Η θεραπευτική χρήση του δράματος σε παιδιά εφηβικής ηλικίας παρέχει σε αυτά τη μοναδική εμπειρία να βιώσουν καταστάσεις αντί να ακούν ή να μιλούν μόνο γι αυτές ως θεατές ή παρατηρητές. Μέσω του δράματος οι έφηβοι εκφράζονται, σκέπτονται, σχετίζονται, πειραματίζονται, δημιουργούν. Η δραματοθεραπευτική προσέγγιση τους παρέχει δυνατότητες να αναπτύξουν το δυναμικό τους, αλλά και να αντιμετωπίσουν συναισθηματικές δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς. [Η συμβολή των Ψυχοθεραπειών μέσω Τέχνης στην Ψυχιατρική Θεραπευτική (2019), Α΄ Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, εκδ. Βήτα)].
Η κοινωνική λειτουργός, δραματοθεραπεύτρια, σκηνοθέτις, Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου, μιλάει στο “Πρώτο Πρόγραμμα” και στην εκπομπή «Στο ντιβάνι της κρίσης» για τη θεραπευτική χρήση του δράματος σε παιδιά εφηβικής ηλικίας και για τη Μονάδα Εφήβων του Ελληνικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών (Ε.ΚΕ.Ψ.Υ.Ε.).
«Οι έφηβοι στην πορεία τους προς την αυτονόμηση χρειάζονται τα όρια αλλά και τη συμπαράσταση από τους γονείς, τους δασκάλους, την κοινωνία και τους θεσμούς. Η δραματοθεραπεία βοηθά στη διερεύνηση αναγκών και μηνυμάτων που εγγράφονται κάτω από «συμπτώματα», «κραυγές», «δυσαρέσκειες», «διαμαρτυρίες», «διαταραχές στην συμπεριφορά», αναφέρει η Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου.
Η εφηβεία είναι η ηλικιακή φάση που αναζητείται η έκφραση και η ιδιαίτερη συμπεριφορά ως ταυτότητα αλλά και το σημείο που αρχίζει η πορεία για τη συμμετοχή στη ζωή των ενηλίκων. Είναι μια μεταβατική περίοδος και η δραματοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στις ιδιαίτερες ανάγκες του εφήβου.
Το ερώτημα “ποιος είμαι και τι θέλω” κυριαρχεί στους μέλλοντες ενήλικους όπως και η ανάγκη τους να ανήκουν σε μια ομάδα. Η αμφιθυμία, ένα άλλο χαρακτηριστικό της εφηβείας, δοκιμάζει τις αντοχές της οικογένειας. Στη δραματοθεραπεία ο θεραπευτής θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον αλλά και μία σταθερή δομή έτσι ώστε οι έφηβοι μέσω ρόλων σε ιστορίες και μύθους να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να ξεπεράσουν τα άγχη τους. Σε κάθε δραματοθεραπευτική συνεδρία, που διαρκεί περίπου 90 λεπτά, τηρείται μια δομή, η οποία αποτελείται από τρία βασικά μέρη: εισαγωγή, κυρίως δράση και επίλογος. Συχνά οι έφηβοι απορρίπτουν τις έτοιμες ιστορίες και φέρνουν δικές τους. Η δραματοποίηση των δικών τους ιστοριών τους βοηθάει να επεξεργαστούν τις συγκρουσιακές καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους. Τα θέματα που αναδύονται προκύπτουν μέσα από τις δικές τους ανάγκες και εμπειρίες.
Η Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου θεωρεί ότι τώρα ζούμε τις συνέπειες της κρίσης. Τώρα, λέει χαρακτηριστικά, αποκαλύπτονται οι δυσκολίες των σχέσεων. Οι γονείς είναι ταλαιπωρημένοι και δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους και να θέσουν όρια.
Η Μονάδα Εφήβων του Ε.ΚΕ.Ψ.Υ.Ε. παρέχει διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες σε παιδιά 2-16 ετών και δέχεται εφήβους 13-18 ετών που παρουσιάζουν δυσκολίες ψυχοκοινωνικής λειτουργικότητας. Εξαιρούνται οι έφηβοι που κάνουν συστηματική χρήση παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών, οι οποίοι και παραπέμπονται σε εξειδικευμένες υπηρεσίες προγραμμάτων απεξάρτησης.
