«Κράτησε κανένας για ταξί;» – Συνέντευξη με τον στιχουργό-συγγραφέα Γιώργο Κλεφτογιώργο

Η πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας, στο μεταίχμιο του 20ού με τον 21ο αιώνα, ξετυλίγεται με ανάγλυφο τρόπο, μέσα από μια απολαυστικά ρεαλιστική και ενίοτε αλληγορική περιγραφή καταστάσεων που σφράγισαν την καθημερινότητα και την αισθητική της χώρας μας, στο βιβλίο του Γιώργου Κλεφτογιώργου, με τον εύγλωττο τίτλο-ερώτηση «Κράτησε κανένας για ταξί;», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

Συνέντευξη στην Ασπασία Κακολύρη

Οι καταβολές και οι μνήμες ενός κόσμου από τον Εμφύλιο και αργότερα τη Χούντα, που κυνηγήθηκε, έζησε στην αφάνεια, στη φτώχεια και στον αποκλεισμό και ξαφνικά βρέθηκε στο προσκήνιο. Πόσο έτοιμος ήταν να διαχειριστεί τις αλλαγές; Πώς τις βίωσε; Πώς τις ενσωμάτωσε στην καθημερινότητά του;

Με καυστικό χιούμορ, έντονη διάθεση αυτοκριτικής και χειμαρρώδη λόγο, ο πολυγραφότατος στιχουργός τραγουδιών που όλοι μας έχουμε αγαπήσει και σιγοτραγουδήσει, συνεχίζει τη δημιουργική περιπέτειά του, αποτυπώνοντας με την ίδια δύναμη τις σκέψεις του, αυτή τη φορά σ’ ένα μυθιστόρημα, που όπως τονίζει χαρακτηριστικά, “είναι ο καινούργιος φίλος στο ταξίδι”.

Επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά τα καίρια ζητήματα, «για τα οποία είχε χρέος να μιλήσει, που έπρεπε να εξοφληθεί», ο Γιώργος Κλεφτογιώργος αφήνει τους αναγνώστες να εξάγουν τα δικά τους συμπεράσματα και να συμπληρώσουν μόνοι τους το υπόλοιπο μέρος του ερωτήματος που θέτει το βιβλίο: «Κράτησε κανένας για ταξί;» ή θα γυρίσουμε με τα πόδια;

«Κράτησε κανένας για ταξί;» Ο τίτλος του βιβλίου σας είναι ταυτόχρονα μια ερώτηση, μια απορία… Ποιο είναι το βασικό θέμα, ο πυρήνας γύρω από τον οποίο ξετυλίγεται η ιστορία που αφηγείστε;

Το βασικό θέμα είναι το «πάρτι» της ευημερίας, στο οποίο λίγο-πολύ όλοι λάβαμε μέρος, στο τέλος του περασμένου και στις αρχές αυτού του αιώνα, και από το οποίο βγήκαμε ζαλισμένοι και αιφνιδιασμένοι για το πόσο απότομα τελείωσε, με τις γνωστές συνέπειες της κρίσης που βιώσαμε.

Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε, που σας δημιούργησε την επιθυμία -ή ίσως την ανάγκη- να εστιάσετε σε αυτή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και σε αυτά τα γεγονότα;

Αυτή η χρονική περίοδος συνέπεσε με την πιο δημιουργική ηλικία της δικής μου ζωής και της γενιάς μου, γενικότερα. Δημιούργησε πολλές αναφορές και βιώματα μέσα μου, στα οποία ένιωσα την ανάγκη να εστιάσω. Το να μιλήσω γι’ αυτά ήταν κάτι σαν ένα χρέος που έπρεπε να εξοφληθεί. Επιπλέον, αυτή την περίοδο γνωρίσαμε μεγάλες αντιφάσεις και μεταπτώσεις, σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα, κάτι που προσφέρει ανεξάντλητο υλικό για γράψιμο κι είναι μια περίοδος που, αν την έχεις ζήσει σε όλες τις φάσεις και στην έντασή της, δεν μπορείς να την παρακάμψεις.

Bλέπω το μυθιστόρημα σαν ένα μεγάλο τραγούδι και το τραγούδι σαν ένα μικρό μυθιστόρημα

Έχετε μακρά και επιτυχημένη πορεία ως στιχουργός τραγουδιών, που όλοι έχουμε αγαπήσει. Τώρα, αποτυπώνετε τις σκέψεις σας όχι σε στίχους, αλλά σε πεζό κείμενο. Με ποιον τρόπο θεωρείτε ότι εκφράζετε καλύτερα η δημιουργικότητά σας;

Έχω πει και στο παρελθόν ότι οι δύο ιδιότητες είναι στενά συνδεδεμένες. Κοινό σημείο είναι η παρατήρηση της ζωής και των ανθρώπων. Δεν αισθάνομαι διαφορετικά γράφοντας ένα τραγούδι ή ένα κεφάλαιο από το μυθιστόρημα. Το ταξίδι είναι πάντα ευχάριστο, είτε είναι κοντινό, μ’ ένα τραγούδι, είτε είναι μακρινό, με το μυθιστόρημα. Τα τραγούδια έως σήμερα ήταν η κατάθεση της ψυχής μου και θα συνεχίσουν να είναι. Το μυθιστόρημα είναι ο καινούργιος φίλος στο ταξίδι. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω. Δεν είναι σχήμα λόγου να πω ότι βλέπω το μυθιστόρημα σαν ένα μεγάλο τραγούδι και το τραγούδι σαν ένα μικρό μυθιστόρημα.

