή τοιαύτης συζητήσεως, η στιγμή καθ’ ην η ψυχή του Έθνους στρέφεται αγωνιώσα προς τα πεδία εις τα οποία θα δώσωσιν αποφασιστικήν φυλετικήν μάχην τα τέκνα του και αν εξέφρασε ποτέ αυτό τον πόθον τόσον ριζικής του πολιτεύματός του μεταβολής. Καθ’ όσον αληθώς ενθυμούμεθα, ο αγών των κομμάτων της Ηνωμένης, ουδέποτε διηξήχθη υπέρ της προικοδοτήσεώς μας διά συνταγματικού χάρτου του συρμού : Εμεγαληγόρει διηνεκώς υπέρ περιφρουρήσεως και αναστηλώσεως του ‘’καταπατουμένου’’ και ‘’καταλυθέντος’’ πολιτεύματος»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΔΙΑΛΛΑΚΤΙΚΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΜΠΡΙΑΝ – Η ΑΓΓΛΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΙΛΕΣΙΑΝ
• ΠΩΣ ΕΜΦΩΛΕΥΕΙ Ο ΕΠΙΦΟΒΩΤΕΡΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΤΟ ΚΥΚΛΩΤΙΚΟΝ ΣΧΕΔΙΟΝ ΤΗΣ ΚΟΝΣΟΥΛΤΑΣ – ΜΥΣΤΙΚΗ ΙΤΑΛΟ-ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΑ – Ο ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ – ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΙΤΑΛΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΛΩΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΩΝ

«Η Ελληνοτουρκική έρις καθόλου απίθανον μετά πάροδον μικρού χρονικού διαστήματος να εκτυλιχθή εν Ανατολή εις Ελληνοτουρκικήν ειρηνικήν συνεργασίαν. […] Η και εις το παρόν επικίνδυνος αλλά και εις το μέλλον ακόμη πλέον επίφοβος εχθρότης την οποίαν η Ελλάς οφείλει και να εκτιμήση δεόντως και να εξουδετερώση καταλλήλως, είνε εκείνη την οποίαν ψυχραίμως, μεθοδικώς και επιδεξιώτατα πρεσβεύει, συμβολίζει και καλλιεργεί μία άλλη Δύναμις : Η ΙΤΑΛΙΑ»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΩΣ

«Υπάρχει τις δυνάμενος να είπη εν συνειδήσει, ότι τινές των συνεργατών του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως αποτελούν αληθείς παράγοντας προόδου και ότι εν τη διευθύνσει των κοινών δεν αποτελούν άρνησιν; Ή μήπως δύναταί τις να υποστηρίξη σοβαρώς, ότι εγένετο εν τη Κυβερνήσει συσσώρευσις πολιτικής διανοητικότητος και ότι το θερμουργόν εκ του κόμματος του εκ Πατρών χρηστού πολιτικού ανδρός συνέρρευσε προς τας υπουργικάς έδρας και αγωνίζεται τον καλόν αγώνα;»

• ΝΑ ΣΤΡΑΤΕΥΩΝΤΑΙ

«Θα είμεθα περισσσότερον ωφέλιμοι εις τας γυναίκας αν υπεδεικνύομεν εις αυτάς ότι με το να ψηφίζουν δεν αποκτούν κανέν εξαιρετικόν αξίωμα, καμμίαν εξαιρετικήν θέσιν εις την κοινωνίαν. Αποκτούν όμως θέσιν και αξία όταν περιορισθούν εις τα καθήκοντα και τα έργα τα οποία απορρέουν εκ της γυναικείας φύσεως και εκ του προορισμού των. Η κοινωνία της έδωκε την θέσιν της εις το σπίτι της. Την ωνόμασεν οικοδέσποιναν και αυτό είνε το υψηλότερον και αξιοπρεπέστερον αξίωμά της»

ΕΣΤΙΑ

• ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ;

«Αφ’ ης στιγμής αρχίζουν να ομολογούν ότι τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, τους εγκαταλείπει και ένα στοιχείον απαραίτητον εις τους πολιτικούς αγώνας, η αυτοπεποίθησις. Χωρίς και αυτό ακόμη το εφόδιον, πώς θα προχωρήσουν οι άνθρωποι, των οποίων διαρκώς ελαττώνεται ο ζήλος και η μαχητική δύναμις, και οι οποίοι βλέπουν διαρκώς να πολλαπλασιάζωνται γύρω των τα εμπόδια και εμπρός των οι φραγμοί;»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΑΞΙΟΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΕΩΣ

«Εις τόσον ποταπούς συναδέλφους επιδιώκοντας μετά τοιαύτης σατανικότητος την δολοφονίαν του άλλου δεν έχομεν ν’ απαντήσωμεν. Αφήνομεν τον κίτρινον σίελόν των να αποτυπούται όπως θέλη εις τας στήλας της εφημερίδος των»

• Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΚΕΜΑΛ – Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ΔΙΕΒΙΒΑΣΕ ΝΕΑΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – Η ΓΑΛΛΙΑ ΘΑ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΑΥΤΑΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΑΔΙΑΛΛΑΚΤΟΣ ΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΕΜΑΛ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΘΕΣΙΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΝΑ ΕΠΩΦΕΛΗΘΩΜΕΝ ΤΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ – Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝ ΑΝΑΤΟΛΗ

«Αι συμφωνίαι των Κεμαλικών μετά της Γαλλίας και Ιταλίας τείνουν εις ΠΛΗΡΕΣ ΝΑΥΑΓΙΟΝ πρό της κυρώσεώς των υπό της Συνελεύσεως της Αγκύρας. […] Αι κρατήσασαι γνώμαι εν Αγκύρα είνε, ότι αι συμβάσεις είνε βαρείαι ιδία από οικονομικής απόψεως, καθόσον παραχωρούν εις την Ιταλογαλλικήν εκμετάλλευσιν το μεγαλείτερον και άριστον τμήμα της Μικράς Ασίας. […] Εις τους διπλωματικούς κύκλους του Λονδίνου η επανάληψις της αδιαλλάκτου στάσεως των Κεμαλικών απέναντι των Συμμάχων χαρακτηρίζεται ως σημαίνουσα ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, όπως εντείνη τας πολιτικάς και πολεμικάς προσπαθείας της διά την ακεραίαν εφαρμογήν της συνθήκης των Σεβρών»

• ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑ

«Η υποστήριξις των εξωτερικών συμφερόντων της Ελλάδος είνε η μόνη εξασφαλίζουσα τα Γαλλικά συμφέροντα πολιτική και εκυψούσα το γόητρον της Γαλλίας εν Ανατολή»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΑΝΑΓΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΛΑΟΥ

«Και ενώ βλέπομεν τον στρατόν διαπνεόμενον από ενθουσιασμόν ακράτητον και εκδηλούντα εν τη ηθική εμφανίσει του την απόλυτον θέλησιν της νίκης, η εσωτερική, πολιτική και κοινωνική της χώρας παράστασις υστερεί. Δεν υπάρχει η ευκταία και απαραίτητος ηθική αρμονία μεταξύ του πολιτικού και του στρατιωτικού μετώπου»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΑΙ ΠΕΡΙΦΗΜΟΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ – Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ
• ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ ΚΕΜΑΛ – Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΜΟΣΧΑΣ-ΑΓΚΥΡΑΣ – ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΝ ΩΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟΝ
• ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

«Και δεν δικαιούται ο λαός να ζητήση δημοψήφισμα, ούτε εις το κυρίως ενδιαφέρον αυτόν ζήτημα του πολέμου, ούτε επί του προϋπολογισμού, ούτε επί δικαστικών και διοικητικών κωδίκων, ούτε καν επί νόμων φορολογικών ή στρατολογικών. Ο βασιλεύς μόνος έχει δικαίωμα να προκαλέση δημοψήφισμα επί των τελευταίων τούτων ζητημάτων ! πράγμα που βεβαίως ουδέποτε θα συμβή !»

ΣΚΡΙΠ

• ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΩΝ ΑΙΜΑΤΗΡΩΝ ΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

Ποία τα ακρινή αίτια των αιματηρών τούτων γεγονότων άγνωστον. Αλλά πάντως τείνει τις να πιστεύση ότι προς τας υποκινήσεις ταύτας δεν είνε ξένος δάκτυλος και ιδίως ο δάκτυλος του Κεμαλισμού, ο οποίος θα ηδύνατο ν’ αποκοπή εγκαίρως πριν ή υψωθή τόσον αυθάδης και τόσον προκλητικός»

• ΕΠΕΔΟΘΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΡΕΣΒΕΥΤΑΣ Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
• Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

«Κατά τα νυκτερινά τηλεγραφήματα η εκ του σιλεσιανού ζητήματος δημιουργηθείσα κατάστασις, εξελίσσεται λίαν επικινδύνως. Η επίθεσις των γερμανικών στρατευμάτων κατά των δυνάμεων του Κόρφαντι, περιέπλεξεν ούτως τα πράγματα, ώστε ουδείς να δύναται πλέον να αισιοδοξή διά την αισίαν έκβασιν αυτών»

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΙΛΕΣΙΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΚΗΝ ΒΟΥΛΗΝ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΣΥΝΤΑΚΤΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ

«Η όλη εξέλιξις της καταστάσεως υπήρξε τοιαύτη ώστε να δικαιολογήται η βραδύτης η μέχρι τούδε. Δεν έπαυσεν όμως ο Ελληνικός λαός να έχη υπόψη του ότι ο κεφαλαιώδης λόγος της συγκροτήσεως της Συνελεύσεως ταύτης ήτο και είνε ο καταστατικός χάρτης του κράτος υπό την μορφήν υφ’ ην επιβάλλεται να χαραχθή μετά την επέκτασιν της Ελλάδος και συμφώνως προς τας νεωτέρας αντιλήψεις»

• ΤΑ ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΡΗΤΗΣ