Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 16 Απριλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Μεγάλη Παρασκευή του 1921. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, άρθρα αφιερωμένα στην κορύφωση του Θείου Δράματος και στο νόημα της θυσίας του Ιησού. Λεπτομέρειες από τη νίκη του στρατού στο Τουλού-Μπουνάρ, τονώνουν το ηθικό, επαναφέροντας ωστόσο στο προσκήνιο την απουσία ενημέρωσης της Δύσης. Και φυσικά, ‘’τον τρόπον της διαφημίσεως των Ελληνικών νικών πρέπει να συστηματοποιήση η Κυβέρνησις’’

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΤΑΧΕΙΑΣ ΝΙΚΗΣ

«Εις την συνείδησιν του Ελληνικού λαού ο παρών πόλεμος προβάλλει ως έννοια αναπόσπαστος από την εθνικήν ύπαρξιν και ως ανάγκη υπερτάτη εξασφαλίσεως των κεκτημένων, διά τα οποία εχύθησαν ποταμοί αιμάτων. Ηδύνατο και να μη γείνη ο πόλεμος αυτός. Αλλ’ η περί τούτου κρίσις απόκειται εις το μέλλον. […] Ο Ελληνικός λαός αντιπαρέρχεται προς στιγμήν το παρελθόν διά της ολοκληρωτικής προσηλώσεως αυτού εις τους σκοπούς του πολέμου. […] Δεν πρέπει να λησμονήσωμεν ότι ο Ελληνικός λαός δεν θέλει μόνον να νικήση, αλλά να νικήση ταχέως, προ παντός ταχέως»

• ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ

«Ο Μέγας Διδάσκαλος ο Σταυρωθείς εις τον Γολγοθάν, έδωσε την Ελευθερίαν, την Ισότητα, την Αδελφότητα. Τι αν δεν επεκράτησεν ακόμη τελείως το δόγμα Του, αν οι λόγοι Του παρερμηνεύθηκαν, αν επιτήδειοι διεστρέβλωσαν την ουσίαν των;»

• Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

«Μία κατήφεια είναι περιχυμένη παντού από πρωίας, αυτή η φύσις έχει κάτι το θλιβερόν και το πένθιμον, οι κώδωνες των ναών γεμίζουν τον αέρα με τους μοναδικούς τόνους των»

ΕΘΝΟΣ

• ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ

«Ευτυχώς η κοινότης των Ελληνογαλλικών συμφερόντων είνε τόσον προφανής, η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών επιβάλλεται τόσον αφ’ εαυτής, ώστε επιτρέπει την βάσιμον ελπίδα, ότι η Γαλλία θα θελήση και πάλιν να στηρίξη την Ανατολικήν πολιτικήν της επί της αγάπης ολοκλήρου του Ελληνικού λαού, η οποία παρά τας πλάνας της στιγμής και τα παροδικά θλιβερά γεγονότα, ουδέποτε εμειώθη»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΓΑΠΗ

«Τι σημαίνει αν βλάσφημα χείλη βεβαιούν, ότι το έργον του Υιού της Παρθένου υπήρξεν ανωφελές, ότι ετάφη πάλιν εις αμαρτωλόν έρεβος; […] Ας λέγουν ότι θέλουν μύοπες φιλόσοφοι! Το έργον Σου είνε ισχυρότερον του χρόνου, της αμαρτίας, της φθοράς, διότι αναθάλλει εντός μας κάθε έτος εις το ρήμα Σου, ως αι παρθενικαί βλαστήσεις του έαρος…»

• Η ΣΤΑΥΡΩΣΙΣ
• Η ΜΗΤΕΡΑ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΔΡΑΜΑΤΙΚΑΙ ΩΡΑΙ ΤΗΣ ΓΑΛΛΟ-ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ
• ΕΠΙΦΥΛΑΚΤΙΚΗ Η ΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ
• ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΣΤΙΓΜΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ – ΤΟ ΚΛΟΝΟΥΜΕΝΟΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΗΣ

ΑΝΤΑΝΤ – Ο ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΙΝ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ

«Η εξάρθρωσις της ‘’Αντάντ’’ και αν ακόμη κατ’ ουσίαν και κατά βάθος έχει συντελεσθή, δεν είνε δυνατόν όμως να ωμολογηθή. […] Η Γαλλία όμως θα ευρεθή προ μιάς βαθείας και οξείας οικονομικής κρίσεως, η οποία θα την πείση ότι η αλληλεξάρτησις των συμφερόντων των διαφόρων Ευρωπαϊκών κρατών είνε μία μεγάλη αλήθεια, την οποίαν κανείς δεν ημπορεί να παραγνωρίζη, και ήτις υπό το κράτος των ήδη σήμερον κυοφορουμένων περιστάσεων, θα επιβληθή, βαρεία μεν αλλά σωτηρία»

• ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

«Ο Χριστός αποθνήσκει σήμερα δι’ όλους, διά πλουσίους και πτωχούς, δι’ υπερηφάνους και ταπεινούς. Εις τους πολυθορύβους ναούς και τα ήσυχα εκκλησάκια. […] Εις τα απόμερα εκκλησάκια διατηρείται ακόμη η άνεσις της προσευχής, του προσκυνήματος. […] Πηγαίνετε εις αυτά σήμερα»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΔΡΑΜΑ

«Παγκόσμιον Δράμα εξειλίχθη και εξελίσσεται διά μέσου των αιώνων. Σκηνή του δράματος τούτου είνε το Σύμπαν, πρόσωπα η σύμπασα ανθρωπότητα, πάσαι αι Φυλαί της γης, από Αδάμ μέχρι της συντελείας του Κόσμου. [..] Η σύμπασα ανθρωπότης παρεξέκλινε και ηχρειώθη. […] Και αναφωνών από του Σταυρού το τετέλεσται, λύει την πλοκήν του Δράματος, ελευθεροί την Ανθρωπότητα, θραύει τα δεσμά και τας αλύσεις και δημιουργεί διά της Σταυρώσεώς Του νέαν τάξιν πραγμάτων»

• Η ΠΕΡΙΦΑΝΗΣ ΝΙΚΗ

«Τώρα, ότε καταφθάνουν αι λεπτομέρειαι της περιφανούς νίκης του ακαταμαχήτου στρατού μας εις το Τουλού-Μπουνάρ, κατανοείται και από ημάς τους ιδίους ποίαν σημασίαν είχεν η νίκη εκείνη διά τον όλον αγώνα. […] Πρέπει όμως εκάστη νίκη μας να μεταδίδεται καταλλήλως και εις τους ξένους, των οποίων είχομεν ανάγκην κατά την στιγμήν αυτήν. […] Τον τρόπον της διαφημίσεως των Ελληνικών νικών πρέπει να συστηματοποιήση η Κυβέρνησις»

ΕΣΤΙΑ

• ΠΡΟΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΑΣ

«Συκοφαντικώς και ανωνύμως και ανάνδρως κατήγγειλαν χθες ότι ενεργείται Κεμαλική προπαγάνδα εις τας Αθήνας, και ότι υπάρχουν μεταξύ μας ‘’ωρισμένοι’’ τραπεζίται και ‘’ωρισμένοι’’ δημοσιογράφοι και ‘’ωρισμένοι’’ ηττομανείς. Αλλά αν υπήρχον όλοι αυτοί, και τόσον ‘’ωρισμένοι’’ μάλιστα, τότε μοιραίως θα εσήμαινεν ότι δεν υπάρχει Κυβέρνησις»

• ΟΙ ΡΩΣΣΟΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ

Και περί μεν της βοηθείας την οποίαν παρέχουν τα Σοβιέτ εις τον Κεμάλ, αμφιβολία δεν επιτρέπεται. […] Το να μην ενισχύεται όμως ο Κεμάλ από τους Ρώσσους, οι οποίοι εφιλοξενήθησαν εις την Ελλάδα, ή εις την Κωνσταντινούπολιν, είνε έργον ενεργείας της Ελληνικής Κυβερνήσεως και δικαιοσύνης των Συμμάχων»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• …ΠΑΡΕΔΩΚΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ

«Δεν είνε θάνατος Ατόμου, αλλά θάνατος Καρδιάς, θάνατος Αγάπης. Και αι μυριάδες των ευλαβών, που αισθάνονται το σβήσιμό της, τρέχουν προς τον εσταυρωμένον, για να Τον βοηθήσουν και μη σβήση μαζί με την ζωή και η αγάπη Του, διότι ζωή χωρίς αγάπη είνε νύχτα χωρίς φως, άνθος χωρίς ευωδία, αγών χωρίς έπαθλο»

• Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΗΛΙΚΩΝ

ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΘΟΥΝ ΟΙ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΙ ΥΠΟ ΤΑ ΟΠΛΑ ΕΦΕΔΡΟΙ

