Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 25 Απριλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η χώρα μαστίζεται από πλήθος εσωτερικών και εξωτερικών προβλημάτων και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος, αφενός συνεχίζει να επιρρίπτει τις ευθύνες για την κατάσταση στο βενιζελισμό, αφετέρου καλεί σε καθημερινή πλέον βάση τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να αναλάβει δράση προς επίλυσίν τους. Εμψυχωτικές οι πρώτες δηλώσεις Γούναρη, μετά την επιστροφή του από το Μικρασιατικό Μέτωπο. Και η κριτική … ‘’Όταν προ των τρομακτικών κινδύνων, που ορθούνται γιγάντιοι, σταματά ο νους, οι κυβερνώντες, ως πρόχειρον φάρμακον έχουν την αισοδοξίαν και την αυταπάτην’’»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΟΙ ΑΣΠΟΝΔΟΙ ΦΙΛΟΙ

«Απομένει συνεπώς ως μόνον ζήτημα η συντέλεσις της απ’ ευθείας επαφής των Συμμάχων μετά του βασιλικού οργάνου. Αλλ’ είνε αληθές ότι το ζήτημα τούτο έχει σχέσιν τινά μετά της στρατιωτικής δράσεως της Ελλάδος εν Μ. Ασία; […] Τι θέλουν να υπονοήσουν οι ‘’άσπονδοι φίλοι’’ του Ελληνικού λαού, όταν κατά τοιούτον ατυχή τρόπον χειρίζωνται εις τας δημοσιογραφικάς των συζητήσεις την θέσιν του βασιλικού παράγοντος; […] Είνε αδύνατον να εγγίσωμεν έστω και διά της άκρας των ποδών μας τον βυθόν της πολυπραγμωσύνης των ανοησιών, τας οποίας διαλαλούν οι ‘’άσπονδοι φίλοι’’ του καθεστώτος»

• Η ΚΗΡΥΞΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ – ΤΟ ΕΘΝΙΚΟΝ ΛΑΒΑΡΟΝ
• ΤΟ ΛΟΥΣΟ

«Το λούσο… Ιδού το Α και το Ω, ιδού το άπαντον της γυναικός, ιδού αι σκέψεις της, τα όνειρά της, οι πόθοι της, αι ασχολίαι της. Ιδού οι πειρασμοί οι οποίοι την πειρκυκλώνουν. Ιδού η απώλειά της. Ιδού του συζύγου το μαρτύριον. […] Παντού γύρω μας το θήλυ λάμπει, θαμβώνει, εκτυφλεί»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΑΠΑΤΗ

«Η αισιοδοξία και η αυταπάτη αποτελούν τα κυριώτερα στοιχεία της διανοητικής λειτουργίας των κυβερνώντων. Όταν προ των τρομακτικών κινδύνων, που ορθούνται γιγάντιοι, σταματά ο νους, οι κυβερνώντες, ως πρόχειρον φάρμακον έχουν την αισοδοξίαν και την αυταπάτην. Αλλά δεν τους εσυνέτισαν αι τόσαι τραγικαί διαψεύσεις;»

• ΟΣΟ ΜΕΝΕΙ ΚΑΙΡΟΣ

«Οι σημαιοφόροι του σημερινού καθεστώτος ομολογούν ότι ‘’η όψις της σημερινής καταστάσεως είνε λίαν δυσάρεστος’’. Αλλά και μας προκαλούν να αναλάβουμε ‘’ανδρικώτατα’’ –εμείς οι Βενιζελικοί ! – τας ευθύνας αυτής της καταστάσεως. Γιατί, λέει, εμείς είμεθα υπεύθυνοι !»

• ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ – Ο ‘’ΠΡΟΔΟΤΗΣ’’ – ΠΩΣ ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΤΟΝ ΛΥΝΤΣΑΡΟΥΝ

‘’ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΜΕ ΞΕΜΠΕΡΔΕΨΟΥΝ’’ – ΠΩΣ ΠΟΛΙΤΕΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΕΙΣ ΤΟ ΕΔΩΛΙΟΝ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

«Εθεωρείτε την συνθήκην των Σεβρών βαρείαν διά τους ώμους σας; Έπρεπε να το δηλώσητε προς τον Ελληνικόν λαόν, και να εγκαταλείψητε τας χώρας ας τω προσεπόρισεν η ‘’μεταφυσική’’ των Σεβρών. Δεν το επράξατε; Δεν δικαιούσθε να υπαινίττησθε, ότι ανελάβατε την Μικρασιατικήν προσπάθειαν άκοντες […] Απαντήσατε, λοιπόν, απαντήσατε! […] Πταίει ο Βενιζελισμός; […] Πρόκειται περί των ιδικών σας ‘’Μεσσιών’’, περί των ιδικών σας ‘’σωτήρων’’, περί των ιδικών σας ‘’ελευθερωτών’’. Αυτοί κάθηνται εις το εδώλιον του ελέγχου σήμερον, αυτούς δικάζει ο Ελληνικός λαός»

• ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

«Και δυνάμει αποφάσεως βασισθείσης επί κατηγορητηρίου εντελώς αστηρίκτου, εκδοθείσης δε από αναρμοδίους, ο κ. Παπανδρέου θα μείνη κλεισμένος στας φυλακάς επί δεκοκτώ στρογγυλούς μήνας. […] Δεν είνε ούτε τρομερόν, ούτε πρωτοφανές, εις την ιστορίαν της Ελλάδος, το ενδεχόμενον, το οποίον εξήτασαν ο κ. Παπανδρέου και οι κ.κ. Παπαναστασίου και Λαμπράκης εις τα άρθρα των. Ωμίλησαν περί των καθηκόντων της κυβερνήσεως απέναντι μιας εξόχως περιπλόκου διπλωματικής καταστάσεως και διετύπωσαν γνώμην […] Η συζήτησις επ’ αυτών δεν είνε μόνον δικαίωμα. Είναι καθήκον»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΘΡΟΟΙ ΑΥΤΟΜΟΛΟΙ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΕΙΣ ΤΑΣ ΓΡΑΜΜΑΣ ΜΑΣ
• ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟΝ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΤΟΥΡΚΟΦΙΛΙΑΣ

ΖΗΤΗΣΑΤΕ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΝ ΤΗΣ ΜΟΣΣΟΥΛ – ΠΡΟΣ ΠΟΙΟΥΣ ΠΟΛΕΜΑ Ο ΕΛΛΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ

«Εις την ρύθμισιν της πολιτικής μιας Μεγάλης Δυνάμεως συντείνουν διάφοροι παράγοντες. […] Οι μεγάλοι και κραταιοί οικονομολόγοι της Δύσεως σκέπτονται ως εξής : ‘’Η μεν τύχη των Χριστιανών της Ανατολής ας περισωθή ελέω Θεού, τα δε εκατομμύριά μας ας πολλαπλασιασθούν πετρελαίω Τούρκων!’’ […] Τριγύρω από τους ενδόξους τάφους των αγωνιστών μιας Ιδέας χορεύουν οι διάφοροι ‘’μοσσουλισταί’’ της Γαλλίας ένα μακάβριον χορόν, διότι η απελευθερωτικη φλοξ του Ελληνισμού, δεν σημαίνει δι’ αυτούς τίποτε, και διότι θέλουν να την πνίξουν μέσα εις την πυρκαϊάν που ήναωεν η άπληστος χρηματική πλεονεξία των και που τροφοδοτεί το πετρέλαιον της Μεσοποταμίας!»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

«Ο κ. Πρωθυπουργός, ανώτατος πολιτικός οφθαλμός της χώρας, έρχεται κομίζων εκ του σπουδαιοτάτου ταξειδίου του ό,τι ουδείς αμφέβαλλε και ό,τι πάντες ανεμένομεν. Την πίστιν και την πεποίθησιν επί του ενόπλου Λαού και την υπερηφάνειαν ότι η Πατρίς δύναται να έχη απόλυτον εμπιστισύνην επί των τέκνων της, εις χείρας των οποίων ενεπιστεύθη το μέγα έργον. […] Εκ της στιβαρότητος του πολιτικού νοός ημών εξαρτάται η καλή και εύθετος και σπουδαία χρησιμοποίησις των μεγάλων τούτων και ανεκτιμήτων δυνάμεων, διά των οποίων δυνάμεθα να επιβληθώμεν και να κατισχύσωμεν ολοσχερώ;»

• ΟΙ ΑΜΑΖΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

«Εις τον Κεμαλικόν στρατόν ήρχισεν αθρόα στρατολογία γυναικών. Δύο τινά πρέπει να συμπεράνωμεν εκ του γεγονότος τούτου, Ή ότι το Κεμαλικόν ανδρικόν υλικόν εξηντλήθη, ή ότι το υλικόν τούτο, το υπολειφθέν εκ της βιαίας στρατολογίας του Κεμάλ, έκρινε καλόν να φορέση φουστάνια και γυναικείαν μπερούκαν και να παίκη ούτω τον ρόλον της Πάπισσης Ιωάννας, διά να αποφύγη την στράτευσιν»

• ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΑΤΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΑΛΛΟΥ ΚΑΙ ΕΔΩ

«Από όλα τα μέρη του κόσμου αναγγέλλεται, αλλού βαθμιαία αλλά σταθερά, αλλού απότομος, ελάττωσις των τιμών : Τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης, ενδύματα, ναύλοι, ενοίκια, όλα ακολουθούν μίαν κλίμακα προς τα κάτω […] Από τον χάρτην της παγκοσμίου ανακουφίσεως, μένει έξω μόνον η χώρα, την οποίαν η Κυβέρνησις της Ελευθερίας. Εις την Ελλάδα δεν έφθασε το κύμα της εκπτώσεως […] Προς τα εδώ έρχεται ακριβώς το αντίθετον κύμα, το κύμα της διαρκώς και αιωνίως αυξανομένης αισχροκερδείας»

• ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΑ ΑΝΘΗ

«Αι θύραι των φυλακών ηνοίχθησαν λοιπόν υπό το καθεστώς της Ελευθερίας διά τους ανθρώπους, τους έχοντες γνώμην επί των κοινών και τολμώντας να την διατυπώσουν εις τον Τύπον, ειλικρινώς και ενυπογράφως. Και ο κ. Παπανδρέου εισέρχεται πρώτος εις αυτάς […] Περί της ανυπαρξίας του αδικήματος, εφ’ όσον το χαρακτηρισθέν ως τοιούτον δεν είχε καμμίαν σχέσιν προς την απαγόρευσιν της δημοσιεύσεως στρατιωτικών ειδήσεων, δεν έμεινεν αμφιβολία. Τι απέμεινε λοιπόν; Μία ελευθέρα γνώμη […] και την γνώμην αυτήν πληρώνει ο κ. Παπανδρέου με ενός και ημίσεος έτους φυλάκισιν. Και δρέπομεν της ελευθερίας τα άνθη»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΚΛΕΙΟΥΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ !..

«Ομολογούμεν ότι δεν έχομεν την δύναμιν να συστήσωμεν εις τον ελληνικόν λαόν να ζητήση καθ’ οιονδήποτε τρόπον λόγον από την Κυβέρνησιν των ελευθερωτών δι’ όσα εγκλημάτησε ατά της μορφώσεως των τέκνων του. Διότι εν πεποιθήσει και αδιστάκτως φρονούμεν ότι η Κυβέρνησις συντρίβουσα μεν τους διδάσκοντες, κλείουσα δε τα Σχολεία, σώζει ασφαλώς και εγκαίρως τους διδασκομένους υπό της επιδράσεώς των, η οποία παν άλλο τι ως αγαθοποιός δύναται να χαρακτηρισθή»

• ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΔΡΑ Ο ΚΟΜΜΗΤΑΤΖΗΔΙΣΜΟΣ – ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΠΑΡΑ ΤΑ ΘΡΑΚΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ – ΘΑ ΕΞΟΠΛΙΣΘΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΔΙΚΗΣ ΤΟΥ κ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

