Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό Τύπο, υποστηρίζουν ότι ο Γούναρης δέχθηκε ‘’μεσολάβησιν των Συμμάχων επί τη βάσει του συμβιβασμού του προταθέντος κατά την Διάσκεψιν του Λονδίνου κατά τον παρελθόντα Μάρτιον’’, πρόταση η οποία τότε είχε απορριφθεί από την ελληνική πλευρά. Η αρνητική αυτή προοπτική, γίνεται αντικείμενο σκληρής κριτικής και οι ευθύνες επιρρίπτονται στην κυβέρνηση και τους ανεπιτυχείς χειρισμούς της επί σειρά μηνών… Υπάρχουν ωστόσο και οι φωνές που χαρακτηρίζουν καθήκον του Γούναρη ‘’να διαδηλώση την Ελληνικήν μετριοπάθειαν (…) στέργουσαν να ικανοποιήση την Τουρκικήν ευθιξίαν’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΜΑΡΤΙΟΥ

«Κατά τας σημερινάς τηλεγραφικάς εκ Λονδίνου ειδήσεις ο κ. Γούναρης εδήλωσεν ότι είνε διατεθειμένος να δεχθή την μεσολάβησιν των Συμμάχων επί τη βάσει των προταθέντων κατά την Διάσκεψιν του παρελθόντος Μαρτίου όρων συμβιβασμού, δι’ ων θα επήρχετο αναθεώρησις της Συνθήκης των Σεβρών εις βάρος της Ελλάδος […] Έπρεπε δε να υποβληθή η χώρα μας εις όσας υπεβλήθη δαπάνας και θυσίας –κείμενο κομμένο από λογοκρισία- διά να επανέλθη η Κυβέρνησις εις τας παλαιάς προτάσεις, τας οποίας είχεν απορρίψει»

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ ΤΩΝ ‘’ΤΑΪΜΣ’’

«Ως είνε γνωστόν η Αγγλική εφημερίς αντιπολιτεύεται την σημερινήν Κυβέρνησιν εν Αγγλία και ιδίως τον κ. Λόϋδ Τζώρτζ. […] Η Ελλάς θα προσέξη εις πάσαν συμβουλήν, εφ’ όσον δι’ αυτής δεν παροτρύνεται να εγκαταλείψη εις την αβεβαιότητα ομαίμονας πληθυσμούς, αναπνέοντας τον αέρα της Ελληνικής ελευθερίας […] Αναμφισβητήτως δε συμβουλαί καθώς αι διδόμεναι υπό των ‘’Τάιμς’’ ουδόλως συντελούσιν εις εξυπηρέτησιν του συμφέροντος της ειρήνης. Εν τη περιπτώσει ταύτη η Ελλάς με λύπην της μεν θα εγκαταλείψη την ειρηνικήν της προσπάθειαν»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

«Τι εμεσολάβησεν από του παρελθόντος Μαρτίου, ώστε να προτείνη σήμερον η Ελλάς ό,τι τότε προσφερόμενον απέρριψε; Μόνον μία ήττα, μόνον μία κατατρόπωσις, μόνον μία καταστροφή θα ηδύνατο να δικαιολογήση τοιαύτην στυγεράν του Έθνους αυτοκαταδίκην. […] Δεν πιστεύομεν λοιπόν, ότι είνε δυνατόν η Κυβέρνησις να διενοήθη κάν τοιαύτην υποχώρησιν, ήτις θα ήτο η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ.[…] Έν έθνος δεν προτείνει μόνον την εις θάνατον καταδίκην του. Δεν αυτοκτονεί […] Εάν υπάρχει τις όστις θα έπρεπε να σκέπτεται περί συμβιβασμού, αυτός είνε ο Κεμάλ»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ΣΥΝΑΠΤΕΙ ΔΑΝΕΙΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗΝ. ΚΕΜΑΛΙΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ ΑΝΑ ΤΗΝ ΔΥΣΙΝ