ΠΑΤΡΙΣ

• Ο ΜΟΝΟΣ ΤΩΡΑ ΣΚΟΠΟΣ, ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

«ΕΙΣ ΟΥΔΕΜΙΑΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΝ θα εδέχετο το Κόμμα των Φιλελευθέρων να μετάσχη οπωσδήποτε των κυβερνητικών ευθυνών. […] Το Κόμμα των Φιλελευθέρων δεν θα μεταβάλη την στάσιν του. Δεν επιθυμεί να μετάσχη και ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΤΑΣΧΗ, εις την Κυβέρνησιν, διότι θέλει ν’ αφήση όλας τας ευθύνας εις τους πολιτικούς αντιπάλους του. […] Την ώρραν αυτήν το Κόμμα εις ένα και μόνον αποβλέπει σκοπόν : Να βοηθήση, όσον δύναται περισσότερον, εις την λυσιτελεστέραν διεξαγωγήν του Εθνικού μας αγώνος, χάριν της στερεώσεως της Μεγάλης Ελλάδος»

• Ο ΧΘΕΣΙΝΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ ΔΙΑ ΤΟ ΚΕΡΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ

ΣΚΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΑΝΟΝ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ

«Η πρωτεύουσα εξύπνησε χθες το πρωί στενώς πολιορκημένη. […] Εις κάθε γωνίαν, εις κάθε τρίστρατο, εις κάθε κέντρον πλατείας, εις κάθε υπόστεγον καφενείου είχον τοποθετηθή διπλοσκοποί και τριπλοσκοποί του ωραίου φύλου. […] Ο εχθρός ήτο αμείλικτος. Εννοούσεν αμέσως να λάβη επί τόπου την πολεμικήν αποζημίωσιν»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΖΗΤΗΜΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΝ ΑΛΛΑ ΠΡΟ ΠΑΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ

«Το ζήτημα της ενιαίας διοικήσεως των εν Κωνσταντινουπόλει συμμαχικών στρατευμάτων της κατοχής, αποκτά ευνόητον διά την Ελλάδα σημασίαν, κατά τας παρούσας μάλιστα στιγμάς. […] Μετά την έκρηξιν του Κεμαλικού κινήματος, τα συμμαχικά στρατεύματα της Κωνσταντινουπόλεως εχρησιμοποιήθησαν προς αποσόβησιν της επεκτάσεως της επιρροής της Αγκύρας πέραν του Βοσπόρου. […] Μετά την επίσημον πλέον συγχώνευσιν των δύο Τουρκιών, η θέσις και το έργον των συμμαχικών στρατευμάτων της κατοχής μετεβλήθησαν καθ’ ολοκληρίαν»

• ΝΗΣΤΕΙΑ

«Μπορούμεν να γδάρωμεν τον πλησίον μας κατά τας αγίας ταύτας ημέρας, αλλά απαραιτήτως οφείλομεν να αγνοήσωμεν και το έλαιον εις τα κουκιά. Η υγιεινή δεν λαμβάνεται διόλου υπ’ όψιν, ενώ διά να είνε κανείς καλός χριστιανός, πρωτίστως οφείλει να μην έχη βαρυστομαχιάν […] Λοιπόν ολίγον τι απερίσκεπτοι δεν είμεθα εις τας αντιλήψεις μας περί τροφής και πίστεως;»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΑΣ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ
• ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΝ ΧΑΟΣ

«Η πολιτική που εκληρονόμησε το σημερινόν καθεστώς από το προκάτοχόν του και που εννοή να συνεχισθή, η πολιτική των δαπανηρών πολεμικών περιπετειών, είνε εκείνη που δημιουργεί την οικονομικήν κρίσιν, που οδηγεί την χώραν ολοταχώς προς την οικονομικήν καταστροφήν»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΝΕΑ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕXΘΡΟΠΡΑΞΙΩΝ

«Αλλά οι Γάλλοι δεν βλέπουν ή μάλλον δεν θέλουν να βλέπουν σήμερον τον κίνδυνον, τον οποίον ενισχύουν, υποστηρίζοντες την διακοπήν των εχθροπραξιών και την μη συντριβήν του Κεμάλ. Τον κίνδυνον τον Μπολσεβικικόν διά την πρόληψιν του οποίου εις τοσαύτας θυσίας μέχρι τούδε προέβησαν και προβαίνουν»

• ΓΟΝΥΚΛΙΝΗΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΕΣΤAΥΡΩΜΕΝΟΥ Η ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΡΙΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΟ ΚΑΛΛΟΣ ΤΟΥ

«Ο Δημιουργός εσταυρώθη, κηδεύεται, ανίσταται. Ο άνθρωπος το δημιούργημα της θείας στοργής αγωνίζεται και θάπτεται διά να προσεγγίση τον δημιουργόν του και θα τον προσεγγίση μόλις θα φθάση εις την ωραίαν στιγμήν που θα ειμπορέση να είπη και να πιστεύση εις το μέγα δίδαγμα»

• ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