Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου
Οι αναταράξεις στα διεθνή χρηματιστήρια τις τελευταίες ημέρες κατέστησαν σαφές ότι η υπόθεση της εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο και το καθεστώς που θα ισχύει την επόμενη ημέρα δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση.
Λίγες μόλις ημέρες μετά την έκδοση του επταετούς ομολόγου, η τιμή του στην ελεύθερη αγορά υποχώρησε, όπως συνέβη με όλα τα ομόλογα της ευρωζώνης.
Το αποτέλεσμα ήταν η απόδοση (επιτόκιο) του συγκεκριμένου ομολόγου να αυξηθεί, αφού οι αποδόσεις κινούνται αντιστρόφως ανάλογα με την τιμή των ομολόγων.
(Όταν ένα ομόλογο εκδοθεί με αξία 100 ευρώ και δίνει τόκο 5 ευρώ , το επιτόκιό του είναι 5%. Εάν όμως μετά την έκδοσή του πωληθεί για 50 ευρώ, τότε ο τόκος των 5 ευρώ αντιστοιχεί σε απόδοση 10%).
Έτσι, το επταετές ομόλογο εκδόθηκε με επιτόκιο 3,5%, αλλά μέσα σε λίγες ημέρες η απόδοσή του αυξήθηκε στο 3,9%.
Η εξέλιξη αυτή προβληματίζει, διότι δείχνει ότι εάν η νευρικότητα στις διεθνείς αγορές συνεχιστεί, θα είναι δύσκολο να υποχωρήσουν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων μέχρι το καλοκαίρι έτσι ώστε να είναι εφικτός ο δανεισμός του Κράτους με νέα ομόλογα να γίνει με χαμηλό επιτόκιο.
Το γεγονός έχει αναζοπυρώσει και τη διαφωνία που υπάρχει ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση που επιδιώκει τη λεγόμενη καθαρή έξοδο από το μνημόνιο, και εκείνους που θέλουν να χορηγηθεί στην Ελλάδα μια προληπτική γραμμή πίστωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), στους οποίους περιλαμβάνεται και η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία εκφράζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η κυβέρνηση δεν θέλει την προληπτική γραμμή, διότι συνοδεύεται από δεσμεύσεις υπό τύπον μνημονίου και προτιμά να δημιουργήσει ένα ταμειακό απόθεμα της τάξης των 20 δισ. ευρώ, το οποίο θα λειτουργεί ως εγγύηση, καθιστώντας περιττή την πίστωση του ESM.
Όμως η κατάσταση στις διεθνείς αγορές δείχνει ότι το επόμενο διάστημα η κατάσταση θα είναι στην καλύτερη περίπτωση ρευστή. Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι πρόκειται για μια τεχνική διόρθωση των αγορών, οι οποίες προσαρμόζονται στην προοπτική υψηλότερων επιτοκίων και όχι για μια εξέλιξη η οποία υποκρύπτει βαθύτερη, συστημική κρίση.
Με λίγα λόγια δεν φοβούνται ένα νέο μεγάλο σοκ, αντίστοιχο με εκείνο του 2008, χωρίς βέβαια ουδείς να μπορεί να αποκλείσει κάτι τέτοιο.
Ακόμη όμως και με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, το γεγονός είναι ότι ο κόσμος εισέρχεται σε μια περίοδο όπου τα επιτόκια θα αρχίσουν να ανεβαίνουν και η προσαρμογή θα δημιουργεί αρκετές αβεβαιότητες.
Για την Ελλάδα, που βγαίνει σταδιακά από μια περίοδο οξείας κρίσης και βαθιάς ύφεσης, τα πράγματα δεν είναι απλά και η πίεση για να δημιουργηθεί ένα “δίχτυ ασφαλείας” για τη σταδιακή επάνοδό της στην αγορά ομολόγων θα είναι υπαρκτή από αρκετές πλευρές -και όχι μόνον από την Τράπεζα της Ελλάδος και την ΕΚΤ.
Κι αν το “δίχτυ” αυτό δεν ονομαστεί προληπτική γραμμή, αλλά λάβει άλλο όνομα, η ουσία είναι ότι αρκετοί εκ των δανειστών θέλουν να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο που θα παρέχει εγγυήσεις στους επενδυτές που θα κληθούν να αγοράσουν μακροχρόνια ελληνικά ομόλογα.
‘Ηδη φαίνεται ότι συζητείται και πάλι το ενδεχόμενο παραμονής του ΔΝΤ σε ρόλο τεχνικού συμβούλου, έτσι ώστε να υπάρχει μια “σφραγίδα”, μια εγγύηση ότι η Ελλάδα δεν θα μπορεί να παρεκκλίνει από τις δεσμεύσεις της ούτε να εγκαταλείψει τη δημοσιονομική πειθαρχία και το σεβασμό των στόχων.
Με αυτά τα δεδομένα, το θέμα της εξόδου από το μνημόνιο δεν θα είναι μια απλή υπόθεση.
ΠΗΓΗ:ΕΡΤ