«Η Εθνοσυνέλευσις της Αγκύρας απεφάσισεν όπως σταλώσιν εις γαλλίαν, Αγγλίαν και Ιταλίαν αντιπρόσωποι, με τον σκοπόν όπως εκθέσωσιν εις τας Δυνάμεις ταύτας τους όρους υφ’ ούς δέχεται ειρήνην η κυβέρνησις της Αγκύρας»

• Ο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΦΕΫΛΕΡ ΔΙΑ ΤΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΕΝΑΣ ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΝ. ΘΑ ΗΤΟ ΤΕΛΕΙΟΤΕΡΟΣ ΕΑΝ ΠΕΡΙΕΦΡΟΝΕΙ ΟΛΙΓΩΤΕΡΟΝ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟΝ. ΠΩΣ ΕΞΗΓΟΥΝΤΑΙ ΑΙ ΜΕΓΑΛΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑΙ. ΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ. Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ. ΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΦΙΟΝ-ΚΑΡΑΧΙΣΣΑΡ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΠΡΟΧΘΕΣΙΝΗ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΣ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ
• Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΑΠΟΨΙΣ ΘΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΕΙΣ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟΝ
• ΝΕΑ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
• Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ

Ο ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ Ο ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟΣ ΦΙΛΟΣ ΜΑΣ. ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΣΜΟΥ! ΠΟΙΑΝ Η ΕΛΛΑΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

• ΝΕΟΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ!

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ. ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΙΣΤΟΡΟΥΝΤΕΣ ΤΗΝ ΔΟΞΑΝ ΤΩΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

«Η Κων/πολις εμφανίζεται και πάλιν διαλλακτική, ενώ η Άγκυρα υψούται επί των πτερνών της αδιάλλακτος […] Απέναντι της τακτικής ταύτης, η Ελλάς παραμένει ψύχραιμος και αδιατάρακτος φρουρός των δικαίων της […] Εάν ο Κεμάλ και οι σύμμαχοί του ζητούν την Μικράν Ασίαν, ας έλθουν να την καταλάβουν, εάν δε επιθυμούν την Σμύρνην, ας τολμήσουν να επέλθουν κατ’ αυτής. Τα τέκνα του Ελληνισμού παραμένουν εκεί άγρυπνα με τα όπλα ανά χείρας»

ΕΣΤΙΑ

• Χωρίς τίτλο, λόγω λογοκρισίας

«Οκτώ σχεδόν μήνας μετά την εποχήν εκείνην ο κ. Γούναρης, ευρισκόμενος πάλιν εις το Λονδίνον, επανέρχεται εις το σημείον, εις το οποίον ευρίσκετο τότε. Αλλ’ επανέρχεται με μερικάς διαφοράς και υπό όρους πολύ δυσκολωτέρους […] Ο Κεμάλ, ακαταπονήτως εργασθείς επί του διπλωματικού πεδίου, επέτυχε συνθήκας και συμμαχίας, τας οποίας δεν είχε τότε. […] Και η Ελλάς εις το μεταξύ απεμονώθη περισσότερον, εξηντλήθη οικονομικώς, υπέστη τρομακτικήν αφαίμαξιν και προσέφερε θυσίας, των οποίων την ικανοποίησιν δεν βλέπει» 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

«Αλλά οι σύμμαχοι έχουν την αντίληψιν ότι η αυτοτέλεια και η απομόνωσις δεν είναι επιτετραμμένη ούτε εις τα μεγάλα και ισχυρά κράτη, η επίσημος Αγγλία δεν διαβλέπει εις την Γαλλοκεμαλικήν τίποτε το τρομερόν και απειλητικόν διά τα Αγγλικά συμφέροντα και υπάρχει επισήμως βεβαιωμένη η συμφωνία των τριών συμμάχων όπως από συμφώνου επιληφθούν του Ανατολικού ζητήματος και συνεπώς της Ελληνικής υποθέσεως όταν επιστή η κατάλληλος στιγμή. Αυτή είναι η αλήθεια των πραγμάτων»

• Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΟΛΟΥ. ΔΙΑΒΗΜΑ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΕΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ ΠΑΡΑ ΤΗ ΟΥΓΓΑΡΙΑ. ΤΟ ΙΡΛΑΝΔΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΙΣΗΛΘΕΝ ΕΙΣ ΟΞΥΤΑΤΟΝ ΣΗΜΕΙΟΝ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΟΧΙ ‘’ΕΙΡΗΝΟΠΟΛΕΜΟΝ’’!

«Αφού διέπραξεν ο κ. Γούναρης το σφάλμα να απορρίψη προ μηνών ικανών την Αγγλικήν πρότασιν της μεσολαβήσεως και εσκέφθη τώρα μόλις να την επικαλεσθή, το σφάλμα θα είναι ακόμη μεγαλείτερον, διά να μη είπωμεν ασύγγνωστον, εάν γείνη αποδεκτή πρότασις ή γνώμη, η οποία θα έχη ως αναγκαίον επακολούθημα την επί μακρότερον χρόνον παράτασιν της παρούσης καταστάσεως […] Ό,τι εμίσησε και κατεδίκασεν η Ελληνική συνείδησις, υπήρξεν η εκκρεμότης, το αβέβαιον, τα ημίμετρα και η ένοπλος αδράνεια, την οποίαν άλλοτε η φιλοπαίγμων λαϊκή διάθεσις απεκάλεσεν επί των ημερών του αειμνήστου Δηλιγιάννη ‘’ΕΙΡΗΝΟΠΟΛΕΜΟΝ’’!»

• ΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΙΝ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΟΜΗΤΟΣ ΜΠΟΣΔΑΡΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΕΜΑΛΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

«Αλλ’ ο Κεμάλ, εξαποστέλλων εις το Λονδίνον, όπου εννοεί ότι ευρίσκεται σήμερον το κέντρον της βαρύτητος του Ανατολικού, τους αντιπροσώπους του, ετοιμάζει συγχρόνως, κατά νεωτέρας επιβεβαιώσεις πολλαπλών πηγών, και επίθεσιν κατά του Ελληνικού μετώπου εν Μικρά Ασία. […] Διά τούτο, ανεξαρτήτως όλως των εν Λονδίνω συνεννοήσεων και με την σταθεράν επίγνωσιν ότι οιαδήποτε σχετική προς το Ανατολικόν απόφασις συμμαχική δεν θα είναι δυνατόν να ανακοινωθή πρό της παρελεύσεως χρόνου αρκετού, η Ελληνική προσοχή ορθόν είναι να στρέφεται προς την κατεχομένην παρ’ ημών Μικρασιατικήν χώραν, της οποίας η ισχυρά κατοχή αποτελεί πάντοτε την εμπράγματον απάντησιν εις τας Κεμαλικάς ενεργείας, είτε επιχειρήση όντως την επίθεσίν του, είτε μη»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΥ

«Έσχεν η Ελλάς το δυστύχημα να τυραννηθή επί τριάμισυ χρόνια από ένα Δικτάτορα και μίαν σπείραν, η οποία εδαπάνησεν αφειδώς τα εκατομμύρια του Ελληνικού Λαού διά να τον δυσφημήση παντού ως αχάριστον και ως επίορκον και ως δολοφόνον, εν πλήρει γνώσει του ότι το έργον της ανθελληνικής εκείνης προπαγάνδας δεν θα ετελείωνε τον μέγαν πόλεμον. […] Ευτυχώς ο Ελληνικός Λαός αποκομίζει από την ιστορίαν ταύτην ένα μεγάλο μάθημα, και αυτό είνε ότι δεν πρέπει να φανή επιεικής προς τους δημιουργήσαντας το μέγα τούτο ρεύμα των κατά της Ελλάδος ξένων αντιπαθειών» 

• ΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

«Συμφέρει ήδη η επιστροφή εις τας προτάσεις εκείνας; Και μέχρι ποίου σημείου; Και θα δεχθή ο Κεμάλ την συμμαχικήν μεσολάβησιν την οποίαν φαίνεται έτοιμος υπό τινας προϋποθέσεις να δεχθή η Ελλάς; Άγνωστον. Το καθήκον του κ. Γούναρη είναι σαφές. Το καθήκον του συνίσταται εις το να προσαρμόση τας Ελληνικάς βλέψεις προς τας αντιλήψεις των τριών Μεγάλων Δυνάμεων. Εις το να διαδηλώση την Ελληνικήν μετριοπάθειαν, στέργουσαν να παραιτηθή ωρισμένων ωφελημάτων όπως διευκολύνη την άμεσον αποκατάστασιν της ειρήνης. Στέργουσαν να ικανοποιήση την Τουρκικήν ευθιξίαν μέχρις ενός σημείου»   

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΡΓΑΤΕΣ, ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΤΗ ΡΩΣΣΙΑ ΝΑ ΝΙΚΗΣΗ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ
• Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΣ

«Με δύο υπομνήματα το ένα κοντά στο άλλο προς το υπουργείο η Ιερά Σύνοδος της Ελλάδος απαιτεί να εξαιρεθούν από την απαλλοτρίωσι τα μοναστηριακά κτήματα. […]Οι άγιοι αυτοί τσιφλικούχοι πατέρες πάρα πολύ φροντίζουν για τα επίγεια αγαθά, χαρίζοντες φαίνεται στους κολλίγους και στους πααρακεντέδες τους την βασιλεία των ουρανών. Τα επανειλημμένα υπομνήματα κατά τας απαλλοτριώσεως αυτό δείχνουν. Ο κλήρος με τα διαβήματά του αυτά μπαίνει σε άμεση συμμαχία με τους τσιφλικάδες και τους τραπεζίτας»

ΣΚΡΙΠ

• ΟΙ κ.κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΚΑΙ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ ΣΥΝΗΝΤΗΘΗΣΑΝ ΜΕΤΑ ΤΟΥ κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ. ΜΑΚΡΟΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΕΠΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝ. ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ
• ΟΙ ΚΟΡΑΚΕΣ

«Σήμερον η μεν Ελλάς εδεκαπλασιάσθη, η δε Τουρκία μόλις μένει το έν δέκατον! Και όμως επί ολόκληρον τον 19^ον αιώνα απήλαυσε κατά κόρον των ευρωπαϊκών θωπειών και συμμαχιών και ενισχύσεων. Εν τούτοις δεν εσώθη. Οι κερδοσκόποι έκαμαν την δουλειά τους, αλλά και το πεπρωμένον επέτυχε το έργον του. Σήμερον δε, καθ’ ην ώραν όλοι οι κόρακες πτερυγίζουν προς το πτώμα της Αγκύρας, η Θεία Βουλή ετοιμάζει τας αποφάσεις της, τας οποίας βεβαίως δεν θα ματαιώσουν ούτε οι κερδοσκόποι, ούτε οι κόρακες!»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ

«Η μυστικότης, ήτις περιβάλλει την διεξαγωγήν των συνεννοήσεων τούτων, παρέχει ελπίδας ότι η Αγγλική Κυβέρνησις έλαβεν υπό σοβαράν έποψιν τας σχετικάς ανακοινώσεις του κ. Γούναρη επί του Ανατολικού ζητήματος, αλλ’ ότι αι συνεννοήσεις ευρίσκονται ακόμη εις το στάδιον των υπολογισμών και των κυμάνσεων, ούτως ώστε η επιφύλαξις να είνε επιβεβλημένη επί ζητημάτων τόσον λεπτής φύσεως»