«Μία απαλλαγή και μία καταδίκη. Η πρώτη από την Πολιτικήν Δικαιοσύνην, η Δευτέρα από την Στρατιωτικήν. Δύο άρθρα της ιδίας ουσίας του κ. Παπαναστασίου το ένα και του κ. Παπανδρέου το άλλο, εδικάζοντο ταυτοχρόνως, […] Η Πολιτική Δικαιοσύνη εθεώρησε την έκφρασίν της ως αναφαίρετον δικαίωμα του ελευθέρου πολίτου. Η Στρατιωτική Δικαιοσύνη την καταδίκασε με ενός και ημισέον ετών φυλάκισιν. […] Αλλά δεν δυνάμεθα να μη εκφράσωμεν την πικρίαν μας, διότι το Στραοδικείον έκρινε κολάσιμον ό,τι η Πολιτική Δικαιοσύνη καθώρισεν ως δικαίωμα παντός ελευθέρου πολίτου υπό το συνταγματικόν μας πολίτευμα»

• ‘’ΣΙΜΜΥ’’ ΗΤΟΙ ΠΑΡΑΦΡΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ

«Αυτό ακριβώς είνε ο ‘’Σίμμυ’’. Μόνον η λέξις παραφροσύνη εμπορεί να τον χαρακτηρίση. Οι άνθρωποι δεν χορεύουν εις αυτόν, μαίνονται κυριολεκτικώς, αλλαλάζουν με της πατούσες, η μουσική τους δίδει το σύνθημα μιας εκκινήσεως που δίδει καταπληκτικήν εικόνα της αμιμήτου λαϊκής αστειότητος με το νέφτι»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΣΤΟΛΗΝ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ

«Η σημειωθείσα χθες νέα ραγδαία ύψωσις του συναλλάγματος, κατόπιν της ένεκα της εορτής προχθεσινής αργίας του Χρηματιστηρίου, αποτελεί φανεράν απόδειξιν, ότι η έκτροπος κατάστασις συναλλάγματος οφείλεται κατά μέγιστον μέρος εις την κερδοσκοπίαν, […] Η αχαλίνωτος κερδοσκοπία είναι ανάγκη να παταχθή διά μέτρων ριζικωτέρων. Εις την Κυβέρνησιν απόκειται να τα εξεύρη και να συστηματοποιήση συνεχή και άγρυπνον τον έλεγχον αυτής»

• ΝΑΥΠΛΙΟΝ

«Πόλις γραφικών παλαιωμάτων. Τόσον μικρή, που αι αποστάσεις εις αυτήν άγνωστοι. Το καθετί όμως, και το ελάχιστον, έχει χαρακτήρα. […] Με όλας τας προσβολάς του χρόνου διατηρεί την ποίησίν του. Αυτοί του προσθέτουν ωραιότητα. Όταν το πλησιάσετε με βάρκαν, βλέπετε την καταστροφήν και την ερημίαν του γοητευτικωτέραν»

ΣΚΡΙΠ

• ΧΘΕΣ ΤΗΝ ΝΥΚΤΑ ΕΦΘΑΣΕΝ ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΣ ΕΚ Μ. ΑΣΙΑΣ Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ
• ΤΟ ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑΝ ΔΥΝΑΜΙΝ

«Από τον επανερχόμενον σήμερον κ. Γούναρην έχομεν την αξίωσιν να αρπάση, επαναλαμβάνομεν, το πηδάλιον με την ιδίαν δύναμιν, με την οποίαν το ήρπασεν ολίγας ημέρας προ των εκλογών και διηύθυνε τον αγώνα προς το τέρμα το οποίον οι πολιτικοί της μη αυτοπεποιθήσεως ουδέποτε εφαντάσθησαν»

• ΟΙ ΚΟΥΡΔΟΙ

«Είνε σοβαρώτατον και αποτελεί πλήγμα καίριον διά τον Κεμαλικίν στρατόν το πανταχόθεν εξαγγελόμενον κίνημα των Κούρδων. […] Διότι οι Κούρδοι μισούντες από αιώνων τους Τούρκους, έχοντες φυλετικά πάθη, αγωνιζόμενοι και αυτοί να αποτινάξουν τον Τουρκικόν ζυγόν, είνε κίνδυνος σοβαρός διά τον Κεμάλ»