Με καυστικό χιούμορ και με έντονο το στοιχείο της αυτοκριτικής, ποιο είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το βιβλίο; «Κράτησε κανένας για ταξί;» ή θα γυρίσουμε με τα πόδια, όπως είναι ολοκληρωμένο το ερώτημα που θέτετε…

Αυτό είναι ένα ερώτημα που παραμένει και που θα πρέπει να το απαντήσει η ίδια η πραγματικότητα. Θα δούμε πόσο ανθεκτική ήταν η κοινωνία μας, οι δομές μας ως κράτος και αν έχουμε κρατήσει κάποια αποθέματα, ώστε να γυρίσουμε στην κανονικότητα με ταξί, δηλαδή πιο γρήγορα, και όχι με τα πόδια θα αργήσει λίγο περισσότερο. Σημασία έχει ότι βρισκόμαστε στο ταξίδι της επιστροφής για την κανονικότητα, αν και τελευταία με την κρίση πανδημίας, ακόμα και να βρεις… ταξί θα είναι δύσκολο.

Στην πρωτόγνωρη συγκυρία της πανδημίας του κορωνοϊού, είστε αισιόδοξος για την ανάκαμψη της πολιτισμικής μας ζωής;

Ναι, είμαι αισιόδοξος. Έχει αρχίσει να γίνεται τόση πολλή συζήτηση για τον πολιτισμό, που δεν είχε γίνει ποτέ στο παρελθόν. Ακόμα κι αν σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται με αρνητικό τρόπο και κάποιες υπερβολές, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει κάπου, όπως στην εξυγίανση της καλλιτεχνικής εργασίας, στην επανατοποθέτηση πολλών θεμάτων σε μια διαφορετική βάση συζήτησης, στον εκσυγχρονισμό κάποιων θεσμών. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι αρχίζει και γίνεται πεποίθηση ότι ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη και, μάλιστα, επιτακτική σε δύσκολες περιόδους, αφού μπορεί να λειτουργεί και λυτρωτικά, αλλά και παιδευτικά απέναντι σ’ έναν επικίνδυνα διογκούμενο λαϊκισμό.

Ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη και, μάλιστα, επιτακτική σε δύσκολες περιόδους

Από τη μακρά λίστα των συνεργασιών σας με σπουδαίους συνθέτες και ερμηνευτές, υπάρχουν κάποιες στιγμές που ξεχωρίζετε ιδιαίτερα;

Αισθάνομαι τυχερός κι ευτυχής σε κάθε συνεργασία, είτε πρόκειται για κορυφαίους ερμηνευτές και συνθέτες, όπως ο Νταλάρας, ο Διονυσίου, η Βιτάλη, ο Μητροπάνος, η Πρωτοψάλτη, είτε για έναν νέο καλλιτέχνη που ξεκινάει τώρα. Αν πρέπει να σταθώ σε κάποιες συνεργασίες, είναι οι ολοκληρωμένοι κύκλοι τραγουδιών που έκανα τα τελευταία χρόνια με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Σωκράτη Μάλαμα.

Λίγα λόγια για τον Γιώργο Κλεφτογιώργο

O Γιώργος Κλεφτογιώργος γεννήθηκε στην Αμφιλοχία και μεγάλωσε στην Αθήνα. Εργάστηκε στο υπουργείο Πολιτισμού, ενώ ασχολήθηκε με τη στιχουργική διανύοντας σημαντική διαδρομή στην ελληνική δισκογραφία, με περισσότερα από τριακόσια τραγούδια.

Συνεργάστηκε με κορυφαίους συνθέτες, όπως οι Γιάννης Σπανός, Αντώνης Βαρδής, Χρήστος Νικολόπουλος, Σοφία Βόσσου, Νίκος Κυπουργός, Φίλιππος Πλιάτσικας, Διονύσης Τσακνής, Θανάσης Πολυκανδριώτης, Πέτρος Βαγιόπουλος, Λάκης Παπαδόπουλος, Γιάννης Ζουγανέλης, Θοδωρής Παπαδόπουλος κ.ά. Τα τραγούδια του ερμηνεύτηκαν από, επίσης, κορυφαίους ερμηνευτές, όπως οι Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Νταλάρας, Στράτος Διονυσίου, Δημήτρης Μητροπάνος, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Σωκράτης Μάλαμας, Ελένη Βιτάλη, Γλυκερία, Αντώνης Καλογιάννης, Πασχάλης Τερζής, Μανώλης Λιδάκης, Πίτσα Παπαδοπούλου, Μελίνα Κανά κ.ά.

Στον κινηματογράφο συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, γράφοντας στίχους για την ταινία “Όλα είναι δρόμος”.

Από τις Εκδόσεις Καστανιώτη έχει ήδη κυκλοφορήσει, με πρόλογο του Μάνου Ελευθερίου, το βιβλίο του με τίτλο “Τι χρώματα να βάλω στη φωνή μου”, στο οποίο έχει συγκεντρώσει τους στίχους από εβδομήντα δύο αγαπημένα τραγούδια του.

«Κράτησε κανένας για ταξί;»

Εκδόσεις «Καστανιώτης»

Σελ.: 192